Ministrligi
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
15
İnsanlardın` sotsial-ekonomikalıq huqıq tarawına menshik iyesi bolıw, miynet etiw huqıqı, ka`sip tan`law, sotsiallıq jaqtan ta`miyinleniw huqıqı, den- sawlıg`ın saqlaw, qa`nigeli meditsinalıq xızmetten paydalanıw huqıqına, intellektual do`retiwshilik erkinligine, ja`ne de bilim alıw huqıqları kiredi. O`zbekistan Respublikası Konstitutsiyasının` 39-stat`yasında Ha`r bir adam qartayg`anda, miynet etiw uqıbınan ayırılg`anda, sonday-aq asırawshısınan ayırılg`anda ha`m nızamda na`zerde tutılg`an basqa da jag`daylarda sotsiallıq jaqtan ta`miyinleniw huqıqıkepillestiriledi.
Pensiyalar, napaqalar, sotsiallıq ja`rdemnin` basqa da tu`rleri ra`smiy tu`rde belgilengen ku`neltiw za`ru`rliginin` en` kem mug`darınan az bolıwı mu`mkin emes.
Konstitutsiyaga muwapıq, ha`r bir adamg`a ilimiy ha`m texnikalıq do`retiwshlik erkinligi, ma`deniy jetiskenliklerden paydalanıw huqıqına kepillik berilgen. O`zbekstan Respublikası Konstitutsiyanın` 27- stat`yasında
Ma`mleket puqaralardın` Konstitutsiya ha`m nızamlar menen bekitilgen huqıqların ja`ne erkinliklerin ta`miyinleydi.
Sonday-aq O`zbekstan Respublikası Konstitutsiyanın` 44-stat`yasında ko`rsetilgendey Ha`r bir adamg`a o`zinin` huqıqları menen erkinliklerin sud arqalı qorg`aw, ma`mleketlik uyımlardın`, lawazımlı adamlardın`, ja`miyetlik birlespelerdin` nızamsız ha`reketleri jo`ninde sudqa shag`ım etiw huqıqına kepillik beriledi. O`zbekstan Respublikası Konstitutsiyanın` 45- stat`yasında Jas
o`spirimlerdin`, miynetke jaramsız ha`m jalg`ız baslı qartayg`an adamlardın` huqıqları ma`mleket ta`repinen qorg`aladı.
O`zbekstan Respublikası Konstitutsiyanın` 46-stat`yasında Hayal-qızlar ha`m er adamlar ten`dey huqıqlarg`a iye. Ha`zir ma`mleketimizde ha`r bir insannın` erkin bilim alıwı, do`retiwshilik isleri menen shug`ıllanıwına ken` mu`mkinshilikler jaratlıg`an. Mısalı: O`zbekistan
16
Respublikası Konstitutsiyanın` 4 stat`yasında o`zbek tili, Qaraqalpaqstan Respublikası Konstitutsiyasında qaraqalpaq ha`m o`zbek tilleri ma`mleketlik dep belgilengen. 2 Usının` tiykarında, sabaqlıqlar, oqıw qollanbaları, za`ru`rli a`debiyatlardın` qaraqalpaq, o`zbek tillerinde islep shıg`ılıwı ha`r kim o`z ana tilinde bilim alıwına, sonday-aq, texnikalıq jetiskenliklerden, internet tarmaqlarınan, fond forum, mexr nuri jamg`armaları imtiyazlarınan paydalanıw imkaniyatına iye boldı. Sonın` menen birge Konstitutsiyanın` 40-stat`yada Ha`r bir adam qa`nigeli meditsinalıq xızmetten paydalanıw huqıqına iye –dep ko`rsetilgen.Bul bag`darda elimizde bir qansha ilajlar a`melge asırılıp atır. O`zbekstan Respublikası Prezidenti İslom Karimovtın` 2011jıl 26-27 noyabr` ku`nleri Tashkent qalası «Ma`rifat markazi» kompleksinde islegen bayanatında O`zbekstanda ana ha`m bala» salamatlıgın qorg`awdın` milliy modelin du`ziw , «Salamat bala-salamat ana» da`stu`rin islep shıg`ıw za`ru`rligi haqqındı ken` tu`rde toqtap o`tken edi. 1992 jil 13-yanvarda «xaliqti jumis penen ta`miynlew haqqindag`i» O`zbekstan Respublikasi nizami qabil alindi. Usi nizamg`a 1993 jil 7 mayda o`zgerisler ha`m qosimshalar kirgizildi. 38-Stat`ya Jallanip islewshi adamlar haqi to`lenetug`in dem alis huqiqina iye. Jumis waqtinin`, haqi to`lenetug`in miynet otpuskasinin` mu`ddeti nizam menen belgilenedi. Miynet kodeksinin` 115-stat`yasina tiykarlanip jumis waqti ha`ptesine 6 ku`n islep atirg`an ha`r bir jumis ku`nine 7 saattan ko`p bolmag`an bes ku`nlik, jumis ha`ptesine 8 saattan ko`p bolmag`an jumis penen ta`miyinlenedi. Jumisshinin` jumis waqti ha`ptesine 40 saattan aspawi kerek. Sonday-aq to`mendegi shaxslar ushin qisqartilg`an jumis waqti belgilenedi' 18 jasqa tolmag`anlarg`a 1 ha`m 2 topar invalidlerge 3 jasqa tolmag`an balalari bar, analarg`a h.t.b
2 Қарақалпақстан Республикасы Конституциясы Нөкис 1998ж. |