124
17) Sonra. Yepiskop və keşişlər çara əsilzadələrdən şikayət
etmişlər ki, onlar hər kənddə iki və ya üç kilsə və vəng tikirlər.
Əsilzadələr öz növbələrində qara fikirlərini söylədilər. Bundan sonra
çar, yepiskop və əsilzadələr razılığa gəldilər ki, tikilmiş kilsələr
yerində qalmalı,amma onlardan gələn xeyir və gəlirlər baş kilsəyə
verilməlidir.
18) Qoy əsilzadələr kilsəyə verdikləri üşrün yarısını Baş
kilsəyə, yarısını da öz kilsələrinə versinlər.
19) Hər bazar günləri həm ağa, həm də nökər bir yerdə ibadət
üçün Baş kilsəyə gedib orada nahar ibadətini keçirsinlər. Hər bir
qərib rəhmət qərib paylarını kilsəyə verməlıdirlər.
20) Əsilzadələr öz şəxsi mülklərindən yepiskopun xəbəri
olmadan keşişi nə qova, nə də götürə bilərlər. Yepiskoplar da
əsilzadələrin razılığı olmadan keşişləri nə təyin, nə də çıxara bilərlər.
Keşiş, əsilzadə və ya dindarlar tərəfindən ona qarşı təhlükə olarsa
belə, yepiskopun icazəsi olmadan öz yerindən getməməlidir.
21) Əgər əsilzadə öz kilsəsində səcdəgah qurmaq və oraya
qaxımış cəsəd gətirmək və ya nahar ibadətini keçirmək istəsə,
bunları o, mümkünsə yepiskopun icazəsilə etməlidir. Kim ki, bunları
yepiskopun icazəsilə edir, ona uğurlar olsun. Kim ki, bunu
yepiskopun icazəsi olmadan edir, o, kilsədən uzaqlaşdırılır və
yepiskopa mümkün miqdarda cərimə gətirir. Yalnız qanunlar təyin
edən cəriməni gətirdikdən sonra o, xeyir – dua ala bilər.
Bütün bu şərtləri yepiskop, keşiş və əsilzadələr çarın
125
hüzurunda müəyyən etdilər.Qoy çar, onun xanımı vəoğlu yepiskop,
keşişlər və bütün kilsənin duaları ilə xoşbəxt olsunlar. Qalan camaat
və bu məclisə toplaşanlar da xoşbəxt olsunlar.
Bu qanunlara çarın vəzirləri Mutak, sərkərdə Mirhərik, qəbilə
başçıları Marut, Tirazd, Asparakos, Şama, Bakur, Ratan, Arğeş,
Girdımanın
149
sahibi Cəsur Vardan, Xurs, Bermusan, Xosken,
patriarx Pivroq və Albaniyanın bütün əsilzadələri qol çəkdilər və
qanunları Albaniya çarı Vaçaqan öz möhürüylə təsdiq etmişdir.
OTUZ DÖRDÜNCÜ FƏSİL
Şəhidlərin Dizəpaya dağında zühur olması və
onların qaxımış cəsədlərinin Abbasın katolikosluğu
vaxtında
150
əldə edilməsi
Dizəpaya dağında yerləşən Kataroy vəngindəki sovməə
düşmənlər tərəfindən hələ Abbasın bu Albaniya ölkəsinin
katolikosluğuna
151
seçilməsindən qabaq yandırılmışdır. Çar
Vaçaqanın və Amaras yepiskopu Qarnikin dövründə bu dağda
müqəddəs Moisey, müqəddəs Daniyel və müqəddəs İlya zühur
etmişlər. Bunlar masagetlər çarı Sanesanın övladları idi və müqəddəs
Qriqorinin başqa 3870 gənc kimi şagirdləri idi. Təqib olunanda onlar
qaçıb Dizəpaya dağında gizlənib, özlərinə yurd saldılar. Lakin
qaniçən Sanesan onları yaxaladı və Navasard ayının
152
doqquzunda
hamısını qılıncdan keçirdi.
126
Qoy Allahın şəhidlərinin havadarlığı ilə əbədi olaraq bu
Albaniya ölkəsinə
153
rəhmi gəlsin.
Albaniya ölkəsi tarixinin Birinci kitabı burada bitir.
İ K İ N C İ K İ T A B
BİRİNCİ FƏSİL
127
Ölkənin Xəzərlərin talanedici basqınları
nəticəsində dağılması və Albaniya katolikosunun
taxtının Çoladan köçürülüb Böyük Bərdə şəhərində
bərqərar edilməsi
Bu hadisələrdən sonra xəzərlər Albaniya ölkəsini əsarət altına
aldılar.
1
Kilsələr və müqəddəs kitablar yandırıldı. Sonra şahlar şahı
Xosrovun
2
padşahlığının və erməni təqviminin ikinci ilində
3
ölkəyə
soxulmuş İsa Xaçının düşmənlərinin talanların nəticəsində Albaniya
katolikosluğunun taxtı Çola şəhərindən ölkənin paytaxtı olan Bərdə
şəhərinə köçürüldü. Böyük Arran vilayətindən olan Abbas katolikos
seçilmişdi. O, Katolikos taxtında qırx dörd il oturandan və müqəddəs
ömür sürəndən sonra əbədiyyətə qovuşdu.
İKİNCİ FƏSİL
Behikin röyası
Abbasın katolikosluğunun birinci ilində mən, ləyaqətsiz
Vehik, yuxumda naməlum, əlində Müqəddəs xaçı olan tərki – dünya
bir zahid gördüm. O, məni öz adımla səslədi. Mən soruşdum: “
Sahibim, sən kimsən?” O dedi:” Mən Pavlosam. İndi yanıma gəl və
bu xaça başını əy, amma ona toxunma”.
Yuxudan ayılanda mən buna əhəmiyyət vermədim. İki ildən
sonra yuxumda müqəddəs Varosu gördüm. O, zahid paltarında idi və
mənə dedi:” Biz, qaxımış cəsədlər, Arsax vilayətinin Mahan elinə
128
mənsub olan Qalsət çölündə basdırılmışıq. Burada birinci şəhid
Stefanın, şəhid Feodosinin, müqəddəslər Varosun, Mamasın, Mar,
Sarqisin, şəhid Qeorqun, Kozmanın, Damianın cəsədləri və qırx
şəhid
4
cəsədlərinin bir qismi var”. Yuxuma həmin surətdə kişi girdi
və mənə dedi:” Mən xilaskardan rica etdim ki, cəsədim itib batmasın.
Kim ki, bu müqəddəs xaçın zərrəciyini almaq istərsə, bunu alabilər.
Orada bu xaçın və İsa üstündə əzab çəkmış xaçın da zərrəcikləri var”.
Mən, Vehik, bunlara çox təəccüb etdim, çünki bu yuxunu
yeddi il dalbadal görürdüm. Ona görə mən ən mərhəmətli Allaha və
müqəddəs şəhidlərə yalvarıram ki, bu röyanın sirrini mənə açsınlar.
Həmən röya təkrar gəldi və məni cəsədləri çıxarmağa təhrik etdi.
Cəsədlər: “ Biz hələ də əziyyət içindəyik”, -.deyirdilər.
Bundan sonra mən Vehik, durb getdim müqəddəs katolikos
Abbasın hüzuruna və ona şərəfli şəhidlər haqqında danışdım. Bunu
eşidən katolikos ölməz Allahı şükranə duaları ilə təriflədi və təcili
yanına Tirıdən olan keşiş Danili göndərdi ki, o, əcaib sirlə şəxsən
özü tanış olsun. Həmən mömin Danil, keşiş Boh və kitab hərisi
İyezekil ilə birlikdə təcili yola düşdülər və tezliklə Kalsetə, mən
Vehikin yanına gəldilər. Bu şadlığa – bizim köməyimizə çoxlu başqa
adamlar da gəldi, məsələn: Momharekdən rahib Abbas və onun
dindar yerliləri,keşiş Markos öz peşəkarları ilə, Karmalin çölündə
yerləşən müqəddəs İoann adna vəngdən keşiş Tirit və çoxlu
dindarlar. Onlarla birlikdə biz ibadət etdik və ricalarda olduq.
Bundan sonra yeri qazdıq və insan boyunda quyu açan kimi, ordan
Dostları ilə paylaş: |