____________________Milli Kitabxana_____________________
168
Beş dəqiqə keçməmiş yaxındakı məktəbdən skamya, stul gətirdilər. Qapıda
dayananlar içəri doluşdular.
İclas başlandı. Nəsib dayı camaatı sakitləşdirdi. Birinci Kosaoğlu danışdı. O,
asta-asta xitabət kürsüsünə yaxınlaşdı. Zəhmli baxışlarla camaatı süzdü. Pıçıltılar
kəsildi.
- Camaat!
İndiyə qədər "İyirmi altılar" kolxozunu hamı tərifləyib.
Rayonda planı hamıdan əvvəl biz doldurmuşuq. Adımız-sanımız olub.
Amma indi adımızı batıranlar, kəndə çaxnaşma salanlar var. Kolxozumuzu
geri çəkənlər var. Camaatı ac qoymaq istəyənlər var.
-
O, bir az dayandı. Cərgələrə göz gəzdirib sözünün təsirini yoxladı.
- Özünüz gördünüz ki, səpində az qala biabır olmuşduq. Hamınız
şahidsiniz ki, mən hər il əkini də, səpini də yerinə yetirmişəm. Amma bu il
geridə qalmışıq, səbəbi nədir? - O, son sözləri daha da ucadan deyib susdu. Ani
olaraq zalı süzdü, - səbəbi odur ki, bəzi adamlar iş görmək əvəzinə kəndə
çaxnaşma salır. Partiyamızın tapşırığını yerinə yetirməyə qoymur. Qabağımıza
kötük dığırlayır. Hökumətimiz hər işdə qabaqda olmağı bizdən tələb edir. Əgər
biz yaxşı işləməsək, planı doldurmasaq, hökumət yanında üzümüz ağ olarmı?
-
Əlbəttə yox, - deyə yerlərdən dilləndilər.
-
Əkin zamanı işi pozmaq istəyənlər oldu, qoymadım. Səpində də
çaxnaşma saldılar. Yenə dinc dayanmırlar. İçərimizdə texnikanın əleyhinə
olanlar var. Belə getsə, işlərinüz tökülüb qalacaq.
- Kimdir
onlar?
- Sədrlik eşqinə düşənlər. Əgər lazım bilsəniz, mən sədrlikdən gedə
bilərəm. Ancaq yadınızdan çıxartmayın ki, mən neçə ildir əziyyət çəkib kolxoz
düzəltmişəm. Dar gündə sizi saxlamışam.
- Biz
səni buraxmırıq, Qurban qağa, - deyə Kazım xırıldadı.
- Kolxozu
başsız qoymaq olarmı? - deyə kim isə ona səs verdi.
Bunlardan ürəklənən Kosaoğlu səsini daha da ucaltdı.
- Mən sizin pis günə düşməyinizi istəmirəm.
Rəyasət heyətində oturan prokuror gözucu Nəsib dayını, İmranı süzüb
gülümsündü. Nəsib dayı isə adəti üzrə, sakitcə oturub: "Gör hardan yapışır,
camaatı nə ilə öz tərəfinə çəkmək istəyir, - deyə düşünürdü, - dostum deyəsən bu
iclasa möhkəmcə hazırlaşıb".
Kosaoğlu davam edirdi:
-
...Sizi bura çağırmaqda məqsədim odur ki, həmişə adamları tapıb
kəndimizdən qovaq. Bizə demaqoqlar, çaxnaşma salanlar lazım deyil-
____________________Milli Kitabxana_____________________
169
- Kosaoğlunun səsi daha da ucaldı, - mən razı olmaram ki, belələri işimizə
əngəl törətsin!
- Axı kimdir onlar, yoldaş sədr? - deyə yerdən soruşdular.
-
Kimdir? Biri bax bu Kərim kişidir. İşi-gücü kolxoz rəhbərliyinin
əleyhinə danışmaqdır. Ağzını açanda deyir "düzgünlük yoxdur". Əslinə baxsan,
düzgün olmayan özüdür. İşləmir, həm də texnikanın əleyhinə gedir. O biri də
İmrandır. Gedib üç-dörd il oxuyub, indi özündən yüz oyun çıxardır. Mən
deyirəm, gərək bu il kolxozumuzda beş-altı geroy olsun, o deyir yox, biz
geroyluq üçün çalışmırıq. Açıq-açığına gözü götürmür, yoldaşlar. Amma mənə
də Kosaoğlu deyərlər. Kolxozumuzu dağıtmağa heç kimi qoymaram. Uşaq ola-
ola bizə ağıl öyrəmək istəyir. Gəldiyi beş ay deyil, aləmi bir-birinə qatıb, hələ
mən onun arvad-zad məsələsini demirəm...
Kosaoğlu çox danışdı. Axırda təklif etdi kİ, İmranı aqronomluqdan çıxartmaq
lazımdır.
O, sözünü qurtarıb yerində oturmaq istəyirdi ki, Nəsib dayı sual verdi:
-
İmranı işdən götürsək, məsələlər düzələcəkmi?
Kim isə yerdən söz atdı:
- Niyə düzəlmir, sədrin əl-qolu açılar.
Kosaoğlu cavab vermədən, keçib yerində əyləşdi. Nəsib dayı camaata
müraciət etdi:
- Danışmaq istəyən varmı?
Bir dəqiqə heç kəs dinmədi. Hamı bir-birinin üzünə baxdı. Görünür, qabağa
düşməyə cəsarət edən yox idi. Nəsib dayı sualı bir daha təkrar edəndə Kərim kişi
dilləndi:
- A
dərdin alım, a sədr, mənə söz ver.
O, ayağa durdu. Çəliyinə dirənə-dirənə qabağa keçdi. Üzünü camaata çevirdi.
Ancaq Nəsib dayı onu xitabət kürsüsünə dəvət etdi. "Bir də orayamı çıxım", -
deyə Kərim kişi gülümsündüsə də, sədrin sözünü yerə salmadı.
- Kosaoğlu burda dedi ki, guya mən texnikanın əleyhinəyəm. Mən də
boynuma alıram. Mən texnikanın yox, bircə maşın var, adı da kombayndır, bax
onun əleyhinəyəm.
-
Demək camaatın taxılını çöllərdə qoymaq istəyirsən? Kombayn olmasa,
taxılı kim biçər? - deyə Kosaoğlu yerindən dilləndi.
____________________Milli Kitabxana_____________________
170
- Bir
sözümə axıra qədər qulaq as, sonra danış, - deyə Kərim kişi ona
cavab verdi və üzünü camaata tutdu. - Dərdinizi alım, mən demişəm kombayn
pis maşındır. İndi də deyirəm. Çox pis maşındır.
Yerdən səs-küy qopdu: "Sən başa düşmürsən!", "Keç otur yerində!"
"Vaxtımızı alma!", "Kişinin sözünü yarımçıq kəsməyin".
Nəsib dayı əlindəki qələmi su qabına döydü. Hamının sakitləşdiyini görən
Kərim kişi gülümsündü:
- Axı heç soruşmursunuz, niyə pis maşındır?
İmran maraqlandı:
- Kərim dayı, de görək, doğrudan da, kombayn niyə pis maşındır?
Mən belə sözü birinci dəfə eşidirəm.
- Bu
saat,
dərdin alım, - o, əlini irəli uzadıb bir-bir barmaqlarını
qatlamağa başladı. - Bax, kombayn taxılı goydə biçir, göydə döyür, göydə
sovurur, göydə də kisələrə doldurub anbara göndərir. Belədırmi? Ay sağ ol.
Amma bilmirom nədənsə taxıl anbarda torpağa dönür, yarıdan çoxu torpaq olur.
Mən başa düşən, taxılı torpağa döndərən kombayndır. Kombayndan başqa taxıla
kim torpaq qata bilər? Amma mən bircə şeyi başa düşə bilmirəm, kombayn bu
torpağı hardan alır?
Taxılı goydə biçir, göydə döyüb sovuıur, taxıl yer üzü görmür, ancaq torpağa
dönür. Demək, kombayn pis maşıdır.
O susdu. Camaat da dinmədi. Lakin birdən-birə klubu gülüş səsləri bürüdü.
Kim isə yerindən dilləndi.
- Kərim dayı, kombaynda nə günah var, torpaq məsələsini anbardardan
soruş, o, yaxşısını bilər.
- Mən bunu bilirəm, a bala, qoy görək Kosaoğlu da bilirmi?
-
Bura bax, - deyə Kosaoğlu qışqırdı, - nə lağlağı danışırsan, camaatı niyə
ələ salırsan?
- Camaatı mən yox, sən ələ salırsan, ay Kosaoğlu. Sən burda hədə-qorxu
gəlincə, işimizdən damşsaydın yaxşı olardı.
- Nə iş?
-
İşmi? iş çoxdur. Əgər istəyirsən mən deyim, sən qulaq as.
- Kərim kişi üzünü yenə camaata tntdu. - A başınıza dönüm, məni
qınamayın, ürəyim doludur. Ona görə sizə başağrısı verırəm. Özünüz bilirsiniz
ki, belə iclas xeyli vaxtdı olmurdu. İndi ki dərdim açılıb, hamısını deyəcəm.
Bizim Kosaoğlu elə plan deyib durur, heç camaatın dərdinə qalmır. Nə vaxtında
pul alırıq, nə də taxıl paylayır. Heç bilmirsən bizim dövlətimizi kim alıb, kim
satır.
Dostları ilə paylaş: |