MiRZƏ ŞƏFİ ŞƏrq qərb araşdirmalarinda
Yüklə 2,91 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Nəzakət Əliyeva
- Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında
Nəzakət Əliyeva 144 üçün mən hər şeyi elə ölçüb-biçməliyəm ki, mən qazanım. Əhməd xan bir dəstə atlısını kəbin hədiyyəsi gətirmək üçün Avariyanın paytaxtı Xunsaqa göndərmişdi, sonra isə o öz seçdiyini vətəninə aparacaqdı. Gəncədə hər iki şanlı xanın qayıtma şərəfinə bayramlar və döyüş oyunları keçirilməyə başladı. Züleyxanın arzusu ilə xanəndələr bayramı da keçirilməli idi. Ölkənin bütün xanəndələri buraya dəvət olundu və hər kəs xanımın şəninə mahnı oxumağa hazırlaşırdı. Bilirsən ki, belə bayramlarda qalib gələn yüksək mükafatlandırılırdı və digər bütün xanəndələrin simli alətdəki çalğısını sındırmaq hüququ qazanırdı. Mən əvvəlcədən bilirdim ki, hamıya qalib gələcək, çünki məni ruhlandıran mənbə onların heç birində yox idi. Qızıl gül açmayan yerdə bülbül necə cəh-cəh vurar? Məhəbbət olmayan yerdə necə mahnı oxumaq olar? Mənim fikirlərimə görə mahnı bayramı mənim taleyimin dönüş günü olacaqdı. Mən öz sirrimə bir ermənini də cəlb etmişdim, sən bu haykların necə bic-hiyləgər olduğunu bilirsən?! O Şirvan ölkəsində Şamaxıya karvan aparmalı idi və mənə, bir də mənim Züleyxama bir dəvə hazırlamalı, paltarlarımızı dəyişərək bizi gizli aparmalı idi, kaş mənim planlarım uğurla həyata keçəydi. Fatma ilə artıq hər şey vədələşdirilmişdi, o qiymətli əşyaları qablaşdırmış və ermənini razı salmalıydı, çünki mahnı bayramı bizim qaçış günümüz idi. Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında 145 Gecə yarı mən kimsəsiz bir yerdə Fatmanı gözləməli idim; sonra isə fikirləşdiyimiz küçənin sonuna yaxınlaşıb orada gəlib-keçən karvanı gözləməli idik. Nəhs gün başlandı. Artıq nə vaxtdan bəri idi ki, mən özümü öz otağımda yad kimi hiss edirdim, gah rəngi qaçmış yanaqlarıma baxır, gah divara, gah da tünd rənglənmiş döşəməyə saatlarla zillənib qalırdım. Mənim üçün dəqiqə günə, gün isə ilə bərabər gəlirdi. Nahar vaxtı şad bir xəbər gəldi; erməni Akim gəlib xəbər verdi ki, İbrahimxan öz qonağı ilə çölə getmişdir və onun silah gəzdirən adamları hamısı xan izləmələri idi. Bu dəmdə isə qadınlar müğənnilərin mahnı yarışmasına baxıb əylənmək istəyirdilər. Bir görsəydin, evin damları xanımlar və qızlarla necə dolurdu. Bütün nəzərlər mahnı bayramı keçiriləcək Züleyxanın evinin qarşısına dikilmişdi. Çox böyük bir xalça yerə salınmışdı, onun hər iki tərəfində saz və çenqir çalanlar üçün yer düzəldilmiş, xanəndələr isə növbə ilə öz səslərinin ahəngini hər tərəfə yaymalı idilər. Gəncənin ən gözəl ağalarından biri əlində gümüşü boşqabla orada durmalı və növbə ilə gəlib oturan və qalxan xanəndələrə verməli idi. «Boşqab onun nəyinə lazım idi ki, ay Mirzə?». «Sən də nə sual verirsən? Xanəndəyə boşqab nə üçün lazım ola bilər, bəlkə sifətinin ifadəsini gizlətmək üçünmü? Yaxud, o oxuyanda, məhəbbətdən ürəyi deşiləndə və yanaqları avazıyanda, o öz simasını gözəlliyin gözləri qarşısında göstərə bilərmi? Dövrədə iyirmi xanəndə var idi və biri o birinin ardınca çıxış Nəzakət Əliyeva 146 edirdi; mən ən gənc olduğum üçün sonuncu idim. Əgər sən məndən soruşsaydın onlar nə oxudular, mən heç nə söyləyə bilməzdim. Ancaq mən oxumağa başlayanda sözlərimin ahəngindən ürəyim lərzəyə gəlirdi. Eşit, mən nə oxudum: Nə mavi səma çadırındakı məlaikələr Nə ətirli gül tarlasındakı qızıl güllər Hətta əbədi günəş işığı belə, Müqayisə edilməz mənim Züleyxamla! Çünki məlaikələrin sinəsində məhəbbət yoxdur Qızılı güllərin isə tikanları çoxdur, Və günəş isə öz işığını gecədən gizlədir. Buna görə onlar heç biri Züleyxa ilə eyni deyil. Bütün dünyanı gəzib axtarsan, Züleyxanın simasına bənzər tapılmaz. Gözəl, tikansız, əbədi sevdi şəfəqi ilə dolu Ancaq onun özünə bənzər olar. Mahnı sona çatanda mənim ayağımın altına qızıl gül atıldı. Mən bayramın qalibi çıxdım!... Ürəyimin belə nəşəli anında mən ancaq Züleyxa və özüm haqda fikirləşirdim. Mən evə qaçdım ki, yol tədarüklərini edim və o qədər xoşbəxt idim ki, xanəndələrin yarışmasını alt-üst etməyimi də unutdum». Burada Mirzə uzun müddət fasilə etdi, özünə təzə çubuq (tənbəki) gətizdirdi və sonra gözlərini bir nöqtəyə zilləyib oturdu, sanki köhnə xatirələr onu ağuşuna almışdı. O belə yarım saat tutqun və susmuş Mirzə Şəfi Şərq-Qərb araşdırmalarında 147 halda oturaraq çubuğunu sümürürdü, onun başı tüstü dumanına qərq olmuşdu. Nəhayət, o ayağa qalxdı və öz-özünə anlaşılmayan misralar donquldandı və getməyə hazırlaşdı. Mən çox çalışdım ki, onu saxlayım və mənə əhvalatın gerisini söyləsin. Yalnız çoxlu xahişlər və hər növ suallarla mən bu hekayənin sonunu öyrəndim. Onun mənə söylədiklərini olduğu kimi çatdırıram. «Yola düşmə gecəyarı baş verməli idi. Qaçmaq üçün lazımi əşyalar erməninin nəzarətində idi. Züleyxa öz yataq otağını Fatimə ilə bölmüşdü və bu da öz hamamı ilə digər qadınların otaqlarından ayrı yerləşirdi. Fatimə söz vermişdi ki, məni müəyyən saatda gizlicə sevdilimin otağına aparsın. Mən bu taleyin yazdığı gedişə hazırlaşanda məni çox qəribə bir qorxu bürüdü, ürəyim bərk döyünür və bədənimin bütün hissələri əsirdi. «Mirzə Şəfi» - deyə mən öz-özümə dedim, «sən bu cür cəsarətli başlanğıca necə curət etdin? Sən günahlı addımlarınla əl-Siratın ayrılmış körpüsünü keçib cənnətə daxil olmaq istəyirsən? Axı, bütün kainatın müdrikliyi Züleyxanın gözəlliyi qarşısında heç nədir!» Beləcə danışa-danışa Fatimənin mənə sifariş verdiyi yerə gəlib çatdım. «Tələs Mİrzə, - dedi - o, «və məni təqib et; artıq mənim xanımım yataq otağında oturub gözləyir». Mən Fatiməni yellənən addımları ilə izlədim və biz nəzərə çaprmadan gözəllik mirvarisinin seyvanına, Züleyxanın otağına çatdıq. O utancaq halda oturmuş və bədəninin gənc üzvlərini ağ çadraya bürümüşdü. Mən Yüklə 2,91 Kb. Dostları ilə paylaş:
|