2.
Hakimbrin
solahiyyotbrinin
bajja
çalması
vo
dayandırılmasına dair qaydanın, onların vozifoyo lo'yin vo
vozifo- don azad edilmə prosedurasının, andlı iclasçılarm
seçilmə qaydasının həyala keçirilməsi;
3.
Hakimə islefa vermək hüququnun verilməsinin lə»min
edilməsi;
4.
Hakimlərin və andlı iclasçılarm loxunulmazlığı;
5.
Dövləlin hesabına hakimlərin onların yüksək slalu- sLina
uyğun sosial və maddi ləminatı.
Qanunvericilikdə hakimlərin dövləl müdafiəsinə dair
konkrel ləminallar (.şəxsi mühafizə, əmlakının və mənzilinin
mühafizəsi, silahın verilməsi, başqa yaşayış yerinə köçürülməsi
və sənədlərinin dəyişdirilməsinə kimi) dəqiqləşdirilir.
Konstitusiyanın 128-ci maddəsinə uyğun olaraq hakimlər
toxunulmazdır.
«Məhkəmələr vo hakimlər haqqında» Qanunun lül-ci
maddəsində göstərildiyi kimi, cinayət başında yaxalanması
halları istisna olunmaqla, hakim tutula və ya həbs edilə, şəxsi
axtarış və müayinəyə məruz qala, Məhkəmə-Hüquq Şurasının
razılığı olmadan barəsində cinayət təqibi həyata keçirilə bilməz.
Hakimlərin toxunulmazlığı, həmçinin onların mənzillərinə,
xidməti otaqlarına, nəqliyyat və rabitə vasitələrinə, poçt-teleqraf
yazışmalarına, şəxsi əmlakına və sənədlərinə də şamil olunur.
Hakimi cinayət başında tutmuş cinayət təqibi orqanı bu barədə
dərhal Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroruna məlumat
verir. Baş prokuror hakim barəsində cinayət təqibinin həyata
keçirilməsi
üçün
əsaslar
müəyyən
etdikdə
dərhal
Məhkomo-Hüc^uq Şurasına bu barədə təqdimat verir.
Məhkəmə-Hüquq Şurası hakimin tutulduğu andan 24 saat
müddətində onun barəsində cinayət təqibinin həyata
keçirilməsinə dair təcıdimata Baş prokurorun və ya onun
müavininin iştirakı ilə baxır, həmin təqdimatın təmin və ya rədd
edilməsi haqqında qərar qəbul edir. Bu qərar dərhal Baş
prokurora təqdim edilir.
Mohkomo-Hüquq Şurasının razılığı olduqda cinayət başında
tutulmuş hakim barəsində cinayət təqibi cinayət- prosessual
qanunvericiliyə uyğun olaraq davam etdirilir. Belə razılıq
olmadıqda cinayət başında tutulmuş hakim dərhal azad
edilməlidir.
Digər hallarda hakim haqqında cinayət təqibinin həyata
keçirilməsinə razılıq verilməsi barədə Baş prokurorun
təqdimatına daxil olduğu gündən on gün müddətində baxılır.
Məhkəmə-Hüquq Şurasının razılığı olduqda hakim barəsində
cinayət təqibi cinayət-prosessual qanunvericiliyinə uyğun olaraq
həyala keçirilir. Haqqında cinayət təqibinin həyala keçirilməsinə
razılıq verilmiş hakim həmin andan səlahiyyətlərinin icrasına
buraxılmır, lakin əmək haqqı alır. Səlahiyyətlərinin icrasına
müvəqqəti buraxılmayan hakim barəsində bəraət hökmü
çıxarıldıqda və ya cinayət-prosessual qanunvericiliyi ilə
müəyyən edilmiş hallarda cinayət təqibinə bəraətverici əsaslarla
xilam verildikdə o, yenidən səlahiyyətlərinin icrasına buraxılır.
Cinayət təqibini istisna edən digər hallarda, habelə barəsində
məhkəmənin ittiham hökmü və ya tibbi xarakterli məcburi
tədbirlərin tətbiqinə dair məhkəmə Hakimlər cinayət
məs'uliyyolinə cəlb edilə, tutula və ya həbs edilə bilməzlər,
onların barəsində məhkəmə qaydasında inzibati tənbeh tədbirləri
tətbiq edilə bilməz, onlar axtarışa, şəxsi müayinəyə və
gətirilməyə mə'ruz qala bilməzlər. Cinayət və ya inzibati hüquq
pozuntusu törətməkdə şübhə edilən şəxs qismində saxlanılmış
hakim şəxsiyyəti müəyyənləşdirildikdən sonra dərhal azad
edilməli, bu barədə Azərbaycan Respublikasının Baş
Prokuroruna yazılı məlumat verilməlidir.
Hakimin vəzifəsindən kənarlaşdırılması Konstitusiyanın
128-ci maddəsinin IV və V hissələrində nəzərdə tutulmuş
qaydada həyala keçirilir. Vəzifəsindən kənarlaşdınlmış hakimin
səlahiyyətləri xitam edilmiş hesab olunur.
Məhkəmə səhvləri nəticəsində proses iştirakçısına, yaxud
işdə iştirak edən şəxsə dəymiş ziyana görə hakimlər öz xüsusi
^ ^—
=
-= =
48
= ■■■■=•-■= - = =
əmlakları ilə məsuliyyət daşımırlar. Bu ziyan qanunla müəyyən
olunmuş hallarda və qaydada dövlət tərəfindən ödənilir.
Hakimlərin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə onlara
«Xidməti və mülki silah haqqında» Qanunda nəzərdə tutulmuş
qaydada silah gəzdirmək və saxlamaq hüququ verilir, zəruri
hallarda hakimlərin təhlükəsizliyi təmin edilir. Hakimlər
səlahiyyət müddətində hərbi çağırışdan və hərbi toplanışdan
azad olunurlar.
Hakimlər üçün nəzərdə tutulmuş maddi-sosial təminatlardan
aşağıdakıları qeyd etmək olar.
Təyin olunduğu yer üzrə mənzilə, həmçinin mənzil şəraitini
yaxşılaşdırmağa ehtiyacı olan hakimlər bu vəzifəyə təyin
olunduğu gündən 6 ay müddətində mənzillə təmin
edilməlidirlər. Hakimlərin həyat və sağlamlığı dövlət büdcəsi
hesabına sığorta edilir. Hakimlər dövlət tibb xidmətilə təmin
olunurlar. Onlara müalicə olunmaları üçün pul təminatı verilir.
Səlahiyyət müddətləri qurtardıqdan sonra pensiya yaşına çatmış
sabiq hakimlərə pensiya verilir.
Hakimlərə məxsus əmlakın xidməti fəaliyyəti ilə əlaqədar
məhv olması və ,ya zədələnməsi nəticəsində vurulan ziyan
hakimlərə və ya onların ailə üzvlərinə tam həcmdə ödənilir. Bu
ziyan qanunla müəyyən olunmuş qaydada sonradan təqsirkar
şəxslərdən tutulmaqla dövlət büdcəsindən ödənilir. Bunlardan
başqa, məhkəmə səhvləri nəticəsində proses iştirakçısına, yaxud
işdə iştirak edən şəxsə dəymiş ziyana görə hakimlər öz xüsusi
əmlakları ilə məsuliyyət daşımırlar. Bu ziyan qanunla müəyyən
olunmuş hallarda və qaydada dövlət tərəfindən ödənilir.
Andlı iclasçılara da məhkəmədə nəzərdə tutulmuş
vəzifələrinin layiqincə yerinə yetirilməsi üçün dövlət tərəfindən
təminatlar müəyyən edilmişdir.
Belə ki, andlı iclasçıya məhkəmədə olduğu hər gün üçün
dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına məhkəmə tərəfindən haqq
verilir. Bundan əlavə, andlı iclasçıya:
====^^^=
49
=
Dostları ilə paylaş: |