MüƏllifdən II
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- VFƏSİL. CİNA YƏT TƏQİBİ VƏ CİNA YƏT TƏQİBİ ÜZRƏ İCRAATIN APARILMASI digər material üzrə hakimin və ya hakimlərin (hökmlər istisna
- Mirağa Cəfərquliyev
VFƏSİL. CİNA YƏT TƏQİBİ VƏ CİNA YƏT TƏQİBİ ÜZRƏ İCRAATIN APARILMASI digər material üzrə hakimin və ya hakimlərin (hökmlər istisna edilməklə), habelə təhqiqatçmın, müstəntiqin, yaxud prokurorun cinayət-prosessual qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallarda və qaydada qəbul etdiyi prosessual akt başa düşülür. Cinayət təqibi zamanı qəbul edilən prosessual qərarlann məcmusu həyata keçirilən prosessual hərəkətlərlə birlikdə, ümumilikdə, cinayət prosesinin özünü ehtiva edir. Məhz buna görə də, prosessual qərarlar cinayət prosesinin əsasını, mahiyyətini təşkil etməklə, onun zəruri keyfiyyət xüsusiyyətlərini özündə birləşdirir. Aydın məsələdir ki, cinayət prosesini həyata keçirən orqanlar öz prosessual fəaliyyətləri gedişində ayn-ayrı məsələlərin həlli qaydasında göstərişlər, çağırışlar və digər müraciətlər (məsələn, vəsatətlər, məktublar, bildirişlər, təqdimatlar və s.) formasında aktlar da qəbul edirlər. Bu göstərilən aktlar da cinayət prosesini həyata keçirən orqanın konkret məsələ ilə əlaqədar iradəsini ifadə etdiyindən, onların da icrası məcburidir. Hüquq
ədəbiyyatında düzgün
olaraq qeyd
edilir ki,
cinayət-prosessual qanunvericilik prosessual qərarların, göstərişlərin, çağınşlarm və başqa müraciətlərin məcburiliyinin təmin edilməsinin şərtlərini müəyyənləşdirmişdir. Həmin şərtlərə aşağıdakılar aid edilmişdir: -
prosessual qərarı, göstərişləri, çağınşlan və başqa müraciətləri CPM-də nəzərdə tutulmuş hallarda qəbul etməlidir; -
prosessual qərarları, göstərişləri, çağırışları və başqa müraciətləri CPM-də nəzərdə tutulmuş qaydada qəbul etməlidirlər; -
əsaslı və qanuni olmalıdır; -
prosessual qərarlar qanuni qüvvəyə minməlidir və ancaq bundan sonra onların icrasının məcburiliyi təmin olunmalıdır. Bütün bunlarla bağlı nəzərə almaq lazımdır ki, cinayət-prosessual qərarların, göstərişlərin, çağırışların və başqa prosessual müraciətlərin qəbul və icra edilməsi həmin anda qüvvədə olan cinayət-prosessual qanunvericiliyin müddəalarına uyğun həyata keçirilməlidir və bu tələb bilavasitə CPM-in 4.1-ci maddəsindən irəli gəlir. Bundan başqa, prosessual qərarlar, göstərişlər, çağınşlar və digər müraciətlər qəbul Mirağa Cəfərquliyev m _______________________ edilərkən Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının, CPM-in, respublikanın digər qanunvericiliyinin, habelə ölkəmizin qoşulduğu beynəlxalq müqavilələrin müddəalarına ciddi əməl olunmalıdır. Əks təqdirdə CPM-in 10-cu maddəsinə əsasən, yuxanda qeyd olunan tələblərin pozulması ilə aparılan prosessual hərəkətlərin və qəbul olunmuş qərarlann heç bir hüquqi qüvvəsi yoxdur. Cinayət prosesini həyata keçirən orqanın qüvvəyə minmiş qərarları, habelə göstərişləri, çağınşları və digər qanuni müraciətləri bütün dövlət orqanları, fiziki və hüquqi şəxslər üçün məcburidir və Azərbaycan Respublikasının ərazisində şərtsiz icra edilməlidirlər. Bu qərarlann icra edilməməsi Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş məsuliyyətə səbəb olur. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, xarici dövlətlərin məhkəmələri və istintaq orqanları qərarlannm Azərbaycan Respublikası ərazisində məcburiliyi Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələrlə müəyyən edilir. Cinayət prosesini həyata keçirən orqanın ləğv edilməmiş qərarı həmin məsələ üzrə yeni qərar çıxarılmasına yol vermir. Adı çəkilən orqanın qərarı, şəxsin cinayət təqibini istisna edən qərarlardan başqa, hökmün və ya məhkəmənin digər yekun qərarının çıxarılması ilə əlaqədar məcburi qüvvəyə malikdir. Cinayət prosesində elə prosessual qərarlar da var ki, onlar cinayət prosesini həyata keçirən orqan üçün məcburi qüvvəyə malik deyildir və yeni hallar aşkar edilərsə və ya əvvəlki hallar aradan qalxarsa, onlara ləğv edilmədən yenidən baxıla bilər. Məsələn: qətimkan tədbirinin seçilməsi və ya digər prosessual məcburiyyət tədbirlərinin tətbiqi haqqında; şəxslərin cinayət prosesinin iştirakçısı qismində tanınması və bu qisimdə onlann cinayət prosesində iştirakına xitam verilməsi haqqında; cinayət prosesində iştirak edən şəxslərin dövlət müdafiə tədbirlərinin tətbiqi və onlara xitam verilməsi haqqında; sübutların və cinayət təqibi üzrə icraatın digər materiallarının axtarılıb tapılması, toplanması, əlavə edilməsi, tədqiqi məsələləri haqqında və nəhayət, prosessual hərəkətlərin icraatının növbəliliyi və vaxtı haqqında qərar- lan misal gətirmək yuxarıdakı fikri əsaslandırmağa artıq kifayətdir. Məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş hökmünün, habelə cinayət təqibi üzrə qüvvəyə minmiş digər qərarlannm bütün dövlət orqanları, fiziki və hüquqi şəxslər üçün məcburiliyi məhkəmə hökmünün və di y FƏSİL CİNA YƏT TƏQİBİ VƏ CİNA YƏT TƏQİBİ ÜZRƏ İCRAATIN APARILMASI [
gər qərarının kassasiya qaydasında və yeni açılmış hallar üzrə yoxlanılmasına, ləğv edilməsinə və dəyişdirilməsinə mane olmur. Bir qayda olaraq, məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş hökmü, habelə cinayət təqibi üzrə qüvvəyə minmiş digər qərarı mülki işə baxılarkən məhkəmə üçün yalnız hadisənin və təqsirləndirilən şəxsin ona aidiyyəti olub-olmaması hissəsində məcburidir. İddianın təmin edilməsi hüququnu təsdiq edən məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş hökmü mülki işə baxılarkən məhkəmə üçün bu hissədə məcburidir. Biz bilirik ki, məhkəmə cinayət təqibinə xitam verilməsi haqqında təhqiqatçının, müstəntiqin və ya prokurorun qərannı məhkəmə nəzarəti funksiyalarını həyata keçirərkən ləğv edə bilər, məhkəmə baxışı nəticəsində isə həmçinin xüsusi qərar da çıxarmağa haqlıdır. Eyni zamanda birinci və apellyasiya instansiyası məhkəməsi üçün şəxsin əvvəllər məhkum edilməsinə və ya bəraət almasına dair qanuni qüvvəyə minmiş hökm şərtsiz məcburidir. Qeyd etdiyimiz kimi, məhkəmənin mülki iş üzrə qanuni qüvvəyə minmiş qəran cinayət prosesini həyata keçirən orqan və cinayət işinə baxan məhkəmə üçün yalnız hadisənin baş verib-verməməsi hissəsində məcburi xarakter daşıyır. Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|