Tərbiyəçi-tərbiyəçi, dost və rəhbərdir
“Tərbiyəçinin sözü ona görə xoşa gələn, könülə yatan və ürək oxşayandır ki, azdırıcı yox, yol göstərici, çaşdırıcı yox, öyrədicidir”.
Şəms Təbrizi
Qrupkiçik sosial qrup kimi uşaqlərin həyatında mühüm rol oynayır. Uşaqlərin qrupdaxili sosial münasibətləri, ünsiyyətləri məhz qrupdə yaranır, inkişaf edir, formalaşır. Onların bir şəxsiyyət kimi formalaşması prosesi də qrupdə reallaşır. Qrupuşaqların “yaşadığı”, fəaliyyət göstərdiyi və gələcək həyata hazırlandıqları sosial baza funksiyasını daşıyır. Tərbiyəçi-uşaq, uşaq-uşaq münasibətlərinin formalaşması məhz ilk öncə, burada baş verir. Burada uşaq fəaliyyətinin düzgün, səmərəli təşkili, tərbiyəsinin müəyyən səviyyədə formalaşdırılması, uşaqlərin idrak fəaliyyətinin inkişaf etdirilməsi, kollektivin formalaşması, asudə vaxtın səmərəli təşkili və müvafiq emosional mühitin yaradılmasında qruprəhbərinin rolu, imkanları və funksiyası əvəzsizdir.
Qruprəhbəri, ilk növbədə, Tərbiyəçi, uşaq kollektivinin rəhbəri, tərbiyəçisi və dostudur. Qruprəhbərinin fəaliyyətində başlıca olan şəxsiyyətin inkişafına, onun yaradıcılıq imkanına şərait yaratmaq, uşağın sosial mühafizəsinə fəal yardım etmək, uşaqları fəallaşdırmaq məqsədilə kifayət qədər vacib olan şəraitin yaradılmasıdır.
Pedaqoji ədəbiyyatlarda qruprəhbərlərinin funksiyalarının üç səviyyəsi: 1) sosial-humanitar və məqsədli; 2) sosial-psixoloji və 3) idarəçiliyin olduğu göstərilir.
Birinci səviyyədə aşağıdakı bir sıra funksiyalara daha çox üstünlük verilir: uşaqlərin tərbiyəsi, ətraf mühitin pis təsirindən uşaqların sosial müdafiəsi və qarşıya qoyulmuş tərbiyə məsələlərinin həlli məqsədilə bütün Tərbiyəçilərin səylərinin birləşdirilməsi. Qeyd edək ki, digər səviyyələr də müxtəlif funksiyaları özündə birləşdirir. Məsələn, sosial-psixoloji funksiyada təşkilatçılıq, idarəçilik funksiyasında diaqnostik, məqsədqoyma, nəzarət və düzəliş və s. Bütün bunların hamısı qruprəhbərindən bilik, erudisiya, təşkilatçılıq bacarığı və tərbiyəçi ustalığı tələb edir.
Qruprəhbərlərinin bir inzibati şəxs kimi hüquqları və vəzifələri vardır. Qruprəhbərinin hüquqlarına bunlar daxildir:
uşaqların psixi və fiziki sağlamlığı, səhhəti və ailə vəziyyəti haqqında məlumat almaq;
rəhbəri olduğu qrupdə fənn Tərbiyəçilərinin işini əlaqələndirmək;
bağça psixoloqu ilə öz işini əlaqələndirmək;
uşaqlərlə müxtəlif tərbiyəvi işlər təşkil etmək;
rəhbəri olduğu sinfə aid müəyyən məsələ və təklifləri bağça rəhbərliyinin və pedaqoji şuranın müzakirəsinə çıxarmaq;
valideynləri bağçaə dəvət etmək və zəruri halda uşaqlərin evlərinə getmək və s.
Qruprəhbərinin vəzifələri aşağıdakılardır:
uşaqlərin bir şəxsiyyət kimi tərbiyə olunması və formalaşdırılması üçün təlim-tərbiyə prosesinin təşkili və aparılması;
uşaqlərin qarşılaşdığı təhsil və tərbiyə problemlərinin həllində uşaqlərə yardım etmək;
valideylərlə əlaqə yaratmaq, uşaqların təlim-tərbiyəsində onlara yardım etmək;
rəhbəri olduğu qrupun təlim-tərbiyə səviyyəsi haqqında bağça rəhbərliyinə hesabat vermək və s.
Qruprəhbərinin rəngarəng iş formaları vardır. Bunlar işin məqsədindən, məzmunundan və xarakterindən asılı olaraq müxtəlif cür təsnif edilir:
hazırlıq vaxtına görə – uşaqların işə cəlb olunması üçün hazırlıq işlərinin aparılması;
keçirilmə növlərinə görə – qısamüddətli, uzunmüddətli və ənənəvi;
fəaliyyət növlərinə görə – təhsil, tərbiyə, əmək, bədii, idman və s.;
təşkili subyektinə görə – təşkilatçı kimi Tərbiyəçilər, valideynlər, ictimaiyyət nümayəndəsinin iştirakı və çıxışları, yalnız uşaqlər və onların təşəbbüs və fəallığı;
iştirakçıların sayına görə – fərdi (qruprəhbəri – uşaq), qrup (qruprəhbəri – bir qrup uşaqlar), kütləvi (qruprəhbəri – bir neçə qrup və qruplər).
Dostları ilə paylaş: |