Milli Kitabxana
Yüklə 2,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
____________________Milli Kitabxana_____________________ 69
7
Kosaoğlu oturmaq istəmədi. Otağın ortasında dayanıb, etinasızcasına divardakı şəkillərə, kitab şkafına, qalaq-qalaq yığılmış qəzetlərə, kilabçalara baxdı. O özünü elə aparırdı ki, guya buraya təsadüfən gəlmiş və bir-iki dəqiqədən sonra çıxıb gedəcəkdir. Nəsib dayı da ona fikir vermir, qezetləri çevirib nə isə axtarırdı. Onlar zahirən özlərini nə qədər laqeyd aparsalar da, bir- birini gizlin-gizlin süzür, hər kiçik hərəkəti belə gözdən qoymurdular. Kosaoğlu idarədəki qəzet və kitabları nəzərdən keçirdikdən sonra acı-acı gülümsədi. "Bu kişi təzədən alimmi olacaq, bu qədər kitab-dəftəri neyləyir?" - deyə fikirləşdi. Özünü saxlaya bilməyib soruşdu: - A
Nəsib, bu kağız-kuğazla əlləşməkdən doymadınmı? Elə mən gözümü açandan səni belə görmüşəm. Nəsib dayı Kosaoğlunu yenicə görürmüş kimi dedi: - Niyə ayaq üstə durursan? Otur, bir az söhbət eləyək. Nə söhbət eləyəcəyik? - Tapılar. O qədər iş-güc var ki. Kosaoğlu könülsüz stul çəkib əyləşdi. Nəsib dayı stolun siyirməsini açıb papiros çıxartdı. Papirosu barmaqları arasında tutub fikirli-fikirli yumşaltmağa başladı. Deyəsən, söbbətə necə başlayacağını bilmirdi. Əlbəttə, o birdən-birə əsl məsələyə keçə bilərdi, ancaq belə etmək istəmirdi. Ümumiyyətlə, Nəsib dayı sözün, təbliğatın gücünə inanırdı. O həmişə ən çətin, mübahisəli məsələləri də sakitliklə hətl etməyi lazim bilirdi. Onun əqidəsincə, bəzi adamlar iş başına keçəndə, onlara verilən hüquq və imtiyazları görərkən özlərini itirir, bütün bunların nə üçün verildiyini, xalqa xidmətin, xalq etimadının nə demək olduğunu unudurlar. Onlara elə gəlir ki, hamıdan güclü və ağıllıdırlar. Özlərini yüksək rütbədə görəndə gözləri ayaqlarının altını seçmir, başları hərlənir və gec-tez bu bədgümanlığın qurbanı olurlar. Nəsib dayi düşünürdü ki, vəzifədən havalanmaq, bəzən iş üçün çox faydalı adamları belə məhv edir. Buna görə də özünün dediyi kimi, "yolunu azmış adamları" hövsələ ilə başa salmağa çalışırdı. O, Kosaoğlunu da bu cür yolunu azan adamlardan hesab edirdi. O bir neçə dəfə Kosaoğlu ilə təklikdə söhbət eləmişdi. Lakin görünür, deyilən sözlər təsirsiz qalmışdı. İndi Nəsib dayı Qurbanla
____________________Milli Kitabxana_____________________ 70
axırıncı dəfə söhbət eləmək istəyirdi. Amma söhbəti İmrandan başlayacağını bilmirdi. Uzun sükut Kosağlunu darıxdırdı. - Ə, nə fikrə gedibsən? - Heç, ötən günlər yadıma düşdü. Nəsib dayı papirosunu çəkib dərindən nəfəs aldı. - Səndən bir şey soruşmaq istəyirəm. - De görüm!
- Camaatın hörmətini necə qazanmaq olar? Gözlənilməz sual Kosaoğluna yersiz və gülməli gəldi. - Bu nə deməkdir, zarafat eləyirsən? - Yox, düz sözümdür. Kosaoğlu diqqətlə müsahibinə baxdı və laqeydliklə sözə başladı: - Deyəsən, sən dünyadan xəbərsizsən. Nə hörmətbazlıqdir, ə! Dünyada heç kəs heç kəsə boş-boşuna hörmət eləməz. Kim ki birindən asılıdır, ona işi düşüb, ondan qorxur, hörmət də eləyir. Uşaq nədi, ona da gözünü ağartmasan, sözünə baxmır. El içində hörmətinin olmasını istəyirsənsə, gərək özünü göstərəsən, gərək səni saysınlar. Boş yerə deməyiblər ki, ilan ulduz görməsə ölməz. Yoxsa işmi gedər? İllab da bizim camaatla... - Sənin sözündən belə çıxır ki, hamını döymək, qorxutmaq lazımdır? Kosaoğlu Nəsib daynın söhbəti hara gətirəcəyini duyub ehtiyat etdi: - A
kişi, sən mənim sözümü niyə pis yerə yozursan? Mən deyirəm ki, gərək böyük-kiçik olsun. Səni iş başına qoyanda bir az zəhmli olasan. Mənim ölüvay adamdan xoşum gəlmir. - Evdə də beləsən? - Necə? - Uşaqlarını qorxudursan? - Nə demək istəyirsən? - Bilmək istəyirəm ki, sənin uşaqların səni sevirmi? - Uşağın ağzı nədir atasını sevməsin, ə! Mənim yanımda cırıqırlarını çəkmirlər! Bir dəfə gözümü ağardanda siçan deşiyini satın alırlar. - Sən də buna məhəbbət deyirsən? Kosaoğlu çiyni atıla-atıla güldü. - Ay Nəsib, sən də lap gülməli adamsan. Bu sözləri bir evli-eşikli, arvadlı-uşaqlı adam desəydi, dərd yarı idi. Mən də deyərdim başına gəlib. Ə, Həcdən gələn mən, xəbər verən sən?
____________________Milli Kitabxana_____________________ 71
Nəsib dayı azca tutuldu. Kosaoğlunun nəyə işarə etdiyini anlasa da, üstünü vurmadı və birdən-birə söhbəti dəyişdi: - Əsgərlikdə olduğun günləri yada salirsanmı? Kosaoğlu diksindi. Bir-iki dəfə udqundu, gözlərindən ani bir kölgə keçdi. - Nə olub ki? - Komandirlərin yadındadırmı? - Olanı da var, olmayanı da. - Hansı komandiri çox sevirdiniz? Kosaoğlu sakitləşdi. - Komban. - Niyə?
- Necə niyə? Yaxşı adam idi. Həmişə saldatın dərdinə qalırdı. Onun səsi gələndə aşpazlar tir-tir əsirdilər ki, xörək pis olsa, atamızı yandıracaq. Çox vaxt da elə bizimlə yeyib-içirdi. - Demək, camaatla öz arasında ayrı-seçkilik qoymurdu, ona görə də hörmət eləyirdiniz? - Heç, bir sözünü iki eləyən vardı ki!.. Nəsib dayı kələfin ucunu tapıb sevindi: - Bəs sən neyniyirsən? Heç xəbərin varmı ki, camaatdan ayrı düşübsən? - Səhərdən mus-mus deyincə, bir yolluq Mustafa de, mən da başa düşüm də.
- Dərd ondadır ki, başa düşmək istəmirsən! - Mən neyləmişəm ki, ə? - Kosaoğlu əsəbiləşdi. - Kimdən geriyəm? Planı vaxtında doldurmuşam? Hazırlıqları vermişəm? Daha nə istəyirsən? Rayonda hamı mənim kolxozumu tərifləyir, sən də gündə cəfəngiyat açırsan! Mən səndən ötrü uşaq-muşaq deyiləm ki, hər gün üzümü danlayasan. Mən öz işimi çox yaxşı bilirəm. - Plan... Bir
şey olan kimi plandan yapışırsan. Əvvəla, o planı sən ödəməyirsən. İkinci, plan ödəməklə iş qurtarmır. Əsas məsələ plan ödəyən camaatın qeydinə qalmaqdır. - Ə, elə mən də camaatdan ötəri çalışmırammı? - Çalışmağına sözüm yoxdur. Amma, axı biz belə danışmamışdıq. Özün mənə dedin ki, Nəsib, gəl əl-ələ verək, işləyək. Məsləhətsiz iş görməyək. Amma belə getsə, deyəsən, aramız dəyəcək.
Yüklə 2,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|