Mövzu: 5 hesablar sistemi və ikili qeydiyyat üsulu plan

Pul vəsaiti (kassa)

Avadanlıq
Aktivlər = Öhtəliklər +Xüsusi kapital
Debet Kredit Debet Kredit
1200 1200

IV.PASSİVLƏRİN DƏYİŞDİRİLMƏSİ
Əgər əməliyyat yalnız passiv hesablar (öhtəlik və xüsusi kapitalı uçota alan ) üzrə baş verərsə və onlardan birinin artması və digərinin həmin məbləğ qədər azalmasına gətirib çıxararsa buna passivlərin dəyişməsi əməliyyatı deyilir. Bu halda da balans dəyişməz olaraq qalır.
Belə əməliyyatlar zamanı ya hansısa borc şəxsi kapitala ,yaxud da əksinə , kapital öhtəliyə çevrilir.
Əməliyyat 7. Məsələn ,fərz edək ki , dekabrın 19-da “Dost təşkilat” borca aldığımız ofis ləvazimatının qalığının (750 $ ) yarısının dəyərini əvəzsiz olaraq bağışlayır. Bu zaman əməliyyat yalnız mənbələrə təsir edəcəkdir. Yəni öhtəlik şəxsi kapitala çevriləcəkdir:



Kreditor borcu

Bağışlama
(əvəzsiz daxilolma)
Aktivlər = Öhtəliklər + Xüsusi kapital
Debet Kredit Debet Kredit
375 375


Əməliyyat 8. Məsələn, tutaq ki, dekabrın 30-da sahibkar ayın sonunda öz işçisinə olan borcunu hesabladıqda görür ki , ona həftə ərzində 300 $ əmək haqqı ödəməlidir. Həftə sonu kassada kifayət qədər pul olmadığına görə sahibkar ödənişi gələn həftəyə saxlayır.
Bu zaman əməliyyat “nəyi artırdı” sualına öhdəliyə aid olan “Əmək haqqı öhdəliyi”ni, eyni zamanda “hara getdi” sualına isə kapitalı azaldan “Əmək haqqı xərci” hesabı cavab olacaqdır. əməliyyatın ikitərfli yazılışı aşağıdakı kimi olacaqdır:



əmək haqqı öhtəliyi

əmək haqqı xərci
Aktivlər = Öhtəliklər + Xüsusi kapital

Debet Kredit Debet Kredit

300 300


5.5. Hesabların balansının (saldosunun ) tapılması

Əvəlki mövzuda qey etdiyimiz kimi , aktiv və passiv hesabların saldosu aşağıdakı düsturla hesablanır:

S_A = İ_q + ∑ Dt - ∑Kt