Müdafiə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
Yüklə 2,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yekun Müddəalar
- Haşiyə 9.7. Outsorsing,Özəlləşdirmə və Özəl-Dövlət Tərəfdaşlıqlarının Bazar Prinsipləri
- Haşiyə 9.8. Özəlləşdirmə Zamanı Korrupsiyadan Çəkinmə
135 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu Məhkəmə orqanlarının möhkəm dəstəyi ilə bu cür idarə korrupsiyanın hara- da meydana gəlməsindən asılı olmayaraq, onları araşdıraraq məhkum etmək qabiliyətində olmalıdır. Yekun Müddəalar Korrupsiya riskləri təkcə outsorsinq,özəlləşdirmə və ya özəl-dövlət tərəfdaşlıqları üçün seçilmiş rəqabətli mühitdən və metodlardan asılı deyildir,həmçinin, dövlət adamlarının və özəl Haşiyə 9.7. Outsorsing,Özəlləşdirmə və Özəl-Dövlət Tərəfdaşlıqlarının Bazar Prinsipləri Qansler (Gansler) və Lipiz (Lipitz) (2003) outsorsinq,özəlləşdirmə və özəl-dövlət tərəfdaşlılığının dörd bazar prinsipini formalaşdırmışdır: 1. Uğur qazanmağın əsas yolu monopoliyadan rəqabətli mühitə keçməkdir; 2. Rəqabət aşağı qiymətli təklifl ər üsərində yox, “ən dəyərli” təklif üzərində getməlidir; 3. Hətta hökümət müqavilələri başqa təşkilata verdiyi halda da, həmən müqavilənin uyğun yerinə yetirilməsinə məsuliyyət daşıyır; 4. Aparılan fəaliyyətin keyfi yyətini və dəyərini yoxlamaq üçün etalon göstəriciləri hazırlanması və onların vasitəsilə bu fəaliyyətin monitorinq edilib hesabat verilməsi olduqca əhəmiyyətlidir. Sources: Gansler and Lipitz, Moving Toward Market-based Government (2003), 9–11 podratçıların dürüstlük dərəcəsindən və idarəçilik mexanizmlərinin və təşkilatların şəffafl ıq və hesabatlılığından da asılıdır. Korrupsiya riskləri BŞ-nın hazırladığı Dürüstlük paktları vasitəsilə əhəmiyyətli dərəcədə azaldıla bilər. Dürüstlük paktları, müqaviləli mexanizmlərdə iştirak edən bütün tərəfl əri müqavilənin maddələrinin bü- tün mərhələlərində monitorinq və vətəndaş cəmiyyətlərinin nəzarəti də da- xil şəffafl ığı təmin etməyə çağırır. Davranış kodeksləri haqda razılaşmalar daha çox təsir imkanları yaradır və hökümət və podratçıların korrupsiyalı fəaliyyətlərdən çəkinməsinə söz verməsi və ən mühümü bu hallar baş verdiyi hallarda məsuliyyət daşımaları tələb olunur. Tərəfl ər müqavilənin itirilməsi halı, zəmanət məbləğinin müsadirə edilməsi, korrupsiya nəticəsində dəyən 136 Müdafi ə Sektorunda Outsorsinq, Özəlləşdirmə və Dövlət- Özəl Sektor Tərəfdaşlığının Üstünlükləri və Riskləri zərərin ödənilməsi və gələcək hökümət tenderlərində iştirakdan məhrum edilmə kimi konkret sanksiyalara əvvəlcədən razılaşırlar. İƏİT, ATƏT,AB və Dünya Bankı təşkilatları dürüstlük paktlarını həyata keçirən anti-korrupsiya təlimatları hazırlayıb təklif edirlər. Bu təlimatlar siyasi liderlərin və hökümət rəsmilərinin əmlaklarını, gəlirlərini və mümkün maraq toqquşmalarını bəyan etmələrini nəzərdə tutan tələblər ortaya qoyur. Sonda,hərbi resusrlardan maksimum istifadə olunmasını təmin etmək üçün outsorsinq, özəlləşdirmə və özəl-dövlət tərəfdaşlıqlarının imkanların- dan istifadə olunmasını tələb edir. Standart hərbi təhcizatlar zamanı ortaya çıxan korrupsiya hallarını aradan qaldırmaq üçün istifadə olunan tövsiyələr bu cür qeyri-ənənəvi müqaviləli mexanizmlərə də tətbiq olunur. Hər iki halda dəyişməz olan elementlər rəqabət, şəffaf müqavilə mexanizmləri və müstəqil nəzarətdir. Bu tövsiyələrin və konkret ölkəyə xas olan dürüstlük, şəffafl ıq və cavabdehlik kimi kompleks tədbirlərin birgə tətbiqi, korrupsiya qazanc- larını aşağı salmaqla və itkilərini (korrupsiyaya bulaşan zaman)qaldırmaqla ümumilikdə korrupsiyanın azaldılmasına gətirəcəkdir.
Korrupsiya risklərinin göstəriciləri: • Parlament/qanunvericilik orqanı qanunsuz olaraq özəl sektorun təsir dairəsinə düşür. Seçki kampaniyalarını maliyyələşdirən müvafi q qanun və prosedurların olmaması bu imkanın yaranmasına xidmət edir; • Ümumilikdə dövlət idarəciliyinin şəffaf olmaması, həmçinin,hökümətin qeyri şəffaf, ictimaiyyətdən gizli qərarlar verməsi ilə; • Hökümət proqramları haqda məlumatlara,qərarlara, gedən proseslərə geniş ictimayyətin müvafi q çıxışının olmaması (o cümlədən vətəndaş cəmiyyətlərinin), hökümət proqramlarını və qərar vermə yollarını ictimaiyyət tərəfi ndən müzakirə etmək imkanlarının olmaması, ictimaiyyətin və vətəndaş cəmiyyətlərinin özəlləşdirmə strategiyası və siyasəti, özəlləşdirmə qanunu,özəlləşdirmə idarələri və proqramları qurulmasinda iştirakının olmaması; o Özəlləşdirmə proqramları üçün səmərəli nəzarət sisteminin olmaması (parlament,hökümət və ya kənar,müstəqil təşkilatlar tərəfi ndən);
137 Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu o Özəlləşdirmə proqramlarına cəlb olunan siyasilərə və rəsmi şəxslərlə bağlı cavabdehlik sistemlərinin və nəzarəti mexanismlərinin olmaması; o Əhalinin və dövlət adamlarının korrupsiya ilə bağlı şübhələrini gizli və ya anonim surətdə xəbər vermək imkanlarının olmaması; o Əvvələr korrupsiyaya bulaşmış və ya korrupsiyalı davranışda şübhələnən siyasilər və rəsmlərə qarşı kriminal mülki və inzibati proseslərin olmaması; o Səmərəli cinayət işlərini aparan vasitələr və idarələrin olmaması və ya mümkün hüquqi mexanizmləri layiqincə həyata keçirməməsi; o özəlləşdirmə qərarlarında iştirak edən rəsmilərin və siyasilərin var- dövlətinin gəlirini və mümkün maraq toqquşmalarını açıq bəyan etməyə vadar edən ölkə qanunları və qaydalarının olmaması; o Müstəqil cəsarətli mətbuat orqanlarının olmaması ; o Təşkilati idarəetmə qaydaları və strukturların olmaması; və o Açıq-aydın maraq toqquşmasına baxmayaraq siyasilərin və rəsmilərin mühüm vəzifələrdə işlərini davam etdirməsi (yəgin ki,əvvəlki korrupsiya hallarına görə ittihamlara və ya məhkum edilməyə baxmayaraq). Korrupsiya ilə mübarizə üçün audit və nəzarət sistemləri. • Özəlləşdirmə İdarəsinin və Payçı/Trast fondunun bütün qərarları üzərində, o cümlədən həm siyasi (yəni özəlləşdirmə məsələləri ilə bağlı), həm də konkret müəsisə ilə bağlı qərarların üzərində səmərəli audit və nəzarət sistemləri və funksiyaları qurmalı və onların işini təmin etməli (daxili və xarici audit, parlament nəzarəti və s.) o Özəlləşdirmə İdarəsində və ya başqa yerdə həyata keçirilməsindən asılı olmayaraq dövlətin uyğun nəzarət və audit idarələrinin bütün özəlləşdirmə qərarları üzərində səlahiyyətləri olmalıdır;
Yüklə 2,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|