Milli Virtual Kitabxana

www.kitabxana.net
  –  Milli Virtual Kitabxana
 
211 
 
 
Elektron ticarətdən daha geniş anlayış olub, İnternetdə öz saytının, virtual mağazasının, kompa-niya-ları 
idarəetmə sistemlərinin, "biznes-biznes", "biznes-istehlakçı" modellərin olması ilə səciyyələnir. 
 
15. Ev kompüterləşməsi  
(Home computerisation) 
 
1. İnformasiyalaşdırma üzrə dövlət siyasətinin elementi olub, əhalinin bilavasitə evdən informasiya və biliklərə 
olan tələbatını İnternet vasitəsilə ödəməyə imkan verir. 
 
2. Evlərin elektron qurğularla (xüsusi ilə də kompüter texnikası ilə) ilə təchiz olunması prosesidir. 
 
16. Fasiləsiz təhsil 
 
İnsanın həyatı boyu təhsil alma və öz biliyini artırma arzusunu ödəyən və təhsilin bütün səviyyələrinin həm 
təşkilati, həm də məzmunca bütövlüyünü və varisliyini təmin edən dövlət, özəl və ictimai təhsil müəssisələri 
kompleksidir. 
 
17. Fərdi elektron köməkçi 
 
İnformasiyanın saxlanması, işlənməsi və ötürülməsi funksiyalarını yerinə yetirən miniatür elektron qurğu. 
 
18. İnformasiyalaşdırma sahəsində dövlət siyasəti 
 

---

www.kitabxana.net
  –  Milli Virtual Kitabxana
 
212 
 
Ölkənin sosial və iqtisadi inkişafının informa-siya təminatının ümumdövlət prioritet istiqamətlərinin təyin 
olunmasını və informasiya cəmiyyətinə keçidi təmin edəcək siyasi, hüquqi, iqtisadi, sosial-mədəni və təşkilatı 
tədbirlərin kompleksidir. 
 
19. İnformasiya və biliklərə çıxış  
(Access to information and knowledge) 
 
Biliklərin daha effektiv istifadəsini təmin edən üsul, vasitə və vərdişlərin əlyetərliliyi, başqa sözlə cəmiyyətdə 
şəxsiyyətin siyasi və sosial-mədəni hüquq-larının tam olaraq reallaşdırılmasını üçün lazım olan şəbəkə 
infrastrukturunun, xidmətlərin, eləcə də informasiya resurslarına çıxışın təmin olunması; vətəndaş-ların relevant 
xarici mühitlə təmasda olmasına imkan verən vasitələr. 
 
20. İnformasiya azadlığı haqqında qanun  
(1966-cı il) 
 
İnformasiya cəmiyyətinin inkişafı tarixində əlamətdar hadisədir. Bu qanuna görə, ABŞ-ın bütün federal 
qurumları vətəndaşların, milli müdafiə, hüquq-mühafizə orqanlarına aid olan maliyyə və şəxsi sənədlər istisna 
olmaqla, istənilən informasiyanı sərbəst şəkildə əldə etməsini təmin etməlidirlər. Bir sözlə, bu qanunla hər bir 
vətəndaşın informasiya almaq hüququ vardır. 
 
21. İnformasiyanın qorunması  
Təbii və süni xarakterli təhdidlərə məruz qalan informasiyanın məxfiliyini, tamlığını və əlyetərliyini təmin edən 
metod və vasitələr toplusudur. İnformasiya təhlükəsizliyinin pozulması informasiya sahiblərinə və 
istifadəçilərinə zərər verə bilər.  
22. İnformasiya cəmiyyətinin inkişaf indikatorları  
İnformasiya cəmiyyətini inkişafını müxtəlif kəsimlərdə (informasiya, iqtisadi, sosial) xarakterizə edən 

---

www.kitabxana.net
  –  Milli Virtual Kitabxana
 
213 
 
göstəricilər siyahısıdır.  
23. İnternet  
1. Bütün dünya üzrə dövlət, akademik, kommersiya, hərbi, kooperativ və s. şəbəkələri özündə birləşdirən və 
TCP/IP protokoluna əsaslanan qlobal kompüter şəbəkəsidir.  
2. Yüksək səviyyəli kommunikasiya xidmətini təmin edən və tərkib hissələri TCP/IP protokoluna əsasında 
unikal ünvan fəzası ilə məntiqi əlaqədə olan qlobal informasiya sistemidir.  
3. Bütün dünyanı əhatə edən qarşılıqlı əlaqəli kompüter şəbəkələridir. İnternet TCP/IP protokolu əsasında 
kompüterlərə, informasiya resurslarına, elektron poçt xidmətlərinə, elanlar lövhələrinə və müxtəlif diskussiya 
qruplarına çıxışı təmin edir.  
24. İnternet-inkubator  
İnternet-kompaniyaların və onların layihələrinin qısa zamanda hazırlanması və bazara çıxarılması məqsədi 
güdən vençur investisiya modeldir. İlk bu tip inkubator 1995-ci ildə amerikalı iş adamı B. Gross tərəfindən 
yaradılmışdır.  
25. İnternet-mağaza  
İnternetdə müştəriyə (hüquqi və ya fiziki şəxsə) malların çatdırması da daxil olmaqla birbaşa satışının həyata 
keçirildiyi yerdir. Bu zaman istehlak informasiyalarının yerləşdirilməsi, malın sifarişi və alqı-satqısı internet-
mağazanın saytında həyata keçirilir. 
 
 
26. İnternet – iqtisadiyyat  
İnternetdə öz biznesinin inkişaf etdirilməsi: sayt və virtual mağazaların açılması, elektron reklam və 
marketinqdən, elektron sənəd dövriyyəsindən istifadə edilməsi.  
27. İnterfeys  
Kompüter və onun istifadəçisi və ya iki qurğu arasında əlaqəni təmin edən proqram təminatı.  
28. İnformasiyalaşdırma  

---

www.kitabxana.net
  –  Milli Virtual Kitabxana
 
214 
 
1. İKT-dən istifadə etməklə bilik və informasiyanın istehsalının, yayılmasının və istifadəsinin 
intensivləşdirilməsi prosesidir.  
2. İdarəetmədə informasiya və biliklərdən istifadənin effektivliyinin artırılması, vətəndaşların, təşkilatların və 
dövlətin informasiyaya olan tələbatının təmin edilməsi və ölkənin informasiya cəmiyyətinə keçid üçün şəraitin 
yaradılması məqsədi ilə cəmiyyətin sosial-iqtisadi, siyasi və mədəni həyatının bütün sahələrində İKT-dən geniş 
miqyaslı istifadə prosesidir.  
29. İnformasiya təhlükəsizliyi  
Əsas üç tərkib hissədən: informasiyanın məxfiliyi, tamlığı və əlyetərliyindən ibarətdir. Məxfilik informasiyanın 
icazəsiz əldə edilməsindən qorunmasına, tamlıq informasiyanın dəqiqliyi, həqiqiliyi və bütövlülüyünün 
qorunmasına, əlyetərlik isə lazımi vaxta informasiya və xidmətlərə müraciətlərin təmin olunmasına yönəlmişdir.  
30. İnformasiya müharibəsi  
İnformasiya üstünlüyünü təmin etmək məqsədi ilə, eyni zamanda öz informasiyasını, informasiya və 
informasiya sistemlərinə əsaslanan prosesslərini qorumaqla, rəqibin informasiyasına, informasiyaya və 
informasiya sistemlərinə əsaslanan proseslərinə zərər vurmaq üçün həyata keçirilən tədbirlər. 
 
 
31. İnformasiya sənayesi  
Müasir İKT texnologiyaları bazasında müxtəlif növ informasiya məhsullarının və xidmətlərin geniş miqyaslı 
istehsalı. (qəzet, jurnal və kitablardan tutmuş kompüter oyunlarınadək)  
İnformasiya sənayesi iki fərqli hissədən – informasiya texnologiyalarının (maşın və avadanlıq) və bilavasitə 
informasiyanın istehsalından ibarətdir.  
32. İnformasiya inqilabı  
XX əsrin sonlarında İKT-nin cəmiyyətin bütün sahələrinə inqilabi təsirini ifadə edən metaforadır. Bu hadisə 
informasiyanın ötürülməsində ixtiyari məsafənin dəf edilməsini təmin edən texnoloji əsaslar yaratmaqla 
bəşəriyyətin intellektual qabiliyyətini və mənəvi gücünün birləşdirir və bununla da informasiya məkanında 
özündən əvvəlki inqilabi kəşflərin (kitab çapı, telefon, radiorabitə, personal kompüter) yaratdıqları effektləri 
inteqrasiya edir.  

---