Mineral Ehtiyatların Hasilatı ilə Məşğul olan Sənaye Sahələrində Şəffaflıq Təşəbbüsü
Yüklə 360,15 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İndikatorlar nəticə
İndikatorlar nəticə 1 Hesabatlar müntəzəm açıqlanırmı? Bəli 2 Hesabatlar üzrə müddət çərçivəsi müəyyənləşdirilibmi? Bəli 3 Hesabatlar özündə ən vacib göstəriciləri əks etdirirmi? Bəli 4 Hesabatları tutuşduran audit şirkəti beynəlxalq nüfuzlu şirkət sayılırmı? Bəli 5 Hesabatlardakı göstəricilər tutuşdurularkən üst-üstə düşməyən məlumatlara audit şirkəti izah verirmi? Bəli
6 Hesabatların ictimaiyyət üçün əlçatan olması təmin edilirmi? Bəli 7
Bəli 8 Hesabatlara vətəndaş cəmiyyəti alternativ rəy hazırlayırmı? Bəli 9 Hesabatlar şirkətlər üzrə fərdi qaydada açıqlanırmı? Xeyr Bu indikatorlar əsasında Azərbaycanda MHŞT hesabatları üzrə aparılmış qiymətləndirmələr göstərir ki, Azərbaycanda MHŞT hesabatları sahəsində şirkətlərin fərdi açıqlamasından başqa bütün göstəricilər üzrə vəziyyət qənaətbəxşdir. Hesabatların kəmiyyət təhlilinə gəlincə, öncə onun informasiya mənbələri ilə tanış olaq. Bunlar aşağıdakılardır:
— Azərbaycan hökumətinin mədən hasilatı sənayesindən əldə etdiyi məcmu daxilolma- lar barədə hesabatları;
— Azərbaycanın mədən hasilatı sənayesində fəaliyyət göstərən xarici şirkətlərin Azər- baycan hökumətinə ödənişləri barədə hesa- batları;
— Azərbaycanın mədən hasilatı sənayesində fəaliyyət göstərən yerli şirkətlərin Azər- baycan hökumətinə ödənişləri barədə hesa- batları;
— Müstəqil Mühasiblərin Rəyləri (Auditor şirkətin);
— Azərbaycan Respublikası aidiyyatlı dövlət orqanlarının mədən hasilatı sənayesindən əldə edilən gəlirlər, ödənişlər barədə statis- tik məlumatları. Məlumat üçün bildirək ki, Azərbaycanın MHŞT he- sabatlarında 2 əsas növ (neft-qaz və qızıl-gümüş) məhsullar üzrə natura ifadəsində göstəricilər əks olunub. Odur ki, 2003-2010-cu illərin MHŞT he- sabatlarına istinadən ilk növbədə illər üzrə MHŞT hesabatlarında hökumətin aldığı məhsulların dinamikası ilə tanış olaq. Hesablamalar göstərir ki, 2003-2010-cu illər üzrə xarici şirkətlərin ha- silatında hökumətə düşən pay üzrə mənfəət nefti aşağıdakı kimi olmuşdur: Cədvəl 2
51 Mineral Ehtiyatların Hasilatı ilə Məşğul olan Sənaye Sahələrində Şəffaflıq Təşəbbüsü MHŞT hesabatlarından göründüyü kimi, 2003-2010-cu illərdə mənfəət nefti pozitiv trendə malikdir. Bu dövr ərzində neft hasilatı illik 6 milyon 600 min bareldən 215 milyon 390 min barelədək artıb. Təhlil olunan dövr ərzində xarici şirkətlərin hasilatında hökumətə düşən pay üzrə qaz hasilatı göstəriciləri aşağıdakı kimi olmuşdur: Xarici şirkətlərin hasilatında hökumətə düşən pay üzrə mənfəət nefti, mln. barellə Xarici şirkətlərin hasilatında hökumətə düşən pay üzrə qaz hasilatı, min m 3 2003
6,600 2004
6,700 2005
14,300 2006
19,036 2007
30,349 2008
150,228 2009
191,589 2010
215,390 2003
794881 2004
1050000 2005
1919709 2006
2395461 2007
2410299 2008
2129346 2009
3930169 2010
3484870 52
Diaqramlardan göründüyü kimi, xarici şirkətlərin hasilatında hökumətə düşən qaz hasilatı da müsbət dinamikaya malikdir. Bu artım dina- mikası yalnız sonuncu — 2010-cu ildə pozulsa da, bütövlükdə dövr ərzində əhəmiyyətli artım müşahidə olunub. Azərbaycanda qızıl istehsalına 2009-cu ildə başlanılıb. Bu məqsədlə bağlanmış 30 illik müqavilədə Azərbaycan hökumətinin iştirak payı 51%, Amerika Birləşmiş Ştatlarının “RV — filiz yataqlarının kəşfiyyatı və işlənməsi (HPBS əsasında) verilib. Qızıl və gümüş hasilatı ilə bağlı göstəricilər MHŞT hesabatlarına 2010-cu ildən (2009-cu ili əhatə edən hesabat) başlayaraq daxil edilib. Bu səbəbdən Beynəlxalq Mədən Əməliyyat Şirkəti MHŞT-yə qoşulduğunu bəyan edib. Aşağı- dakı diaqramlar 2009 və 2010-cu illər üzrə MHŞT hesabatları əsasında hazırlanıb. Göründüyü kimi, həmin illər üzrə qızıl hasilatı gümüş hasilatından çox olub. MHŞT hesabatlarında natura ifadəsində əks olu- nan göstəricilərlə yanaşı dəyər ifadəsində də göstəricilərin təhlili göstərir ki, təhlil olunan dövr ərzində müxtəlif dinamikalar müşahidə olu- investment.” şirkətinin payı isə 49% təşkil edir. Şirkətə müqavilə əsasında Gədəbəy, Qoşa, Ordu- bad Qrupu (Piyazbaşı, Ağyurd, Şəkərdərə, Kələki), Söyüdlü, Qızılbulaq və Vejnəli perspektiv qızıl- Xarici şirkətlərin hasilatında hökumətə düşən pay üzrə qızıl və gümüş hasilatı, min unsiya ilə 1,439
5,528 2009
2010 Qızıl
Gümüş 0,516
8,389 53 Mineral Ehtiyatların Hasilatı ilə Məşğul olan Sənaye Sahələrində Şəffaflıq Təşəbbüsü Yüklə 360,15 Kb. Dostları ilə paylaş:
|