Microsoft Word ?Ziz? C?F?Rzad?docx
Yüklə 5,27 Mb. Pdf görüntüsü
|
52
lazımdı. Zamın pulunu özü verəcək, varıdı, amma divan ayağında məni zamın qəbul eləməzlər, nə mənquləm var, nə qeyri-mənquləm'. Bax, oğluvu xatadan, külfətini şərməndəlikdən qurtarmağın əvəzinə sənin də boynuna Alışı zamına götürmək düşür. Zamına götürmək. Hacı Əsəd rahat nəfəs aldı: -Allah sənin atana rəhmət eləsin... -Bə həm digər... Hacı fikirli-fikirli dilləndi: -Bura bax, axund ağa, sonra təzədən qaçaqlığa qurşanıb məni divan-dərə yanında xataya salmaz ki?.. -Yox, a kişi, onunku pul-dövlət idi, o ki var özün tutub, daha yol kəsməyi neynir qurumsaq? Gəlib oturacaq evində, üzə çıxandan sonra, məsciddə tövbə eləyəcək, sonra da göndərərik onu kamali-ehtiramla qəriblər ağasının qulluğuna, gedər ziyarət elər, gələr, olar mömin müsəlman, biz də savab yiyəsi olluq ki, bir yolundan azmışı düz yola qaytarmışıq... -Bəli, yaxşı fikirdi... O barmağından əqiq üzüyü çıxartdı, mollanın əlini əlinə alıb,üzüyü onun çeçələ barmağına güclə keçirtdi: -Bu sənin xəbərin üçün, ağa! Fitnə yuvası dağılandan sonra, inşallah gedələr Qəmər dayı da gətirib bağlarlar qapına... inşallah... inşallah. Molla üzüklü əlini kənara tutub aralıdan baxdı, sevə-sevə baxdı, sonra gözlərinin önünə tutub yazını bir də oxudu "Allah-Məhəmməd", dodaqları bərabərinə gətirib qaşı, yazılan öpdü. -Gözəl, qiymətsiz hədiyyədir, çox çağ ol, Hacı, iltifatın artıq olsun, - dedi və sonra gəlişindən daha çox mənfəət qazanmaq məqsədilə sözünə davam etdi: -Bilirsən, Hacı övlad atanın belinin qüvvəti, dizinin taqətidi. Onu niyə yox eləyəsən, canından iraq. Yaxud niyə gərək o firnə yuvasını sən öz əlinlə, ya gədələrin əli ilə dağıdasan? Hə? Məsələtün də... Hacı adamsan, qan-qadaynan nə işin var? Özünü niyə xətaya salasan? Hə? Məsələtün də... Qoy elə Alış eləsin, elə bu da onun üçün savaba yazılacaq... Yazılacaq savaba... -Bəli... bəli... - Hacı sərpici qaldırdı, otağı zəfəranlı plovun ətri bürüdü, molla ağzının suyunu udub, cəld barmaqlarını düyünün içinə soxdu.
53
- Öz aramızdı, Bircə bacının plovunun ətrini heç bir yerdə bişən plov ətrilə qarışıq salmaq olmaz. Allah həzrət Fatiməyə bağışlasın,cənab Zəhraya kəniz versin, gözəl bişirir. Hacı: -Nuşcan olsun, - deyib arxayın-arxayın yeməyə başladı. Lakin kişinin Tərlana qarşı qəzəbi soyumamışdı. Qəlbində oğlunun qarasınca deyirdi: "Üzümü sürtdüyüm Həcərə and olsun, bu gecə sənə bir toy tutacam ki, qiyamətəcən dadı damağından getməsin, bir ay yerində dura, o məclisə gedə bilməyəsən, nadürüst, məıni bazar camaatına gülünc eləmək, mənə şəki bağlatmaq istəyirsən, a küçük? Dayan, dayan,verrem cəzanı, hələ bir gəl çıx, görərsən..." Kişi, demək olar ki, nə yediyini bilmir, yalnız qonaq xatirinə əlini süfrəyə aparıb-gətirirdi. ...Xörək qurtardı, Hacı, nökər Səfini səsləməyə hazırlaşanda, molla bir daha pıçıltı ilə soruşdu: -İndi mən Alışa ismarış göndərim, Hacı qardaş, razısan? Qapaqlı Hacı Əsəd qəti qərar verdi. -Hə, razıyam... Molla gedəndən sonra Hacı Əsəd nə qədər çalışdısa, özünü sakitləşdirə bilmədi. Vaxt keçirdi, Tərlan isə gəlib çıxmırdı, kişi cin atına mindi. -Allahın lənətinə gələsən, oğul, bir parça halal çörəyimi də rahat zəhərlənməyə qoymursan, məni bu yaşımda dindən-dondan çıxartdın, dəxi bəsdi! A gədə, Səfi! Səfi! -Bəli, ağa! -Çuxamı, börkümü bəri elə! Nökərin çıxması ilə qayıtması bir oldu. Hacının qəzəbli səsi yan otaqda qab- qazanla əlləşən Bircə xanımın canına üşütmə saldı, əli kəfgirli içəri girdi, kişinin harasa hazırlandığını görən ananın ürəyinə qorxu doldu, ətli yanaqları, buxağı titrədi, dolmuş gözlərinin ətrafındakı qırışlar dərinləşdi: -Bu bivaxt çağı hara, ay Hacı? Xeyir ola! -Cəhənnəmə-gora. Sizdən gələn xeyir düşmənə qismət olsun, budey, küçüyün hələ de gəlib çıxmayıb... -Gələr də, elə dəmə-dəmdi, sən Allah özünə zəhmət vermə, hardan gedib axtaracaqsan? -Gəzdiyi xarabalardan. Vallah, ona bir üsul biçəcəm ki, pişiyə Əbülqasım desin... Dayan, hələ gəlib sənin də payuvu verəcəm!..
54
Anaya elə bil cürət gəldi, kəfgiri dala tullayıb, Hacının geyməkdə olduğu, amma acığından, haldan çıxdığından qolunu tapa bilmədiyi çuxanın ətəyindən tutdu, ağlar səslə yalvardı: -Səni and verirəm üzünü sürtdüyün Həcərə, balama sədəmə toxundurma! -Sənin də, balanın da belindən Həcər vursun, əl çək, binamus oğul doğmusan, cəzandı! Elə zılxın belə də qazanı olar. Elə onu əzizləyə-əzizləyə yoldan eləyən sən deyilsən? Yəqin haram süd, haram tikə dadızmısan o məlun xəserəddünya vəl axirəyə... Kişi arvadını yamsılamağa başladı, sözləri Bircə xanım kimi uzada-uzada dedi: -"Ay Haci, gözünün ağı-qarası bircə balandı, qoy getsin dərs oxusun, filan bəyin, fılan ağanın balasından geri düşməsin..." Allah sənə lənət eləsin, tacir babaydım, bir ərşinim vardı, bir xurcunum, bəsiydi... yox... buyur, bu da sənə oxumuş oğul! Belə oğul doğan ananın dədəsi tünbətün düşsün... Hacı çuxanı elə zəhmlə dartıb çıxdı ki, arvad üzüqoylu yerə yıxıldı. İndi o özünü saxlaya bilmirdi, hönkurüb ağlayırdı. Elə bil yazıq ana balasının başına gələcək bütün işləri, fəlakətləri irəlicədən duyur, onun cənazəsi üstünə düşüb ağlayır, oxşayırdı... Hacı, Tərlanı axtarmağa getdi. Gəlin biz də başqa yerə, ürəyimizə bir qədər fərəh gətirə bilən mənzilə gedək, görək gənc dostumuz haradadı, neyləyir. ...Bu axşam şamaxılıların "təzə oxutmuş", "Urus İrza" adlandırdıqları ziyalılardan biri olan Rza bəygildə də məsləhət idi. Bu gün dostlar buraya yığılıb ilk qələbələrini bayram edirdilər. Bir neçə gün idi ki, Rza bəy Tiflisdən icazənamə ilə qayıdıb gəlmişdi. Ona Şamaxı şəhərində ikiillik ibtidai, yeni qaydalı bir məktəb açmağa icaze vermişdilər. Yerli "tatarlar" üçün açılacaq bu məktəbin necə olacağını hələ otaqda oturanlardan heç birisi əməlli bilmir, yaxşı təsəvvür etmirdi. Amma, hər halda, bu kiçik qələbə böyük bayrama çevrilmişdi. Bu gün Rza bəy öz dostlarını başına toplamış, yeni məktəb üçün onlardan məsləhət və kömək istəyirdi. Geniş, səliqəli mənzil yarı Şərq, yarı avropasayağı bəzənmişdi. Döşəməyə babət xalı və palazlar döşənmiş, divar boyu nündər və mütəkkələr düzülmüş, bir küncdə isə ayaqları naxışlı dəyirmi miz qoyulmuşdu. Mizin ətrafında dörd kürsü vardı. Üstündəki otuzluq lampa
Yüklə 5,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|