Ministrligi

 

 

---

12 

 

Puxaralardın` siyasiy huqıqları 

İnsannın`  siyasiy  huqıqlarına  saylaw,  saylanıw,  siyasiy  partiyalarg`a, 

ja`miyetlik 

birlespelerge 

ag`za 

bolıw, 

jıynalıslarg`a, 

mitinglerge, 

demonstratsiyalarg`a  qatnasıw huqıqları kiredi. 

Ha`kimiyatlardın`  bo`liniwi,  olarg`a  ten`  huqıqlı  saylawlardın`  o`tkeriliw, 

og`an insanlardın` siyasiy huqıqları arqalı qatnasıwı,- bul a`dalatlı demokratiyanın` 

bir ko`rinisi esaplandı. 

O`zbekistan Respublikasında saylaw huqıqıo`zinin` huqıqıy tiykarlarına iye. 

Bul saylaw o`tkeriw ta`rtibin belgilewshi O`zbekistan Respublikası konstitutsiyalıq 

huqıqıy  normalarınan  ibarat.  Bunday  huqıqıy  normalarg`a:  O`zbekistan 

Respublikası 

Konstitutsiyası 

(23-bap), 

Qaraqalpaqstan 

Respublikası 

Konstitutsiyası  (22-bap)  babının`  saylaw  haqqındag`ı  normaları;  «O`zbekistan 

Respublikası Prezidentine saylaw haqqındag`ı Nızam», «O`zbekistan Respublikası 

Oliy Ma`jilisine saylaw haqkındag`ı Nızam», «Puqaralardın` saylaw huqıqlarının` 

kepillikleri  haqqındag`ı  Nızam»,  «Puqaralardın`  o`zin-o`zi  basqarıw  organları 

haqqındag`ı Nızam»lar h.t.b. nızamlar kiredi. 

Puxaralardin`  ma`mleket  ha`m  ja`miyet  islerin  basqariwda  qatnasiw 

huqıqıhuqıqiy  demokratiyaliq  ma`mlekettin`  a`hmiyetli  belgilerinen  biri  bolıp 

esaplanadi. 

Sol sebepli Konstitutsiyada puxaralardin` bunday siyasiy a`hmiyetke ilayiq 

huqıqımenen bekkemlengen. 

O`zbekstan  Respublikası  Konstitutsiyanın`  32-stat`yasında  O`zbekstan 

Respublikasinin`  puxaralari  ja`miyettin`  ha`m  ma`mlekettin`  islerin  basqariwg`a 

tikkeley, sonday-aq o`zlerinin` wa`killikleri arqali qatnasiwg`a haqili. 

Bunday  qatnasiw  o`zin-o`zi  basqariw,  referendumlar  o`tkeriw  ha`m 

ma`mleketlik  uyimlardi  demokratiyaliq  jol  menen  qa`liplestiriw  arqali  a`melge 

asiriladi delingen. 

18 jasqa jetken O`zbekstan Respublikasi puxaralari saylaw huqıqina iye. 

Saylaw  ku`nine  25  jasqa  shiqqan  ha`r  bir  puxara  Joqari  wa`killigi  uyimi-

Oliy Ma`jiliske deputat etip saylaniwi mu`mkin. 

---

13 

 

35-jasqa  jetken,  ma`mleketlik  tildi  erkin  biletug`in,  saylawg`a  deyin 

keminde 

10 

jil 

O`zbekstan 

aymag`inda 

turaqli 

jasag`an 

O`zbekstan 

Respublikasinin` puxarasi saylaniwi mu`mkin.  

O`zbekstan  Respublikası  Konstitutsiyanın`  33-stat`yasında    Puxaralar 

o`zinin`  ja`miyetlik  aktivligin  O`zbekstan  Respublikasinin`  nizamlarina  muwapiq 

mitingler, jiynalislar ha`m demonstratsiyalar formasinda a`melge asiriwg`a haqili.  

O`zbekistan Respublikası Konstitutsiyasının` 117-stat`yasında «O`zbekistan 

Respublikasının`  puqaraları  ma`mleket  ha`kimiyatı  wa`killik  organlarına  saylaw 

ha`m  saylanıw  huqıqına  iye.  Ha`r  bir  saylawshı  bir  dawısqa  iye.  Dawıs  beriw 

huqıqı, o`z qa`lewin bildiriw ten`ligi ha`m erkinligi nızam menen kepillenedi» dep 

ko`rsetilgen.  

O`zbekistan  Respublikası  «Puqaralardın`  saylaw  huqıqlarının`  kepillikleri 

haqqındag`ı» Nızamının` 4-stat`yasında «O`zbekistan Respublikasının` puqaraları 

saylaw ha`m saylanıw huqıqına iye. 

O`zbekistan  Respublikası  Prezidentlik  saylawın  O`zbekistan  Respublikası 

puqaraları ulıwma, ten` ha`m tuwrıdan-tuwrı saylaw huqıqıtiykarında jasırın dawıs 

beriw jolı menen a`melge asıradı. 

O`zbekistan Respublikası Prezidenti lawazımına 35 jastan kishi bolmag`an, 

ma`mleketlik tildi jaqsı biletug`ın, tuwrıdan-tuwrı saylawg`a shekem  keminde 10 

jıl  O`zbekistan  aymag`ında  turaqlı  jasap  atırg`an  O`zbekistan  Respublikası 

puqarası saylanıwı mumkin. 

O`zbekistan Respublikası Prezidenti 5 jıl muddetke saylanadı. 

O`zbekistan  Respublikasının`  puqaraları  O`zbekistan  Respublikası 

Prezidentin  saylaw  boyınsha  saylaw  aldı  kampaniyasında  ha`m  dawıs  beriwde 

ıqtıyarıy ra`wishte qatnasadı. 

O`zbekistan Respublikası Prezidentlik saylawı boyınsha dawıs beriw jasırın 

bolıp,  puqaralar  ta`repinen  tuwrıdan-tuwrı  a`melge  asırıladı.  Puqaralardın`  o`z 

qa`lewin  bildiriwleri  ustinen  qadag`alaw  etiliwine  jol  qoyılmaydı.  O`zbekistan 

Respublikasının` ha`r bir puqarası bir dawısqa iye. 

---

14 

 

O`zbekistan Respublikası Prezidenti saylawına tayarlıq ko`riw ha`m de onı 

o`tkiziwdi  saylaw  komissiyaları  ashıq  ha`m  ashkara  a`melge  asıradı.O`zbekistan 

Respublikası    Prezidentligine  kandidat  ko`rsetiw  huqıqına  siyasiy  partiyalar  iye 

bolıp tabıladı. 

O`zbekistan Respublikası Prezidentlikke kandidatlar ko`rsetiw saylawg`a 65 

kun qalg`anında baslanadı ha`m 45 kun qalg`anında tamam boladı. 

Dawıs  beriw  saylaw  kuni  saat  6  dan  20  g`a  shekem  o`tkiziledi.  Dawıs 

beriw  waqtı  ha`m  ornı  haqqında  uchastka  saylaw  komissiyası  saylawshılarda 

saylawdan keminde 10 kun aldın xabardar etedi. 

O`zbekistan  Respublikasının`  shet  ma`mleketlerdegi  wa`kilxanaları 

qasında,  a`skeriy  bo`limlerde,  puqaralardın`  alıs  ha`m  barıw  qıyın  bolg`an 

jerlerindegi  turar  jaylarında,  sonday-aq  sanatoriyalar  ha`m  dem  alıw  uylerinde, 

keselxanalar  ha`m  da  basqa  statsionar  dawalaw  mekemelerinde  duzilgen  saylaw 

uchastkalarında  uchastka  saylaw  komissiyası,  bunda  dizimge  kiritilgen  barlıq 

saylawshılar  dawıs  berip  bolg`an  bolsa,  qa`legen  waqıtta  dawıs  beriw  tamam 

bolg`anlıg`ın ja`riyalawı mumkin. 

Ayırım saylawshılar den sawlıg`ı jamanlıg`ı sebepli yaki basqa sebeplerge 

ko`re  dawıs  beriw  ushınajıratılg`an  binag`a  kele  almag`an  jag`daylarda  uchastka 

komissiyası  olardın`  iltimasına  ko`re  komissiyanın`  keminde  2  ag`zasına 

saylawshılar turg`an orında dawıs beriwdi sho`lkemlestiriwdi tapsırıwı mumkin. 

O`zbekistan Respublikası Prezidenti saylawı juwmaqları haqqındag`ı xabar 

saylawdan  keyin  10  kunnen  keshiktirmey  Oraylıq  saylaw  komissiyası  ta`repinen 

baspa so`zde ja`riyalanadı. 

O`zbekistan Respublikası Prezidenti Oraylıq saylaw komissiyası ta`repinen 

O`zbekistan  Respublikası  Prezidenti  saylawı  na`tiyjeleri  ra`smiy  ta`rizde 

ja`riyalang`an  kunnen  baslap  keshi  menen  2  ay  ishinde  Oliy  Majlis  jıynalısında 

ANT etken payıttan baslap o`z lawazımına kirisedi.