33
NATO və Dürüstlüyü Təmin etmə Təşəbbüsünün Təkamülü
tövsiyələrə, həmçinin gələcək iş proqramını təkmilləşdirmək üçün, o cümlədən
NATO və AATŞ -nın BMT rəhbərliyi ilə aparılan müdafi ə sektorunda dü-
rüstlüyü təmin etmək, şəffafl ığı artırmaq və cavabdehliyi təkmilləşdirmək
səylərinə dəstək olaraq, praktiki tədbirləri aydınlaşdırmağa yönəlmiş təlimat
kimi də baxmaq olar.
Hərbi Əməliyyatlarda Dürüstlüyün Artırılması
Başqa beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq edərək, NATO diqqətini
Əfqanıstan Beynəlxalq Yardım Təhlükəsizlik Qüvvələri (İnternational As-
sistance Security Force-İSAF) və Əyalət Bərpa Qruplarının (ƏBQ) qoy-
duqları iqtisadı izləri qiymətləndirməyə yönəlmişdir. Bu səpkidə dürüstlüyü
təmin etmək, şəffafl ığı artırmaq və cavabdehliyi təkmilləşdirməyi təmin edə
biləcək mexanizmlərin ayırd edilməsi üçün işlər görüldü. Məqsəd, əldə olan
resursların hərbi əməliyyatlar gedən bölgələrdə daha səmərəli və məhsuldar
sərfi ni təmin etmək, iqtisadi inkişafı sürətləndirmək və ən yaxşı təcrübələrdən
istifadə etməkdir.
Başqa beynəlxalq təşkilatlarla birgə əməkdaşlıq edərək NATO, bilik və
təcrübə mübadilələrinə yönəlik görüşlər və həmçinin ƏBQ üçün ən yaxşı
təcrübələri irəli atmaq üçün tədbirlər hazırlayır və dəstəkləyir (o cümlədən,
başqa ölkələrin paytaxtında və Əfqanıstanda).
Təhsil vasitəsilə Dürüstlüyün Artırılması
Konfransda tövsiyə olundu ki, aparıcı dövlətlər Dürüstlüyü Təmin etmə
Trast Fondu vasitəsilə, ordu rəhbərliyində dürüstlüyü təmin etmə (Building
İntegrity in Defence Establishments-BİDE) paketini yerinə yetirmək üçün öz
maliyyə dəstəklərini davam etdirsinlər. Bu paket 2009-cu ildə Ukraynada,
Bosniyada və Əfqanıstanda təşkil olunan sınaq kurslarını əhatə edirdi.
NATO məktəbinin elektronik təhsil sistemləri üzrə olan təcrübəsini və
başqa ölkələrin də təcrübələrini nəzərə alaraq (məsələn,Afrika Təhlükəsizlik
Sektoru İslahatı Şəbəkəsi), ən yaxşı təcrübələri ortaya qoyan, təcrübə və in-
formasiya mübadiləsi etmək iqtidarında olan mütəxəssislər şəbəkəsi yarat-
maq və inkişaf etdirmək səyləri davam etdirilir.
Böyük Britaniya Hərbi Akademiyasının başqa maraqlı tərəfl ərlə birlikdə
hazırladığı “tayı bərabəri olmayan” kurs materialları həm ayrıca, həm də “
uzaqdan öyrənmə moduluna” dəstək kimi istifadə oluna bilər. 2008-ci ilin
özünü qiymətləndirmə prosesini və 2009 -cu il sınaq kurslarının nəticələrini
nəzərə alaraq, NATO-nun SNT proqramının güc planlaşdırılması fəaliyyətləri
34
Müdafi ə Sektorunda Dürüstlüyün Təmin Edilməsi və Korrupsiyanın Azaldılması: Ən Yaxşı Təcrübələrin Toplusu
və Fərdi Tərəfdaşlıq Fəaliyyət Planı kimi başqa xüsusi iş proqramları arasın-
da əlaqələrin gücləndirilməsi haqda tövsiyələr hazırlanır.
NATO və başqa bu işdə maraqlı olan milli təhsil müəsisələri ilə, o
cümlədən, SNT Təlım və Təhsil Mərkəzləri, həmçinin vətəndaş cəmiyyəti
təşkilatları ilə birgə işləyərək, 2010-2012 üçün Müdafi ə Strukturlarında Dü-
rüstlüyü Təmin etməyə yönələn fəaliyyət planı tərtib edilmişdir. Bu fəaliyyət
planına, hazırlanan yeni modulların mövcud təlim və təhsil proqramlarına
birləşdirilməsi də daxildir(məsələn, qoşunların yeridilməsindən öncəki təlim
modulları).
Başqa təşkilatlarla, məsələn, NATO Parlamentlər-arası Assambleya-
sı ilə də əməkdaşlıq edib, parlament üzvlərinin təcrübəsindən faydalanaraq
əməkdaşlıq üçün potensial imkanlar aranır. Burada parlament üzvləri və on-
ların ştatlı işçiləri üçün xüsusi modulların hazırlanması imkanı da yaranır.
Təhcizat Zamanı Dürüstlüyün Möhkəmləndirilməsi
Konfrans aerokosmos və müdafi ə sənayesi müəsisələrinin ümumi Trans-
Atlantik sənaye davranış kodeksı hazırlamaq üzrə təşəbbüslərini və səylərini
nəzərə aldı. Bu cür təklifl əri, Müdafi ə Strukturlarında Dürüstlüyü Təmin
etmək təşəbbüsləri ilə birləşdirmək səyləri davam eidr. Bu əsasda konfrans iş-
tirakçıları dürüslüyü təmin etmək, şəffafl ıq və cavabdehliyi təkmilləşdirmək
üçün Ümumi Sanaye Normaları haqda ən yaxşı təcrübələr ortaya qoya bilən
bir seminar-konfrans haqda razılığa gəldilər.
Daha sonra, hərbi təhcizat zamanı korrupsiya hallarının azaldılması üzrə
ölkələrin təcrübələrinin mübadilə edilməsi niyyətləridir. Bu mübadilələrə se-
minar və dəyirmi masalar vasitəsilə, maliyyə qaydaları və tənzimləmələri,
dürüstlüyü təmin edən etik proqramların yerinə yetirilməsi və elektronik
təhcizat sistemindən istifadə edərək rəqabətin artırılması və cavabdehliyin
təkmilləşdirilməsi kimi məsələlər daxil ola bilər. “Etik və Təhcizat” haqqında
ən yaxşı təcrübə seminarı 2009-cu ilin payızinda Norvecdə keçirilmişdir.
Bundan əlavə, etiraf olundu ki, hərbi təhcizat zamanı baş verən offset
əməliyyatları əlavə korrupsiya risklərini artırır və resursların tam təhciz
edilməsinə kömək etmir. Bütün ölkələr ofsetlərlə bağlı siyasətlərini yenidən
gözdən keçirərək, ofsetlərin yerinə yetirildiyi zaman riskləri ayırd etmək və
şəffafl ığı artırmaq və cavabdehliyi təkmilləşdirmək istiqamətində addımlar at-
malıdırlar. Bu cür addımlara, ofset müqavilələri ilə müşaiyət olunan prosedur-
ların nəzərdən keçirilməsi,tender qiymətlərinin offset ilə və onsuz müqayisəsi
nəticəsində qazanc və itkilərin kəmiyyət baxımından qiymətləndirilməsi də
daxildir.
35
NATO və Dürüstlüyü Təmin etmə Təşəbbüsünün Təkamülü
Tədqiqat və Analiz yolu ilə Dürüslüyün Möhkəmlən-
dirilməsi
NATO Hərbi Kollecınin (NATO Defence College), NATO
Məktəbinin(NATO School), SNT Təlim və Təhsil mərkəzləri və NATO Ek-
selens mərkəzlərinin(NATO Centres of Excellence) Dürüstlüyü Təmin etmə
Təşəbbüsünün öz dərs proqramlarına və tədqiqat mövzularına çevirmələrinə
sövq edilməsinin mühümlüyü geniş mənada qəbul edildi. Bu cür işlərə ƏBQ
səviyyəsində dürüstlüyün təmin edilməsinin möhkəmləndirmək və ən yaxşı
təcrübələri ayırd edib nəticələrini NATO ilə, konfranslarda və kitablarda pay-
laşmaq daxildir.
NATO /AATŞ-nın Dürüstlüyün Artırılmasına Dəstəyi
Aydındır ki, bütün ölkələr Dürüslüyü təmin etmə iş proqramını inkişaf
etdirmək və həyata keçirmək üçün mövcud səylərini daha da artırmalıdır-
lar. Könüllü maliyyə yardımları və təcrübə keçmək yolu ilə bu cür yanaşma
ölkələrin bilik və bacarıqlarını artırar və ən yaxşı təcrübələri oyrənməyə təkan
verər.
İndiki zamanda bu təşəbbüsün əsas işi, ölkələri Dürüstlüyü Təmin etmə
Trast Fondunun II Mərhələsi üçün maliyyə yardımını davam etdiməyə sövq
etməkdir. Bundan başqa, NATO-nun Beynəlxalq İdarəsi, İqtisadi Əməkdaşlıq
və İnkişaf Təşkilatı ilə işləməyə davam edərək, onun Trust Fonduna Rəsmi
İnkişaf Yardımı (Offi cial Development Assistance) çərçivısində edə biləcəyi
töhvəni aydınlandırmağa çalışacakdır.
Gələcək İşlər və İddialar
Monterrey konfransı, Dürüstlüyü Təmin etmə Təşəbbüsünün irəli
getməsində həlledici hadisə oldu. Müdafi ə Strukturlarında Dürüstlüyü Təmin
etmə qiymətləndirmə konfransı yenidən 2011-ci ildə Hərbi Dəniz Məktəbində
(Naval Post Graduate School) keçirilməsi qərara alındı. Bu tövsiyələrdən çı-
xış edərək yenidən AATŞ Səfi rləri üçün yeni qiymətləndirmə hesabatı hazır-
landı və ora 2010-2012 illəri üçün təklif edilən proqram da daxil edildi.
Turbulent Dünyada Dürüstlüyün Təmin Edilməsi
Çoxlu ölkələrin müdafi ə və təhlükəsizlik sektoru davam edən maliyyə
böhranlarinin təsiri altına düşərək sərt büdcə problemləri ilə üzləşmişdir.
Bir çox ölkələrdə müdafi ə və təhlükəsizlik sektoruna axan resursların,təhsil,
Dostları ilə paylaş: |