www.kitabxana.net
– Milli Virtual Kitabxana
218
51. İnformasiya cinayəti
Tamahkarlıq və ya xuliqanlıq niyyəti ilə informasiya sistemi və şəbəkələrindən informasiyanın oğurlanmasına
və dağıdılmasına yönələn əvvəlcədən düşünülmüş qərəzli hərəkətlər.
52. İnformasiya bazarı
İKT, informasiya məhsulları və xidmətləri bazarı.
53. İnformasiya
Təqdimat formasından asılı olmayaraq şəxslər, əşyalar, faktlar, hadisələr və proseslər haqqında məlumatlar.
54. İnformasiyanın ümumiləşdirilməsi
Ayrı-ayrı sadə (lokal) hadisələr haqqında məlumatların ümumiləşdirilərək daha yüksək səviyyəli hadisə
haqqında informasiyaya çevrilməsi. Məsələn, ayrı-ayrı regionlarda gedən sosial-iqtisadi inkişaf haqqında
məlumatların bütövlükdə ölkənin iqtisadi inkişafı haqqında məlumat şəklində ümumiləşdirilməsi.
55. İnformasiya istifadəçisi
Özünə lazım olan və istifadə etdiyi informasiyanın alınması məqsədilə informasiya sistemlərinə müraciət edən
subyekt.
56. İKT-nin tətbiqləri
Teleiş teletəbabət, distant təhsil və yenidən hazırlığ, yol hərəkətinin teleidarəsi kimi peşəkar və ya fərdi
sahələrdə telematika xidmətləri.
57. İKT-dən istifadə etməklə inkişaf
İKT-nin kütləvi istifadəsinə əsaslanan sosial-iqtisadi inkişaf.
58. İKT-nin sosial təsiri
İKT-nin iqtisadiyyata, əmək və məşğulluğa, təhsil və mədəniyyət sahələrinə, sosial struktura, ev və ailəyə,
gündəlik həyata və bütövlükdə cəmiyyətə təsiri.
59. İstehlakçı üçün biznes
www.kitabxana.net
– Milli Virtual Kitabxana
219
(B&C)
1. Qeyri-formal termin olub mal, xidmət və informasiya satışı məqsədi ilə kompaniyaların son fiziki
istehlakçılarla qarşılıqlı əlaqə prosesini ifadə edir.
2. Elektron kommersiyanın bir modelidir. İstehsalçı ilə məhsulun son istehlakçısı arasında sövdələşmələr
elektron yolla həyata keçirilir.
60. Kiberməkan
Amerika həyatından gələn və ilk dəfə Uilyam Gibsonun «Le Neuromacien» pyesində verilmiş anlayışdır.
Kiberməkan dünyanın bütün kompüterlərində olan elektron verilənlərin dövr etdiyi virtual məkanı təsvir edir.
61. Kommunikasiya
Rabitə, informasiya mübadiləsi, rabitə vasitəsi, informasiya vasitəsi, eləcə də kontakt, ünsiyyət, kimi mənalarda
işlədilir.
62. Kompüterləşmə
Kompüterlərin tətbiqi nəticəsində insan fəaliyyətinin müxtəlif sahələrində informasiya proseslərinin və
texnologiyalarının avtomatlaşdırılmasının təmin edilməsi.
63. Kompüter savadlılığı
Personal kompüterdə işləmək üçün minimal bilik və bacarıqlara yiyələnmək. Bu gün oxumaq və yazmaq qədər
vacib olan bacarıqdır.
www.kitabxana.net
– Milli Virtual Kitabxana
220
64. Kütləvi kommunikasiya
Xüsusi vasitələrin – mass medianın köməyi ilə bir qrup insana eyni zamanda informasiyanın ötürülmə prosesi.
65. Kompetentliyin artırılması
Ayrı-ayrı şəxslərin, sosial qrupların, təşkilatların, müəssisələrin və dövlət orqanlarının qlobal Biliklər
Cəmiyyətinə və biliyə əsaslanan iqtisadiyyata daxil olmasına və onların tələbatına uyğun adekvat həllər qəbul
etməyə imkan verən bilik və vərdişlərin əldə edilməsinə yönəlmiş tədbirlərin nəticəsidir.
66. Qloballaşma
Bütün dünya üzrə informasiya texnologiyalarının, məhsullarının və sistemlərinin yayılması ilə iqtisadi və
mədəni inteqrasiyaya xidmət edən prosesdir. Bu prosesin tərəfdarları gələcək tərəqqini qlobal informasiya
cəmiyyətin formalaşmasında görürlər. Opponentlər isə qloballaşmanın milli-mədəni dəyərlərə təhlükə olduğunu
deyirlər.
67. Qlobal informasiya infrastrukturu
Formalaşdırılması 1995-ci ildə dünyanın bir qrup inkişaf etmiş dövlətləri tərəfindən başlanan, keyfiyyətcə yeni
informasiya infrastrukturudur. Yaradıcılarının fikrincə, qlobal informasiya infrastrukturu qlobal və regional
informasiya kommunikasiya sistemlərinin, eləcə də rəqəmli televiziya və radio yayımı, peyk və səyyar rabitə
sistemlərinin inteqrasiyası sayəsində yer kürəsinin bütün əhalisinə hər tərəfli xidmət verə biləcək inteqrə
olunmuş ümumdünya informasiya şəbəkəsi olacaq.
www.kitabxana.net
– Milli Virtual Kitabxana
221
68. Qarşılıqlı əlaqə
Sistemin komponentlərinin bir-biri ilə bağlılığı, birləşmə imkanı (məsələn, kompüterlər öz aralarında), qarşılıqlı
əlaqədə ola bilmək (məsələn, proqramlar öz aralarında).
69. Mass media (KİV)
Kütləvi informasiya vasitələri - sinonim
Dövrü mətbuat (qəzetlər, jurnallar və kitablar), radio, televiziya, səs və videoyazma, videotext, teletext, reklam
lövhələri, internet-nəşrlər və s. Bütün bu vasitələri səciyyələndirən əsas xüsusiyyət onların kütləvi auditoriyaya
yönəlmiş olması, informasiyanın istehsalı və yayılmasının korporativ xarakter daşımasıdır.
70. Mobil telefoniya
Müasir məişətdə daşınan telefon qurğularının tətbiq edilməsidir. Tədqiqatlar göstərir ki, mobil telefonlar müasir
insanın həyat tərzinin və təfəkkürünün dəyişməsinə əhəmiyyətli təsir göstərir.
71. Multimedia
Səs, təsvir və mətndən istifadə edərək müxtəlif media vasitələrinin kombinasiyası.
1. İnteraktiv proqram təminatı vasitəsilə vizual və audio effektlərin qarşılıqlı əlaqəsi. Adətən mətn, səs və
www.kitabxana.net
– Milli Virtual Kitabxana
222
qrafiklərin, son zamanlar isə daha çox animasiya və videonun qarşılıqlı uzlaşmasını ifadə edir. Мултимедийа
веб-говшагларынын характер, щятта ясас хцсусиийяти гиперлинклярдир.
2. Mətn, səs və rəqəmli siqnalların, eləcə də hərəkətli və hərəkətsiz təsvirlərin uzlaşmasını bildirən anlayışdır.
Multimedia məlumatlar bazası mətn və təsvir tipli informasiyaları, video klipləri özündə birləşdirir. Multimedia
telekommunikasiya xidməti istifadəçiyə istənilən tip informasiyanı göndərmək və qəbul etmək imkanı verir.
72. Rəqəmləşdirmə (Digitalisation)
İnformasiyanın rəqəm formasına çevrilməsi.
73. Rəqəmsal (rəqəmli) dünyada həyat
Massaçusets Texnoloji İnstitutunun media laboratoriyasının direktoru Nikolas Neqrapontenin 1996-cı ildə nəşr
olunmuş məşhur kitabının adıdır. Kitabda o yaxın gələcəkdə bizim dünyamızın rəqəmsal olacağını deyir.
74. Rəqəm iqtisadiyyatı
Təsərrüfat fəaliyyəti rəqəmli telekommuni-kasi-yaların köməyi ilə həyata keçirilən iqtisadiyyat.
75. Rəqəm əsri
Termin rəqəmli texnologiyanın geniş yayılması prosesində meydana çıxmışdır. Bu proses müasir həyatın bütün
sosial-mədəni aspektlərinə mühüm təsir göstərdiyindən bu dövr rəqəm əsri kimi xarakterizə olunur.
Dostları ilə paylaş: |