78
Cümlələrin birində yer zərfinin sualı digərlərindən fərqlidir:A)
Projektorlar aşağı göyərtədə tuşlanmışdı B) Uzaqda sayrışan işıq
topası tədricən düzüm –düzüm cərgələnirdi (S.Əhmədov) C) Bahar
diqqətlə oraya baxdı (M.Cəlal) D) Arabamız dağ yolu ilə yuxarıya
qalxdıqca təbiət və hava başqalaşırdı (A.Şaiq) E) İçəriyə təmiz hava
sürüşürdü (H.Abbaszadə)
79
Qoşmaya aid fikirlərdən biri səhvdir: A) İsmin adlıq, yiyəlik, yönlük,
çıxışlıq hallarında işlənən sözlərə qoşularaq müəyyən məna çaları
yaradır B) Qoşmalar bəzən xəbərlik şəkilçisi də qəbul edir C)
Qoşmalar cümlədə ancaq qoşulduğu sözlə birlikdə yerini dəyişir D)
Müəyyən bir sözə qoşularaq həmin sözlə fel arasında sintaktik əlaqə
yaradır E) Ayrılıqda cümlənin müəyyən bir üzvü olur
80
Feilin təsriflənməyən növləri hansılardır? A) məsdər,lazım şəkli, feili
bağlama B) feili bağlama, məsdər, feili sifət C) feili sifət, feili
bağlama, arzu şəkli D) məsdər, məhcul növ, feili sifət E) şəxssiz növ,
məhcul növ, əmr şəkli
81
Təsirli feillər ilk növbədə əlaqəyə girir: A) yiyəlik halla B) yönlük
halla C) təsirlik halla D) yerlik halla E) çıxışlıq halla
82
Cümlələrdəki feillərin qrammatik məna növləri hansı sırada düzgün
verilmişdir? 1 İdmançılar güləşdilər 2 İdmançılar güləşirdilər 3
İdmançılar güləşdirildilər A) məlum, məlum, məhcul B) qarşılıq,
məlum, məhcul C) məlum, icbar, məhcul
D) məlum, məlum, icbar E) qarşılıq, icbar, icbar
83
Cümlələrin birində düzəltmə zərf işlənməmişdir: A) Faytonçu
könülsüzcəsinə süfrəyə yaxınlaşdı B) Əhməd onu çəpəki süzərək
dilləndi C) Mən bu sözü zarafatyana demişəm D) Müəllim siyahını
adbaad oxudu E) Onlar layihəni birlikdə hazırladılar
84
Fikirlərdən yalnız biri qoşmaya aiddir: A) Cümlə üzvləri və cümlələr
arasında əlaqə yaradır B) Sözlərin və cümlələrin təsir gücünü artırır
C) Danışan ifadə etdiyi fikrə münasibəti bildirir
D) Cümlədə ismin müxtəlif hallarında olan sözlərlə işlənərək
müəyyən məna çaları yaradır E) Abzaslar arasında da əlaqə yarada
bilir
85
Əmr ədatı işlənmiş cümləni göstərin: A) Qoy qızların üzü gün kimi
gülsün (S.Vurğun) B) Bəs Trabzondan Fateh Sultan Məhəmmədlə
niyə danışığa getmişdin? (F.Kərimzadə) C) Od olub məni
yandırmayacaqsan ha! D) Dayan bir kəlmə mən deyim də
(C.Cabbarlı) E) Nə üçün mən Güldəstəni addımbaaddım izləyirəm
ki? (H.Seyidbəyli)
86
Feilin əmr şəkli hansı cümlənin xəbəri ola bilmir? A) əmr cümləsinin
B) nəqli cümlənin C) sual cümləsinin D) nida cümləsinin E) həm
sual, həm nida cümləsinin
87
Feillərdəki qrammatik şəkilçilərin düzgün sıralanması hansı
bənddədir? A) İnkar-zaman –şəxs şəkillərin şəkilçisi B) İnkar –şəxs
–zaman C) Zaman –inkar –şəxs D) İnkar –şəkillərin şəkilçisi –şəxs
E) Şəxs –zaman –inkar
88
Cümlələrin birində mürəkkəb zərf işlənməmişdir: A) Yayın isti
günlərindən birində təzə binaya köçhaköç başlandı B) Cahandar ağa
Molla Sadığa gözaltı baxıb onun sözünü kəsdi. (İ.Şıxlı) C) Quşlar
səhər –səhər ağız –ağıza verib oxuyudular D) Biz hərdənbir
yaxınlıqdakı meşəyə gedərdik E) Ovçu gözlərini birbəbir qonşusuna
danışdı
89
Verilmiş cümlədə qoşmanın mənaca hansı növləri işlənmişdir?
İnqilabdan sonra hər ikimiz Ali Pedaqoji İnstitutda müəllim kimi
çalışırdıq (A.Şaiq) A) Zaman, bənzətmə B) səbəb –məqsəd, aidlik C)
Birgəlik, bənzətmə D) fərqlənmə, zaman E) hüdud, istiqamət
90
Modal sözlərə aid edilmiş fikirlərdən biri səhvdir: A) Danışanın ifadə
etdiyi fikrə münasibətini bildirir B) Modal sözlər cümlədə müstəqil
mənalı, müəyyən bir suala cavab verən söz kimi işlənir C) Modal
sözlərin işlənmə yeri sərbəstdir D) Modal sözlərin bir qismi əsas
nitq hissələri ilə qrammatik omonimliyə malikdir E) Modal sözlərin
əksəriyyəti quruluşca sadədir
91
Sənin ki, halını billəm əzəldən Elə deyib, canan, dilbər ağlarsan
(M.V.Vidadi) Fərqləndirilmiş sözlər feilin hansı zamanında hesab
olunmalıdır? A) Birincisi indiki, ikincisi qeyri –qəti gələcək zaman
B) Birincisi qeyri –qəti gələcək, ikincisi indiki zaman C) Hər ikisi
indiki zaman D) Hər ikisi qeyri –qəti gələcək zaman
E) Bu sözlər zamana görə dəyişməmişdir
92
Hansı cümlədə feili sifət səbəb zərfliyidir? A) Xəstələndiyindən on
gün keçir B) Xəstələndiyindən toya gedə bilmədi C) Belə zəif olması
xəstələndiyindən idi D) Xəstəlikdən sonra bizə az –az gəlirdi E)
Xəstələndiyi artıq bilinirdi
93
Sadə zərfləri seçin: 1 Bildir 2 Bərkdən 3 Saymazyana 4 İnişil
5 Srağagün 6 Şəxsən 7 Arabir A) 1,2,3 B) 2,3,7 C) 3,4,5 D) 1,4,7 E)
1,4,5
94
Hansı cümlədə ilə qoşma deyil:? A) Bahar ürəkaçan gözəlliyi ilə
bizim ellərə gəlirdi B) Barıtla odun dostluğu olmaz (Atalar sözü) C)
Adamı hünəri ilə tanıyarlar (Atalar sözü) D) Onda gərək faytonla
gedəsən E) Balta ilə kəsilməyəni sözlə kəsərlər (Atalar sözü)
95
Görəsən, indi də əvvəlki kimi oynaya bilərmi? Nümunədə işlənmiş
köməkçi nitq hissələrinin təhlili ilə bağlı səhv haradadır? A) Görəsən
– güman, şübhə bildirən modal sözdür, sintaktik baxımdan ara söz
kimi götürülür B) də - iştirak bağlayıcısıdır, əvvəl gələn cümlə ilə
daxil olduğu cümlə arasında əlaqə yaratmışdır C) Kimi – hüdud,
məsafə qoşmasıdır, qoşulduğu sözlə xəbər arasında əlaqə yaratmışdır
D) –mi sual ədatıdır
E) Köməkçi nitq hissələrinin işləndiyi bu cümlə sadə, geniş, müəyyən
şəxsli cümlədir
96
Neçə vaxtdı səngərdə hey toplaşdılar, Gülüstan kəndində
sevdalaşdılar (B.Vahabzadə) Nümunədəki fellər haqqında hansı fikir
səhvdir? 1 Biri sadə, biri düzəltmədir 2 Hər ikisi qarşılıq –birgəlik
növdədir 3 Hər ikisi xəbər şəklindədir 4 Biri feildən, digəri isimdən
düzəlmişdir 5 Hər ikisi təsirsiz feildir A) 2,4,5 B) 1,2 C) 2,5 D)
1,3,4 E) 3,5