Mövzu. AİLƏ MÜnasiBƏTLƏRİNİn qender problemləRİ
Yüklə 165,41 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ailədə qender münaqişələlərin tənzimlənməsinin əsas üsulları
- MÜZAKİRƏ ÜÇÜN SUALLAR VƏ TAPŞIRIQLAR
işdəki həmkarları, 26%-ni tanış olmayan şəxslər, 15%-ni atalığı, 9%-ni qaynatası etmişdir. Beləliklə, qadınlara çox vaxt əri və onun qohumları, onun ailə üzvləri tərəfindən və anadan olduğu ailədə zorakılıq edilir. (10) Bütünlükdə ailədə zorakılıq deyərkən adətən ər (arvad) və ya partnyor tərəfindən baş verən fiziki təsir nəzərdə tutulur, eyni zamanda bu, böyüklər tərəfindən uşaqlara edilən fiziki təsirlərə də aid edilə bilər. Feministlər təsdiq edirlər ki, ailədə zorakılığın, qadınlara münasibətdə ev zorakılığının kökləri həyatın patriarxal quruluşunda idi, bu quruluşda kişilərə qadınlar üzərində hakimiyyət verilmişdi. Qadından itaətkarlıq gözlənilir, çox zaman qadın özü mənəvi cəhətdən tabe rolunu yerinə yetirməyə hazırdır. Hüquq mühafizəsi orqanlarının qeyri-effektiv fəaliyyəti, zorakılığın qurbanlarını qorumalı olan sosial institutların olmaması, zorakılıq faktlarının kütləvi müzakirəsinin qadınlar tərəfindən təkidlə rədd edliməsi, qadınların hüquq mühafizəsi orqanlarına müraciət etməkdən çəkindirir. Bunlar ev zorakılığı zamanı ailədaxili zorakılığını adi hadisə kimi qəbul edən qadınların özlərinin qorxu və imkansızlığı ilə daha da dərinləşir. Azərbaycan Respublikası Jinayət Məcəlləsinin 109-cu maddəsinə görə zorlamaya, o cümlədən arvadın əri tərəfindən zorlanmasına görə cəza verilməsi nəzərdə tutulmamışdır, bu fakta görə statistik məlumatlar çox vaxt açıqlanmır. Respublikada ev, məişət zorakılığı barədə qanuverici akt qəbul edilməmişdir, məhkəmə orqanlarında zorakılığı xüsusi hal kimi məhkəmə icraatına qəbul edilmir. Nəticədə, ailədə qadına qarşı olan zorakılıq çox vaxt nə cəmiyyət, nə də ailə tərəfindən nəzərə alınmır. 1993-cü ilin dekabrında BMT-nin Baş Assambleyası qadınlara münasibətdə zorakılığın ləğvi barədə Deklarasiyanı qəbul etdi. Bu deklarasiya qadınlara münasibətdə bilavasitə və bütünlüklə zorakılıq məsələlərinə həsr edilmiş insan hüquqları sahəsində ilk beynəlxalq sənəd olmuşdur. Bu sənəddə təsdiq edilir ki, qadınlara münasibətdə baş verən zorakılıq qadınların hüquq və əsas azadlıqlarının həll edilməsindən, eyni zamanda bu hüquqlardan və azadlıqlardan istifadə zamanı qarşıya çıxan maneələrdən ibarətdir. Bir çox ölkələr kimi Azərbaycan da bu Deklarasiyanı imzalamışdır. Bu sənədin Əsasnaməsinin müvafiq qanunvericilik aktlarına daxil edilməsi qalmışdır və əsas odur ki, qadınlara qarşı zorakılığın qarşısının alınması üzrə bütün beynəlxalq birliklər tərəfindən qəbul edilmiş prinsiplərin həyata keçirilməsinə köməklik göstərilsin. (11) Bir çox elmlərin içində müxalifəti və inkar etməni dəf edərək son illər zorakılığın və qender münasibətlərinin tədqiqat sahəsi artıq müəyyənləşmişdir. Hazırda zorakılıq normal həyatda nisbətən təcrid olunmuş hadisə kimi səciyyələndirilir. Əgər zorakılıq qenderlə fundamental uyğun gələrsə, o zaman qadın tədqiqatçılarının bir hissəsi zorakılığın nəzəriyyəsinin mərkəzinə keçirilməsini nəzərdə tutur. Hamıya məlumdur ki, hakimiyyət hökmranlıq və tabelik faktoru sosial fəallığı və şəraitin bütün növlərinə daxildir. Lakin zorakılıq həmişə qender əsasında hakimiyyətin forması kimi qiymətləndirilmir. Ona görə də alimlərin, tədqiqatçıların bir hissəsi zorakılığın «qender əsasında ixtisaslaşmış hakimiyyət» kimi başa düşülməsini təkid edirlər. Qender hakimiyyətinin qurulması köməkliyi ilə zorakılıq həm fərdlər arasında, həm də institusional səviyyədə təhlil edilir. Tarixi və müqayisə təhlili göstərir ki, patriarxal cəmiyyət daxilində kişi və qadın hakimiyyətindən qadın üzərində nəzarətin bir forması kimi istifadə edilməsi hüquqi, siyasi və iqtisadi hakimiyyət tərəfindən dəstəklənir. Qadınları pullu əmək bazarından haqqı ödənilməyən ev təsərrüfatı sisteminə həmişə sıxışdırmışlar və hazırda da sıxışdırırlar, müxtəlif vasitələrlə hakimiyyət mövqeyindən, ailədən kənar statusdan kənarlaşdırırlar. Mədəni ərazilər və insanlar qadınların nigahda subordinasiyalı rolunu dəstəkləyir və təsdiq edir. Bu rol sosiallaşma prosesinə həm kişilərin həm də qadınların özləri tərəfindən qəbul edilir. Beləliklə, sosial ierarxiya qender üzrə ixtisaslaşdırılmış kimi nəzərdən keçirilir. Zorakılığa qender yanaşması qender üzrə ixtisaslaşmış zorakılığı hakimiyyətin təhlilində əsas etmişdir. Digər tərəfdən, qadınlar arasında, qadının kişi üzərində zorakılığ kimi qeyri-tipik zorakılığa maraq artmışdır. Göstərilən məsələ həm sosial elmlərin müxtəlif nəzəri istiqamətləri, həm də feminizm daxilində müxtəlif istiqamətlərin arasında müasir nəzəri mübahisələrə səbəb olmuşdur. Qender zorakılığı qadınlara münasibətdə hüquq pozulmalarının bütün növlərinə aiddir. Zorakılığın bütün fiziki və psixoloji forması qadınların imkanların onların qeyri-ənənəvi davranışları
üzərində nəzarəti məhdudlaşdırır. Ona görə də zorakılığa qarşı mübarizə qadınlara münasibətdə hüquq pozulmalarının bütün formalarının aradan qaldırılması üzrə qlobal proqramın bir hissəsidir. Bütün dünyada qadınlara qarşı zorakılıq elə miqyas almışdır ki, BMT 25 noyabr Beynəlxalq «Qadınlara qarşı zorakılıqla mübarizə» günü elan etmişdir. 2003-cü ildə, bu günə həsr olunmuş müraciətində BMT-nin Baş katibi Kofi Annan qeyd etmişdir ki, «qadınlar üzərində zorakılıq hallarının ləğvi uğrunda Beynəlxalq mübarizə günü, gündəlik həyatında zorakılıq və suniistifadəetmə halları üzündən əhvalı pozulan yer özündəki çoxsaylı qadınlar adından fəal hərəkətlərə olan bir çağırışdır. Qadın üzərində zorakılıq, görünür ki, insan hüquqlarının pozulmasının ən biabırçı halıdır. Bu, davam edənə qədər, hüquq bərabərliyi, inkişafı və sülhün təmin edilməsinə real irəliləyişdən danışmaq olmaz. «Bütün dünyada hər üç qadından biri ömründə bir dəfə olsa da zorlanır, döyülür, seksə vadar edilir və ya da zorakılığın başqa formalarına məruz qalır. Qadın üzərində zorakılıq QİÇS və ya malyariya kimi epidemiya xarakteri almışdır. Lakin cəmiyyət bütünlükdə problemin ciddiliyini başa duşmür. Şübhəsiz, bu sahədə işləyənlərin əməyi öz bəhrəsini verir. Lakin biz işimizi başlayan müddətdən etibarən qadınlar heç də zorakılıqdan daha çox müdafiə edilməmişlər. Ona görə də qadınlar üzərində zorakılıq davam edir, həm də, görünür ki, elə əvvəlki ölçülərdə davam edir. Javab sadə görünür, lakin onun həlli mürəkkəbdir: qadın və kişilərin bərabərsizliyi qadınlara qarşı zorakılığa səbəb olur, onun hakimiyyətdə yaratdığı disbalansına isə üstün gəlmək asan deyildir…» – bu BMT-nin (YUNİFEM) Qadın inkişaf fondunun İcraçı direktoru Noymen Xeyzerin Beynəlxalq «qadına münasibətdə zorakılığa qarşı mübarizə» gününə göndərdiyi müraciətindən bir hissəsidir. Bu onu göstərir ki, bütün dünyanı qadınları fiziki və emosional rahatlığını iddiadan, azad həyat uğrunda, qadınlara münasibətdə zorakılığın tamamilə aradan qaldırılması uğrunda mübarizəni davam edir.
Ailədə qender münaqişələrinin həll edilməsi və qarşısının alınması bu münaqişələrin tənzim və idarə edilməsi üzrə fəaliyyətin əsas növləri kimi nəzərdən keçirmək lazımdır. Aliə münaqişələrinin qarşısının alınmasının əsas yolları münaqişəin qarşıdurmanın potensial subyektlərindən asılıdır. Ədəbiyyatda konkret hər hadisə üçün ayrıca məsləhətlər verilir. Ailənin inkişafının sosial-psixoloji qanunauyğunluqlarından yaranan ailə münaqişələrinin ən ümumi yollarının üzərində dayanaq: belə yollar aşağıdakılardır: psixoloji-pedaqoji mədəniyyətin, ailə münasibətlərinin əsasları üzrə biliklərinin formalaşması; uşaqşların fərdi-psixoloji və yaş xüsusiyyətləri, habelə emosional vəziyyətləri nəzərə almaqla, onların tərbiyə edilməsi; tam hüquqlu əsaslarla ailənin təşkili, ailə qanun- qaydaları və ailə ənənələrinin formalaşması, bir-biri ilə davranış mədəniyyətinin formalaşması; Ailə münaqişəninin həll edilməsi - mübahisəli məsələlər üzrə razılığın (konsensusun) əldə edilməsi üçün ən əlverişli variantıdır. Lakin münaqişələrin qeyri-konstruktiv həll edilməsinin (uşaqların ailədən getməsi, valideynlik hüququndan məhrum edilməsi və s.) başqa yolları da vardır. Ər-arvad üçün münaqişəin həll edilməsinin xüsusi forması boşanmadır. Bir çoxları üçün boşanma yığılıb qalmış problemlərdən, fikir ayrılığı və tərəflərin biri-birini başa düşməməsindən azad olmaq deməkdir. Lakin boşanma çox vaxt tərəflərin yalnız birinin maraqlarını yerinə yetirir və digər tərəfdə ağır sinir-psixi təəssüratı yaradır. Bundan əlavə, boşanma nəticəsində cəmiyyət natamam ailəni əldə edir, bu isə öz növbəsində uşaqlarda cinayətkarlıq, narkomaniya və deviant davranışın formalaşmasına səbəb ola bilər. Uzun yaranma tarixi olan boşanma problemi bu gün cəmiyyət üçün aktualdır. Bu problemin tədqiqatçısı tanınmış Amerika sosioloqu P.Boxannanın fikrincə bu mürəkkəb sosial fenomen olmaqla, eyni zamanda mürəkkəb fərdi dərddir. Buna, başlanğıcı ailədə əmələ gəlmiş münaqişə şəraitində yaranan və sonu nigahın pozulması ilə başa çatan proses olduğuna kimi baxmaq lazımdır. Vaxtı ilə keçmiş SSRİ-də həyat anlayışının klişelənmiş totialitarizm normativlərinin təsiri altında elmi ədəbiyyat bütünlüklə nigahın sabitləşdirilməsi məsələləri üzərində cəmləmişdi. Belə ki, hətta 80-ci illərdə boşanma ailənin cəmiyyətdən kənarlaşdırılması əlaməti kimi qiymətləndirilir ki, boşanma sayının artması sərxoşluğun, fahişəliyin və qeyri sosial hadisələrin artması ilə bir sıraya qoyulurdu. Lakin tarixi mənbələrin təhlili göstərir ki, nigahın pozulmamasının prinsipi praktiki olaraq heç vaxt və heç yerdə tam şəkildə qoyulmamışdır. Boşanma indi də ailə həyatının qəbul edilmiş qaydalarının qorunmasını təmin
edən mexanizm olaraq qalır, onlar pozulduqda, onları korrektə edən rol oynayır, ər-arvadın optimal seçimini təmin edir. Ailə psixoterapiyası üzrə böyük Amerika mütəxəssisi Karl Vitaker hesab edir ki, boşanma ümumiyyətlə mənasızdır. Sadəcə olaraq (bu heç də asan deyildir) həmişə münasibətləri tənzimləmək lazımdır, bu, onları çıxılmaz vəziyyətlərdən çıxarır, münaqişələr enercisini hər iki tərəfi qarşılıqlı günahlandırma və boşanmaya deyil, şəxsi inkişafa yönəldir. Əks təqdirdə münasibətlərin bütün enerjisi, onların yaratdığı müdriklik, bütün təcrübələr sonda biri-birini günahlandırmağla, günahı və məsuliyyəti o biri tərəfin üzərinə yıxmaqla nəticələnir. Ailədə qender münasibətlərini tənzim etmək üçün ilk növbədə özünün xasiyyəti və temperamenti idarə etməyi, güzəştə getməyi, ailənin hər üzvünün azadlığını, hüququnu pozmamağı bacarmaq lazımdır. Şəxsiyyətin özünün xasiyyət və temperamentini müvəffəqiyyətlə idarə etməsindən onun inkişafı, bir pillədən digərinə qalxması, daha yüksək keyfiyyətli səviyyəyə çatması asılıdır. Rus psixoloqu D.A.Leontyev «Şəxsiyyətin psixologiyası» oçerkində yazır: «İnkişaf etmiş yetkin şəxsiyyət öz xasiyyətini idarə edə bilir və özünün ifadə hallarını nəzarət atında saxlamağa qadirdir». Qender ailə münaqişələri həmişə ağır neqativ emosional vəziyyəti yaradır, ona görə də onların qarşısını almaq lazımdır. Psrixoloqlar və konfliktoloqlar kişi və qadınların davranışının müxtəlif variantlarını xüsusi qeyd edirlər: • münaqişəyə qoşulmamaq, münaqişəni yaradan tərəfin öz fikrini tam demək üçün şərait yaratmaq; • münasibətlərdə üstünlüyə yönəlmiş hər cür iddianın qarşısı alınmalıdır, qarşı tərəfi alçaltmaqla özünü yüksəltməyə çalışmamaq; • qüsurları öz yaxınlarında deyil, özündə axtarmaq; • münaqişənin aradan qaldırılması yolundakı qüvvəni öz yaxın adamının üzərində qələbəyə deyil, yaranmış situasiyanın birgə həll edilməsinə yönəltmək lazımdır; • hər məsləhətə qulaq asmaq lazımdır, lakin yadda saxlamaq lazımdır ki, həyatda məsləhətlərlə deyil, sizin şikayətləndiyiniz adamla yaşamaq lazımdır. Sosioloq alimlər güman edirdər ki, ailənin inkişaf etməsi və kamilləşməsi üçün prosesləri başa düşən və onları dəyişdirməyə əsaslanan dövlətin fəal ailə siyasətinin olması vacibdir. Onlar müasir şəraitdə ailə siyasətinin bir neçə əsas prinsiplərini işləmişlər. Birinci prinsip – ailənin suverenliyidir – bu o deməkdir ki, bu siyasət həyata keçirilərkən ailənin işlərinə hər cür qarışmağı minimum dərəcəyə salmaq vacibdir. İkinci prinsip – şəxsiyyətin suverenliyidir, bu azadlığı məhdudlaşdıran tədbirlərə ailə üzvlərinin başqa üzvlərinə münasibətdə öz iradəsini həyata keçirilməsinə yol verməyən şəxsiyyətin suverenliyi qadın, kişi və uşaq davranışında stereotiplərin süni şəkildə qorunub saxlanılması deməkdir.
bilməməsini, uyğun gəlməməsini elan edərək öz qüvvəsinə arxalanmaq deməkdir. Dördüncü prinsip - ailənin sosial müdafiəçidir, bu – bütün ailələrə həm tipik ailə situasiya üçün qarantlaşmış standart sayılan – gəlirlərin minimal səviyyəsinin, yaşayış şəraitinin, hüquq müdafiəsinin, asudə vaxtın və sosial yardımın digər şərtlərinin təmin edilməsidir.
tədbirləri ailələri yalnız bir qərar qəbul etməyə yönəltməməlidir, daha çox alternativ qərarlar təklif edilməlidir.
ibarət cəmiyyətin eyni kökdən olmamasını ehtimal edən siyasətin diferensiallaşmasıdır. Yeddinci prinsip – bu, ailənin sosial-demoqrafik və konfessional modelinin müxtəlifliyini nəzərə alan ailə siyasətinin regionlaşdırılmasıdır. Qender ailə siyasətinin ümumi mənası cəmiyyətin dəyişməkdə olan ailənin dərin maraqlarını özünün xüsusi dəyişmələrinin bir hissəsi kimi qəbul etməsindən, kişi və qadınların bərabər hüquqları və imkanlarının başa düşülməsi və tanınmasına onun köməklik etməsindən, şəxsiyyət, ailə və cəmiyyət arasında yeni tarazlığın və harmoniyanın axtarılmasından ibarətdir.
1. Ailə münaqişələrinə sizin münasibətiniz
2. Uşaqların tərbiyə prosesində ata və ananın funksiyaları qarşılıqlı əvəz oluna bilərmi? 3. Qender ailə münaqişələrinin həllinin əsas forma və üsullarını sadalayın və açıqlayın.
«qadın» və «kişi» tərbiyəsi haqqında nə düşünürəm?»
məhdudlaşdırma, pilləkəndən itələmə, təpikləmə, vurma, kötəkləmə, çapıq yeri qoymaq, saçından tutub sürümək, sıxmaq, həmçinin oğurlamaq.
salma, camaat arasında onun ləyaqətini tapdalamaq, danlamaq ki, o pis valideyndir, uşaqlarının öhdəsindən gələ blmir, camaat, ailə və dostları arasında onu təhqir etmə.
məcbur etmə, zorlama, insest, öz tərəfmüqabilini üç nəfərlik seksdə iştirak etməyə məcbur etmək. Psixoloji zorakılıq: zorakılıqda hədələmə, qadını məcbur etmək ki, onu alçaldıcı hərəkətlər etsin, onun hərəkətlərinə nəzarət etmək, qorxutma, uşaqları və nəvələri ona qarşı öyrətməyə, qalmaqal salmaq, onun həyatının intim cəhətlərini başqalarına danışmaqla qorxutmaq.
pulları yaxınlığı məhdudlaşdırma, müalicə pulu verməkdən imtina etmə, işləməyi və ya oxumağı qadağan etmə, kişi üçün işləməyə məcbur etmək.
Etinasızlıq göstərmə: yaranmış vəziyyətdə hər bir şüurlu adamın etməli olduğu işi etmək istəməmək, və ya imtina etmək. Buraya qida məhsulları ilə təmindən, pal-paltar almaqdan imtina etmək, tələbatın qayğısına qalmamaq, ondan asılı olan insanın sağlamlığı və təhlükəsizliyinin müdafiəsindən boyun qaçırmaq və s. daxildir. (Domestij Violenje Against Older Women: brojhure from the Illinois Department on Aging) OYUN «Ər – arvad münaqişəsi»
onun növünü tam müəyyən etmək, bu qəbildə olan münaqişələrin mümkün həlli yollarını tapmaq.
Ər – dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilən sahədə çalışır, maaşı ilə ailəsini dolandıra bilmədiyi üçün daima əlavə gəlir mənbəyini axtarır; Arvad – həmin sahənin işçisidir, işdən tez - tez icazə alır ki, ev işlərini çatdıra bilsin, çünki ev işinin bütün yükü – paltar yumaq, xörək bişirmək, ev üçün tədarük etmək, uşaqları uşaq bağçasına aparıb gətirmək və s. onun üzərinə düşür. Oyunda vəziyyət: Əri evə həmişəkindən gec gəlir.Əlavə gəlir mənbəyi olan işi yerinə yetirib pulunu alıb. Kefi kökdür, bir az içib. Arvad yorğundur, ərindən inciyib. Dava-dalaş başlanıb. Arvad ərini onda günahlandırır ki, o, ailənin dərdini çəkmir, öz şəxsi həyatını yaşayır, ailə qayğısı arvadı həyatdan tam küsdürüb. Ər evə gejikdiyinə bəraət qazandırır, çünki ailə üçün çalışır. Qarşılıqlı ittihamlar aranı qızışdırır.
1. Tələbələri «ər-arvad» rollarına uyğun bölmək (yaxşı olardı ki, bu rollara qız və oğlan seçilsin). 2. Oyunun birinci mərhələsində iştirakçılar ər və arvad rollarını oynayır, münaqişədən qabaqkı vəziyyəti təsvir edirlər: 3. İkinci mərhələdə oyun iştirakçıları yazılı şəkildə vəziyyətin həlli yollarını göstərir. 4. Yekun mərhələdə ər – arvad probleminin ümumi həllini tapır və qeyd edirlər (yazılı şəkildə).
5. Ər – arvad münaqişənin növünü, yaranma səbəblərini, münaqişənin həllinin mümkün variantlarını tapmaq lazımdır. SORĞU «Mən «qadın» və «kişi» tərbiyəsi haqqında nə düşünürəm?»
və yaxud «Əsl kişi» olmaq nə deməkdir? Bu anlayışlarla bağlı hansı qadın və kişi keyfiyyətləri yadımıza düşür? «Əsl qadın» olmaq nə deməkdir? «Əsl kişi» olmaq nə deməkdir?
2. Yəqin ki, siz «qadın xoşbəxtliyi» ifadəsi ilə rastlaşmısınız? Necə bilirsiniz, «qadın xoşbəxtliyi» nə deməkdir?
3. Necə bilirsiniz, «kişi xoşbəxtliyi» mövcuddurmu? Əgər mövcuddursa, onda nədən ibarətdir?
4. Necə düşünürsiniz, əsl mənada «kişi» və «qadın» peşələri mövcuddurmu? Bu fikirlə razısınızsa, onda misal çəkin (hər cinsə aid 6 nümunə).
Qadın peşələri Kişi peşələri
5. Sizin fikrinizcə, qızlar və oğlanlar arasındakı fərqlər nədən ibarətdir? Bu fikirlə razısınızsa, fərqləri göstərin?
A) psixi inkişafında (nitq, təfəkkür, diqqət, yaddaş) fərqlər Qızlar Oğlanlar
B) davranışda Qızlar Oğlanlar
C) ünsiyyətdə Qızlar Oğlanlar
6. Siz necə fikirləşirsiniz, qızlar və oğlanların tərbiyəsində müxtəlif üsullar lazımdırmı? Əgər «bəli» cavab verilirsə, onda sizin fikrinizcə, qızların tərbiyyəsi oğlanların tərbiyəsindən nə ilə fərqlənir?
Qızların tərbiyəsi Oğlanların tərbiyəsi
7. Sizə görə, kişi və qadının uşağa tərbiyəvi təsiri nə ilə fərqlənir? («kişi» və «qadın» tərbiyələrində problem)
«Qadın» tərbiyəsinin xarakteristikası «Kişi» tərbiyəsinin xarakterisikası
8. 8.Sizin fikrinizcə, pedaqoji vəzifə nədən ibarətdir? Ananın Atanın Qızın tərbiyəsində Oğlanın tərbiyəsində Qızın tərbiyəsində Oğlanın tərbiyəsində
9. Sizə görə kiminlə işləmək, dil tapmaq daha asandır? A) qızlarla B) oğlanlarla C) başqa
10. Siz ilk dəfə yeni sosial-psixoloji kateqoriya olan «qender» anlayışı haqqında nə vaxt eşitmisiniz? A) bu gün B) bu il C) bir neçə il bundan əvvəl
2. Конфликтология / Под ред.В.П.Ратникова. – М., 2001 3. Həsənova M. Azərbaycanda ailə: hüquqi və demoqrafik aspektləri. – B., 2004 4. Judy Roof Aulette. Changing Families. Belmont, California, 1994 5. Семья в современном европейском обществе. – М., 1996 6. Курильски-Ожвэн Ш. Семья, равенство, свобода: модели права / Женщина в обществе: мифы и реалии. Сб.ст. – М., 2001 7. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası. – B., 2003 8. Семья как социальный институт. Гендер и общество / Под общ.ред. А.А.Широбоковой, С.В.Ураловой. – Иркутск, 2001 9. Crompton R. Discussion and Conclusions//Restructuring Gender Relations and Employment. The Decline of the Male Breadwinner. Oxford University Press, 1999 10. Qadınlar və zorakılıq. – B., 2000 11. Кулиев Р. Бытовое насилие против женщин: состояние и пути преодоления. – Б., 2001 Yüklə 165,41 Kb. Dostları ilə paylaş:
|