Mübariz Xəlilov, Nazlı Həsənova

intiqam, kommersiya, özünü 
təsdiq.
Virusun aşkar edilməməsi üçün o çox kiçik həcmə malik olmalıdır. 
Odur ki, virus proqramları çox zaman Asembler proqram dilində yazılır. 
Sputnik-viruslar.
Bu tip viruslar 
digər proqramlara özlərini «birləşdirərək» 
proqramların işləməsində ciddi problemlər yaradırlar. Onlar əsasən 
.exe 
və
 
.com
genişlənməsi olan faylları yoluxdururlar. 

Fayl 
virusları.
Fayl 
virusları *
.com, *.exe, *.sys
genişlənməsi olan 
fayllara yoluxmaqla 
onların başlanğıc və ya son hissəsini özü idarə edir.
Yüklənmə virusları.
Bu viruslar
bərk disklərin yüklənmə sektorlarının 
idarə edilməsini öz üzərlərinə götürərək faylların köçürülməsinə, silinməsinə, 
işləməsinə maneə törətməklə diskləri sıradan çıxarır. 
DIR 
virusları.
Bu viruslar 
yaxın zamanlarda yaradılmışdır və disklərin fayl sistemlərini yoluxdurur. 
Faylların yerləşmə cədvəlində 
(FAT) 
fayllara 
müraciət, virus proqramına 
müraciətə yönəldilir və kompüterin yaddaşında olan istənilən proqram 
yüklənərkən viruslar fəaliyyətə başlayırlar. 
Rezident viruslar
. Özünü operativ 
yaddaşa, qeyd olunmuş ünvan üzrə 
MSB
bloklarını korreksiya etmədən, disk buferinə, DOS verilənlər oblastına 
(ünvan 0060:????); vektorlar 
cədvəlinə, videoyaddaşa yazılır; DOS 
kəsilmələrində istifadə edir (İNT 2lhf.31 və ya İNT 27h); 15-20% proqramlar 
«
təmir» zamanı öz işçi qabiliyyətlərini itirirlər. 
Polimorf viruslar. 
Bu viruslar 
açılan bütün fayllara yoluxaraq virus 
axtarışını çətinləşdirərək, müdafiə olmadıqda virus əleyhinə olan proqramları da 
yoluxdururlar. 
Makroviruslar. 
Makroviruslar Officce 
proqramlarının şablonlarını 
yoluxdurur.
Sənədlər şablon əsasında yaradıldığından avtomatik olaraq onlar 
virusa 
yoluxmuş olurlar. Viruslar yoluxmuş sənəd açılarkən makroəmrlər 
(
yüksək səviyyəli proqramlar) şəklində işə düşür və özünün «pozuculuq işini» 
yerinə yetirir. 

---

316 
Stels viruslar
- çox gizli 
hərəkət edirlər və özlərini biruzə vermirlər. 
İnformasiya «sifarişçiləri» informasiyanı qəbul edərkən yoluxmuş fayllar 
özlərini «sakit» aparmaqla yeni kompüterlərin Əməliyyatlar sisteminə daxil 
olur 
və onları yoluxdururlar.