167
alma
0,143
sirkə
0,05
Yoğrulmanın
sonunda
xəmirin
temperaturu,
ºC
33-35
Xəmirin
turşuluğu,
dər.
3,3-3,5
Bundan başqa, çörək-bulka məmulatlarının hazırlanması prosesinin
sürətlənməsi üçün üzvi turşuların əvəzinə süd zərdabından istifadə etmək olar.
Üzvi turşuların əlavə edilməsi ilə xəmir hazırlanması üsulunun başqa bir
forması da vardır ki, burada xəmirə reseptura üzrə bütün komponentlər daxil edilir.
Bu zaman xəmirin qıcqırması mərhələsini onun bölünməsinə qədər üzvi turşuların
daxil edilməsi, maya dozalarının artırılması, xəmirin temperaturunun çoxaldılması,
intensiv mexaniki emal hesabına, xəmirin konveyerli qurğudan növbəti
buraxılması nəticəsində yoğrulmanın uzadılması yolu ilə istisna edirlər.
Yoğrulmadan sonra xəmiri hissələrə bölür və formalayırlar. Xəmir
kündələrinin dincəlməsi və çörəyin bişirilməsi adi yolla aparılır.
Bu üsul zamanı yeyinti turşularından süd, limon və ya alma turşusu sirkə
turşusu ilə birlikdə tətbiq edilir. Hər bir çörək növü üçün daxil edilən turşunun
dozası unun turşuluğundan, xəmirin çıxımından və xəmirin verilmiş turşuluğundan
asılıdır.
Daxil edilən turşuların miqdarı (q):
k (m
x
K
x
– m
un
K
un
) T
G
t
= m
t
————————— ,
C
168
burada, m
t
- turşunun miqdarı, r; m
x
– xəmirin kütləsi, r; k - əmsal, bütün
turşuların miqdarına görə daxil edilən turşunun payını göstərir; K
x
– xəmirin
verilmiş turşuluğu, dər.; m
un
– unun kütləsi, q; K
un
– unun turşuluğu, dər.; T –
turşunun titri, q/sm
3
(süd turşusu-0,09; limon-0,07; alma- 0,067; sirkə- 0,06) ; C –
turşunun konsentrasiyası, %.
Sirkə turşusu üçün k
1
= 0,2 – 0,35; uçucu olmayan turşular (süd, limon,
alma) üçün k
2
= 0,65 – 0,8 ; k
1
+ k
2
= 1
Nəzərə almaq lazımdır ki, xəmirin verilmiş turşuluğu çörəyin ümumi
turşuluğundan 0,5- 0,7 dər. yuxarı olmalıdır.
Xəmirin porsiyalı hazırlanması zamanı 0,7s
-1
fırlanma tezliyinə malik, Z–
şəkilli pərləri olan xəmiryoğuran maşınların tətbiqi məsləhət görülür.
Yoğrulmadan sonra xəmir 20-40 dəq. müddətində dincə qoyulur, sonra isə
bölünməyə göndərilir. Bölünmə, xəmir kündələrinin hazırlanması və onların
bişirilməsi adi qaydada aparılır.
Xəmirin maye yarımfabrikat mayalarında hazırlanması. Qarışıq
yarımfabrikat – unun bir hissəsindən, süd zərdabından, su və əlavə xammallardan
ibarət qarışıqdır. Bu yarımfabrikatlardan istifadə edərək, tərkibinə süd məhsulları
daxil olan bulka və yağlı məmulatlar hazırlanır. Xəmirin acıma müddəti 20-40
dəqiqədir. Xəmirin maye yarımfabrikat mayalarında hazırlanmasının aparat-
texnoloji sxemi şək.7.11-də göstərilmişdir.
Şəkil 7.11. Xəmirin maye yarımfabrikat mayalarında hazırlanmasının
aparat-texnoloji sxemi.
1-6 – uyğun olaraq soyuq su, isti su, şəkər məhlulu, maya suspeziyası, maye
yağ məhsulu, duz məhlulu üçün təzyiqli çənlər; 7 – maye komponentlər üçün Ş2-
XD2-B dozalayıcıu; 8 -dənəvər komponentlər üçün Ş2-XD2-A dozalayıcıu; 9 –
ultrasəs disperatoru; 10 – pərli sıxıcı kompressor; 11 – qarışdırıcısı olan R3-XÇD
169
çəni; 12 - Ş2-XT2-İ xəmiryoğuran maşını; 13 - T1-XT2-D qazanı; 14 – xəmirin
qıcqırmasıüçün Ş2-XBB konveyeri; 15 – A2-XTN xəmirbölüşdürücü maşını.
Qarışdırıcı qurğuya (disperqator) undan başqa bütün xammalı və duz , süd
zərdabı, su və mayalar resepturada olduğundan 0,5 % olmaqla götürülür. Sonra isə
5-8 dəq. ərzində bircinsli suspenziya alınana qədər qarışdırılır.
Alınmış yarımfabrikat sərfiyyat tutumuna verilir və burada 20-40 dəq
müddətində qıcqırdılır. Xəmirin yoğrulması üçün artıq qıcqırmış qarışıq
yarımfabrikat, duz məhlulu və unun qalan hissəsi verilir. Yoğrulmadan sonra xəmir
20 - 40 dəq. ərzində acımalıdır.
Xəmirin alma püresi əlavə edilməklə hazırlanması. Məmulatların
keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq və una qənaət etmək məqsədilə turşutərkibli xammal
kimi 24-32 % miqdarında alma püresi, yoğrulma zamanı isə əlavə olaraq 0, 02-
0,025 % miqdarında amilolitik ferment preparatı və un kütləsinin 0,0006-0,0008 %
- i miqdarında kalium-yodat istifadə adilir.
Alma püresinin əlavə edilməsi ilə bulka məmulatlarının hazırlanması üsulu
əsas komponentlər olan buрda unu, su, maya,duz, yağ və şəkərin intensiv
qarışdırılması, alınmış xəmirin bölünməsi, xəmir kündələrinin dincə qoyulması və
məmulatların bişirilməsini nəzərdə tutur.
Alma püresi, amilolitik ferment preparatları və kalium-yodat məhlulunun
birgə istifadəsinin təsiri aşağıdakından ibarətdir: İp yumağı şəklində bükülmüş
pektin molekulları xəmirin yoğrulması zamanı istilik hərəkəti və dissosiasiya
nəticəsində öz xarici görünüşünü dəyişıir, bu da pektinin sürətli oksidləşıməsinə
səbəb olur. Bundan başqa, alma püresi və un nişastasında olan amilozanın intensiv
oksidləşıməsi baş verir. Amilolitik təsirə malik ferment preparatı pektin və
amilozanın iştirakı ilə nişastanın kalium-yodat tərəfindən oksidləşməsini
intensivləşdirir, eləcə də məmulatların dadını və qoxusunu artırır. Nişastanın
hidrolizi zamanı nişasta hissəciklərinin reaksiya qabiliyyəti artır. Buna səbəb
kalium-yodatın təsiri üçün çoxlu sayda möqtələrin meydana çıxması və nişastada
aldehid qruplarının yaranmasıdır.
Dostları ilə paylaş: |