Mineral Ehtiyatların Hasilatı ilə Məşğul olan Sənaye Sahələrində Şəffaflıq Təşəbbüsü
Yüklə 360,15 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İllər səhvlər yerli şirkət Xarici şirkət hökumət
nur. Belə ki, hökumətə bonuslara görə ödənişlər sahəsində illər üzrə vəziyyət fərqli olub. Bu vəziyyəti xarakterizə edən diaqramlara nəzər yetirək. Hökumətin xarici şirkətlərdən mənfəət vergisi üzrə daxilolamaları 2006-cı ildən artan templə başlayıb və bu artım 2009-cu ilədək davam edib. Sonradan isə bu göstərici üzrə ödəmələrdə azalma və yenidən yüksəliş müşahidə edilib. Bu sahədəki vəziyyətə nəzər salaq. Hökumətin aldığı vergilər arasında yerli şirkətlərin ödəmələri də əhəmiyyətli yer tutur. MHŞT hesa- batlarının təhlili zamanı hökumətin yerli şirkətlərdən aldığı mənfəət vergisi, mədən vergisi (royalti) və digər vergilər üzrə dinamika müxtəlif olmuşdur. Hökumətin xarici şirkətlərdən bonuslar üzrə daxilolmaları, mln. ABŞ dolları 2003
58,6 21,6
1,0 2,0
68,0 3,482
1,0 2,0
2004 2005
2006 2007
2008 2009
2010 Hökumətin xarici şirkətlərdən mənfəət vergisi üzrə daxilolmaları, mln. AZN 2006
2007 2008
2009 2010
972,958 1942,568
2149,709 541,849
780,620 54
Göründüyü kimi, hökumətə mənfəət vergisi üzrə yerli şirkətlərdən ən yüksək ödəmə 2009-cu ildə qeydə alınmışdır. 2010-cu ildə bu göstərici üzrə
hökumətin yerli şirkətlərdən aldığı məbləğ 230 milyon 822 min manat olmuşdur. Mədən vergisinə (royaltiyə) gəlincə, 2003-2010- cu illərdə onun dinamikası aşağıdakı kimi olmuş- dur.
Hökumətə yerli şirkətlərdən mənfəətdən vergisi üzrə daxilolmalar, mln. AZN 2003
2004 2005
2006 2007
2008 2009
2010 44,26
66,74 9,38
29,371 98,222
261,564 329,776
230,822 2003
2004 2005
2006 2007
2008 2009
2010 114,8
392,2 49,9
169,327 165,318 146,579
120,124 128,691 55 Mineral Ehtiyatların Hasilatı ilə Məşğul olan Sənaye Sahələrində Şəffaflıq Təşəbbüsü Diaqramdan göründüyü kimi, royalti üzrə daha çox ödəniş 2004-cü ildə qeydə alınmışdır. 2005-ci ildə müşahidə olunan kəskin azalmadan sonra 2006-cı ildən başlayaraq sabit ödənişlər dövrü başlamışdır. Qiymət fərqi də daxil olmaqla digər vergilər üzrə vəziyyət belə olub:
Nəhayət, yekunda MMR əsasında aparılmış hesablamalarla MHŞT hesabatlarındakı kənarlaşmaların sta- tistikasına nəzər salaq.
2003-cü il 8 səhv 2
0 2004-cü il 9 səhv 5
0 2005-ci il 8 səhv 2
0 2006-ci il 13 səhv 3
0 2007-ci il 9 səhv 1
2 2008-ci il 9 səhv 2
0 2009-cu il 8 səhv 3
0 2010-cu il 10 səhv 3
0 Cədvəl məlumatlarından göründüyü kimi, MHŞT hesabatlarında kənarlaşmaları yara- dan səhvlər daha çox xarici şirkətlər tərəfindən edilib. Hökumət isə yalnız 2007-ci ildə 2 dəfə səhvə yol verib. Belə ki, həmin ilin hesabatın- da həm təbii qaz, həm də səmt qazının həcmi hökumət tərəfindən yanlışlıq nəticəsində düz- gün göstərilməmişdir. Səhvlərin təhlili zamanı məlum olmuşdur ki, onla- rın bir qismi təbii səbəblərdən, digərləri isə texni- ki yanlışlıqdan baş vermişdir. Təbii səhvlərə təbii qazın həcminin ölçülməsi zamanı müxtəlif ölçü vahidlərindən istifadə olunması (hökumət qazın həcmini 20 dərəcədə standart kub metrlə, xarici şirkətlər isə 0 dərəcədə normal kub metrlə ölçür) və hökumətin özü tərəfindən özünə ödənilmiş 2003
2004 2005
2006 2007
2008 2009
2010 182,96
164,06 80,06
246,111 291,91
437,198 298,145
192,852 56
iŞ Prosesində Tərəflər akTivlik nümayiŞ eTdirirlər. Prosesdə sPesifik xüsusiyyəTlər olduğuna görə, ilkin mərhələdə bəzi sual- lar yaranmıŞdı. hazırda Tərəflər bu məsələlərin həll olunması üçün birgə səy gösTərirlər. ZAUR FƏTİZAdƏ vergilər Nazirliyi yanında Xüsusi Rejimli vergi Xidməti departamentinin rəisi, MhŞT üzrə Komissiyanın və ÇQ-nin üzvü nəqletmə tarifləri aid edilə bilər. Texniki səhvlərə gəlincə, onlara şirkətlərin mənfəət vergisinin he- sablanması və ödənilməsi göstəriciləri arasında- kı fərq, gecikdirilmiş vergi ödəmələri, şirkətlərin özlərinin bir-birlərinə ödədikləri vəsaitləri hökumətə ödəniş kimi göstərməsi və s. aiddir. Lakin bütövlükdə xarakterindən asılı olmayaraq, bütün səhvlər sonradan izahatlar vasitəsilə təsdiq edildikdən sonra məlum olmuşdur ki, 2003-2010- cu illər ərzində MHŞT hesabatlarında hökumətin aldıqları ilə şirkətlərin ödədikləri arasında kənarlaşma qeydə alınmamışdır. 57 Mineral Ehtiyatların Hasilatı ilə Məşğul olan Sənaye Sahələrində Şəffaflıq Təşəbbüsü Yüklə 360,15 Kb. Dostları ilə paylaş:
|