Milli Virtual Kitabxananın təqdimatında Erix Mariya Remark
Yüklə 2,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
göstərəcək... – Mən gedim,–deyə Morozov saata baxdı. – Oldu, Boris. Mən bir az da oturacağam. – Axırı çatmış bir dünyanın son gecələrindən nəsə qoparmaq istəyirsən, hə? – Düz tapdın! Bunların heç biri qayıdan deyil... – Qayıtsa yaxşıdır? – Yox! Heç biz də qayıdan deyilik! Keçən gün keçib getdi, onu gözyaşı ilə, yalvarmaqla qaytarmaq olmaz! 282 – Sən yaman çox danışırsan!–Morozov ayağa durdu.– Allahına şükür elə ki, hansı əsrinsə son günlərini görürsən. Ancaq heç də yaxşı əsr olmadı... – Hər halda, öz əsrimizdir. Sən isə yaman az danışırsan, Boris! Morozov qədəhin dibində qalanı ayaq üstə içdi. Onu stolun üstünə elə ehtiyatla qoydu ki, deyərdin, icində dinamit var və saqqalını sildi. O, adi geyimdə Ravikə çox nəhəng, cüssəli göründü. – Elə bilmə ki, sənin nə üçün getmədiyini başa düşmürəm...–Bu sözləri asta-asta dedi.–Niyə getmədiyini lap yaxşı bilirəm, ay: «Olacağa çarə yoxdur!»– deyən sınıqçı... Mehmanxanaya səhər açılanda qayıtdı. İçəri girəndə vestibüldəki divanda balaca bir kölgə büzüşüb oturmuşdu və onu görən kimi əllərini qəribə tərzdə yellədərək, sıçrayıb ayağa durdu. Ravik gördü ki, onun bir qıçı yoxdur. Şalvarının altından çıxan taxta ayaq kələ-kötür və çirkli idi. – Doktor! Doktor! Ravik diqqətlə ona baxdı. Vestibülün zəif işığında gördü ki, oğlan uşağıdır, dişlərini ağardır. – Janno!–Lap mat qaldı.–Hə də, Jannodur! – Özüdür ki, var! Tanıdınız. Bütün gecəni oturub gözləmişəm. Ünvanınızı bu gün günortadan sonra tapa bildim. Xəstəxanadakı ifritədən çox soruşdum. Baş tibb bacısını deyirəm... Hər dəfə də dedi ki, Parisdə yoxsunuz. – Düz deyir, burada xeyli olmadım. – Axır ki, bu gün günorta burada qaldığınızı dedi. O dəqiqə də gəldim! Oğlanın üz-gözündən sevinc yağırdı. – Yoxsa, ayağına nəsə olub? – Heç nə!–Janno taxta qıçını şappıldatdı, elə bil, sadiq itinin kürəyinə vurub: «sağ ol!» – deyirdi.–Heçcə nə! Hiss olunmur da... Ravik onun taxta qıçına baxdı: – Deyəsən, istədiyinə çatmısan. Sığorta idarəsi ilə necə düzəlişdin? – Pis olmadı. Mexaniki protezə razılaşdılar, mağaza da on beş faizini saxlayıb, qalanını nəqd pulla özümə verdi. Hər şey qaydasındadır. – Bəs dükan? – Elə ona görə gəlmişəm. Süd dükanı açdıq. Balacadır, ancaq bizi dolandırır. Anam satır. Malı özüm gedib alıram, sonra da haqq-hesab işinə baxıram. Etibarlı adamlarım var, birbaşa kənddən gətirirəm. Janno taytıya-taytıya sınıq-salxaq divana tərəf getdi, möhkəm-möhkəm sarınmış qəhvəyi bir bağlama gətirdi. – Buyurun, doktor, sizin üçündür! Özüm gətirmişəm! Elə şey deyil... Hamısı öz dükanımızdandır: çörək, yağ, pendir, yumurta... Bir yana çıxmaq həvəsi olmayanda, ala-babat axşam yeməyi olar, hə? – deyə Janno ərklə Ravikin gözlərinin içinə baxdı. – Bundan yaxşı şam yeməyi olmaz, Janno. Oğlan razılıqla başını tərpətdi: – Mənə elə gəlir, siz pendiri çox xoşlayırsınız. «Bri» və «Pon le Eveg»dir... – Lap ürəyimcə olan pendirlərdir. 283 – Əla!–Janno sevinclə əlini ayağının calaq yerinə vurdu. – «Pon le Evek» anamın ağlına gəldi! Mən elə bilirdim, «Bri» xoşunuza gəlir. «Bri» əsl kişi pendiridir. – İkisi də əladır. Bundan yaxşı hədiyyə olmaz,–deyə Ravik bağlamanı aldı. – Çox sağ ol, Janno! Xəstələr çox nadir hallarda öz həkimlərini xatırlayırlar. Çox vaxt da verdikləri puldan bir az geri almağa gəlirlər. – Elələri varlılar olar, düz demirəm?–Janno bic-bic güldü.–Bizlərə aid deyil. Axı sizə çox borcluyuq! Ayağım elə taxta kimi dümdüz qalsaydı, əlimiz də boşda qalardı... Ravik onun üzünə baxdı. «Bəlkə oğlan, elə bilir, ayağını kefdən kəsmişəm?»–deyə ürəyindən keçirdi. – Başqa yolumuz yox idi, Janno,–dedi,–mütləq kəsilməli idi. – Əlbəttə!–Janno göz vurdu.–Aydın məsələdir!–O, papağını gözünün üstünə basdı.–İndisə gedim. Anam indi nigarandır, çoxdan çıxmışam evdən... Hələ bir nəfərlə də görüşməliyəm. Təzə qoyun pendiri üçün... Hələlik, doktor! Ümid edirəm ki, xoşunuza gələcək. – Hələlik, Janno! Çox sağ ol! Xoşbəxt ol! – Xoşbəxt olmağına olacağıq! Balaca kölgə uzaqdan əl elədi və inamla axsaya-axsaya qapıya tərəf getdi. Ravik otağa girən kimi bağlamanı açdı. Axtarıb köhnə bir spirt lampası tapdı. Neçə il idi ki, onu işlətmirdi. Ora-buranı eşələyib bir qutu quru spirt və balaca bir tava çıxardı. Qaxaclardan ikisini götürüb lampanın piltə yerinə qoydu, od vurdu. Mavi alov dilləri şölələndi. Tavaya bir az yağ atdı, iki yumurta sındırıb çırpdı. Sonra təzə, bürüştə ağ çörəyi dilimlədi, stolun üstünə bir-iki köhnə qəzet sərib, tavanı da onun üstünə qoydu, pendir çıxardı, bir şüşə də «Vuvre» açıb, yeməyə başladı. Çoxdan belə yeməmişdi. Fikirləşdi ki, sabah bir bağlama quru spirt alsın. Spirt lampası açılıb-yığılan idi, onu özü ilə həbs düşərgəsinə də apara bilərdi... Asta-asta yeyirdi. Sonra da «Pon le Evek»in dadına baxdı. Janno düz deyirmiş, əntiqə şam yeməyi oldu... XXXII – Misir köçü başlandı! – Bu sözləri filologiya və fəlsəfə elmləri doktoru Zaydenbaum Raviklə Morozova deyirdi.–Özü də Musa peyğəmbərsiz! Rəngi saralıb, arıqlamış Zaydenbaum «İnternasional»ın qapısında dayanmışdı... Küçədə Şternlər, Vaqnerlər ailəsi və bir də subay Ştolts köçlərini tutduqları mebel maşınına yükləyirdilər. Həmin günəşli avqust günündə küçəyə çoxlu mebel yığılmışdı. Üzünə həbəş xalısı çəkilmiş qızıl haşiyəli divan, bir neçə qızıl haşiyəli kreslo və təzə bir həbəş xalçası... Hamısı da Şternlər ailəsinin idi. İndi də qızılağacdan düzəldilmiş iri stolu gətirirdilər. Solğunbənizli, qonurgözlü Selma Ştern onu, qırt toyuq cücələrini qoruyan kimi qoruyurdu: – Ehtiyatlı olun! Üstünü cızmayın! Yavaş... Bir az yavaş! 284 Pardaqlanmış stol işım-işım işıldayırdı. Evdar qadınlar belə şeydən ötrü nədən keçməzdilər! Selma Ştern stolun yan-yörəsində vurnuxur, yükdaşıyanlar isə ona məhəl qoymurdular. Onlar stolu küçəyə çıxardılar. Günəş stolun üstündə bərq vururdu. Selma bir az əyilərək, əlindəki əski ilə üstünün tozunu alır, künc-bucağını silirdi. Stolun pardaqlanmış lövhəsi tutqun güzgü kimi onun solğun bənizini əks etdirirdi. Elə bil, min yaşlı ulu nənəsi sualedici nəzərlərlə zəmanənin güzgüsündən ona baxırdı... Yükdaşıyanlar qızılağacdan hazırlanmış servantı çıxardılar. O da stol kimi pardaqlanmışdı və işım-işım işıldayırdı. Kişilərdən biri vaxtından əvvəl döndü və servantın bir tərəfi «İnternasional» mehmanxanasının giriş qapısına toxunub cızıldı. Selma Şterndən səs çıxmadı, elə bil, daşa döndü. Əsgini bir az yuxarı qaldırmışdı, ağzı da azacıq açılmışdı... Sanki, əsgini ağzına basmaq istəyəndəcə daşlaşmışdı... Balacaboy, eynəkli, sallaqdodaq əri Yozef Ştern ona yaxınlaşdı: – Yaxşı, Selma, əzizim... Qadın onu görmürdü, gözlərini harayasa uzaqlara zilləmişdi... – Servant... – Yaxşı, Selma, əzizim, axı əlimizdə viza... – Anamdan qalmışdı... Ata-anamdan... – Yaxşı, Selma, əzizim, nə böyük şeydir? Bir az cızılıb. Əsas məsələ odur ki, viza əlimizdədir... – Qalacaq... Ömürlük qalacaq... – Madam!–Yükdaşıyan almanca bilməsə də, söhbətin nədən getdiyini yaxşı başa düşürdü.–Elə isə zirzibilinizi özünüz yükləyin. Qapıları mən belə ensiz düzəltməmişəm! –Sales boches (26) –O biri yükdaşıyan da donquldandı. Yozef Ştern dikəldi: – Biz «Boshe» deyilik,–dedi. – Biz mühacirik! – Qoy olsun «Sales refugiés» (27) – Kişi yenə donquldandı. Ştern arvadına tərəf döndü: –Görürsən, Selma, başımıza nələr gəlir? İndi neyləyək? Sənin bu qızılağac mebellərin bizim başımıza çox oyunlar gətirdi. Koblensdə dörd ay ləngidik, çünki sən onlardan əl çəkmək istəmədin. Sonra oradan çıxmaq bizə on səkkiz min markaya başa gəldi. İndi də qalmışıq küçənin ortasında, gəmi də bir azdan yola düşür... Ştern bunu deyib yazıq-yazıq Morozova baxdı: – İndi neyləyəsən? Gah «Sales boche», gah da «Sales refugiés» olduq! Desəm ki, yəhudiyik, onda da «Sales jufs» (28) deyəcək, hər şey də bitəcək! – Pul verin! – Pul? Təpəmə çırpar! Yüklə 2,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|