11.3.
Konstitusiya Mohkəməsinin hakimlərinə dair tələblər,
onların müstəqilliyi, toxunulmazlığı, hüquq və vəzifələri,
hakimlərin yığıncağı, səlahiyyətlərinə vaxtından əvvəl xitam
verilməsinin qaydası və təminatları
Azərbaycan Respublikasında hakimlərə dair olan tələblər
Konstitusiya Məhkəməsinin hakimlərinə də şamil edilir. Belə ki,
Konstitusiyanın 126-cı maddəsinin I hissəsinə uyğun olaraq yaşı
30-dan aşağı olmayan, seçkilərdə iştirak etmək hüququna malik
olan, ali hüquq təhsilli və hüquqşünas ixtisası üzrə 5 ildən artıq
işləyən Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı Konstitusiya
Məhkəməsinin hakimi ola bilər.
Konstitusiya Məhkəməsinin hakimləri heç bir başqa seçkili
və təyinatlı vəzifə tuta bilməzlər, elmi, pedaqoji və yaradıcılıq
fəaliyyətindən başqa heç bir sahibkarlıq, kommersiya və digər
ödənişli fəaliyyətlə, siyasi fəaliyyətlə məşğul ola bilməzlər və
siyasi partiyalara üzv ola bilməzlər, vəzifə maaşından, habelə
elmi, pedaqoji və yaradıcılıq fəaliyyətinə görə aldığı vəsaitdən
başqa məvacib ala bilməzlər.
Konstitusiyaya'
əsasən
Konstitusiya
Məhkəməsinin
hakimlərini Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatı ilə
Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi təyin edir. Konstitusiya
Məhkəməsinin azı 7 hakimi təyin olduqda Konstitusiya
Məhkəməsi öz səlahiyyətlərinin icrasına başlayır. Konstitusiya
Məhkəməsinin hakimi vəzifəyə təyin olunduğu gün Milli Məclisin
iclasında and içir və həmin gündən o öz səlahiyyətlərinin icrasına
başlamış hesab edilir. Konstitusiya Məhkəməsinin hakimləri
məhkəmə iclaslarında hakimlərin xüsusi geyimində (mantiyada)
olurlar.
Konstitusiya Məhkəməsinin hakimləri 15 il müddətinə təyin
edilirlər. Səlahiyyət müddəti qurtardıqdan sonra hakim yenidən
həmin vəzifəyə təyin edilə bilməz.
Öz səlahiyyətlərini həyata keçirərkən onlar müstəqildirlər,
yalnız Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına və
- ................................ -
...............
=
163
=
qanunlarına tabedirlər. Konstitusiya Məhkəməsinin hakimlərinin
müstəqilliyi onların səlahiyyət müddətində dəyişilməz- liyi və
toxunulmazlığı ilə, vəzifəyə təyin edilməsinin, məsuliyyətə cəlb
edilməsinin, səlahiyyətlərinə vaxtından əvvəl xitam verilməsinin
və vəzifədən kənaıiaşdırılmasınm xüsusi qaydası ilə, Konstitusiya
Məhkəməsinə hörmətsizlik göstərilməsinin və onun fəaliyyətinə
müdaxilə edilməsinin yolverilməzliyi ilə təmin olunur və onlara
hakimlərin yüksək statusuna uyğun maddi və sosial təminatlar
verilir.
Konstitusiya Məhkəməsinin hakimi toxunulmazdır. O,
cinayət məsuliyyətinə cəlb edilə bilməz, tutula və ya həbs edilə
bilməz, onun barəsində məhkəmə qaydasında inzibati tənbeh
tədbirləri tətbiq edilə bilməz, axtarışa və gətirilməyə məruz qala
bilməz, şəxsi müayinə edilə bilməz. Konstitusiya Məhkəməsi
hakiminin toxunulmazlığı həmçinin onun mənzilinə, xidməti
otağına, əşyalarına, nəqliyyat və rabitə vasitələrinə, poçt-teleqraf
yazışmalarına, şəxsi sənədlərinə də aiddir.
Konstitusiya Məhkəməsi hakiminin cinayət başında
yaxalanması halları istisna olunmaqla, cinayət və ya inzibati xəta
törətməkdə şübhə edilən şəxs qismində tutulmuş hakim şəxsiyyəti
müəyyənləşdirildikdən sonra dərhal azad edilməli və bu barədə
Konstitusiya Məhkəməsinə, habelə Baş prokurora yazılı məlumat
verilməlidir. Konstitusiya Məhkəməsi hakiminin hərəkətlərində
cinayət əməlinin əlamətləri olduqda,
0
, Konstitusiyada
göstərildiyi qaydada vəzifədən kənar- laşdırıhr və yalnız bu halda
cinayət məsuliyyətinə cəlb oluna, eləcə də həbsə alına bilər.
Belə ki, Konstitusiyanın 128-ci maddəsinə görə, hakimlərin
vəzifədən kənnrlaşdırılması təşəbbüsünü hakimlər cinayət
törətdikdə
Azərbaycan
Respublikasının
Prezidenti
Ali
Məhkəmənin rəyi əsasında Milli Məclis qarşısında irəli sürə bilər.
Konstitusiya Məhkəməsi hakimlərinin işdən kənarlaşdırılma- sı
haqqında qərar Milli Məclisdə 83 səs çoxluğu ilə qəbul edilir.
Vəzifədən kənarlaşdırılmış Konstitusiya Məhkəməsi
164
- - - - - -
hakiminin solahiyyollori onun barəsində məhkəmənin hökmü
qanuni qüvvəyə minənədək və ya cinayət təqibi orqanı tərəfindən
məhkəməyədək icraatın gedişində yekun qərar qəbul edilənədək
dayandırılır. Konstitusiya Məhkəməsinin hakimi vəzifədən
kənarlaşdırıldıqdan sonra Kontstitusiya Məhkəməsinin razılığı
olduqda, Baş prokurorun qərarına əsasən Cinayət-Prosessual
qanunvericiliyində
nəzərdə
tutulmuş
qaydada
cinayət
məsuliyyətinə cəlb oluna, eləcə də həbs edilə bilər. Vəzifədən
kənarlaşdırılmış Konstitusiya Məhkəməsinin hakimi barəsində
bəraət hökmü çıxarıldıqda və ya məhkəməyədək icraatın gedişində
cinayət təqibinə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş bəraətverici
əsaslarla xitam verildikdə onun səlahiyyətləri bərpa olunur.
Bunlardan başqa, Konstitusiya Məhkəməsinin hakimi
məhkəmədəki fəaliyyətinə, səsverməyə, söylədiyi fikrə görə
hüquqi məsuliyyətə cəlb oluna bilməz, ondan bu hallarla əlaqədar
izahat, ifadə tələb edilə bilməz. Hətta o, istefada olduqda ondan bu
məlumatlar tələb edilə bilməz.
Konstitusiya Məhkəməsinin səlahiyyətlərinə aid bütün
məsələlərin həllində hakimlərin hüquqları bərabərdir.
Konstitusiya Məhkəməsi hakimlərinin aşağıdakı hüquqları
vardır:
Konstitusiya Məhkəməsinin bütün iclaslarında iştirak etmək,
iclasın aparılmasına dair fikirlərini bildirmək;
Konstitusiya Məhkəməsinin səlahiyyətlərinə aid məsələlərin
həllində iştirak elmək;
Konstitusiya
Məhkəməsində
məsələlərə
baxılarkən
məruzəçi-hakimə, işdə iştirak edən tərəflərə, maraqlı subyektlərə,
şahidlərə və ekspertlərə suallar vermək;
Konstitusiya Məhkəməsində baxılmağa hazırlanan məsələ ilə
əlaqədar hər hansı sənədi və başqa məlumatı qanunvericilik, icra
və məhkəmə hakimiyyəti orqanlarından, yerli özünüidarə
orqanlarından, həmçinin hüquqi və fiziki şəxslər-
=
165
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Dostları ilə paylaş: |