Mühazirə Neft-qaz mədən geologiyasının müasir problemləri (2saat)

Diskriminant analizi. Diskriminant analizinin riyazi modeli verilmiş obyektin siniflərə optimal bölünməsini təmin edən diskriminant funksiyasının seçilməsi üsuluna əsaslanır.
Fərz edək ki, tədqiqatçı iki U və V çoxluqlarından birinə məxsus olan nümunəni öyrənir və onun hansı topluya aid olduğunu bilmir. Nümunə üzərində laboratoriya şəraitində ölçmələr aparılır və onun k sayda əlaməti müəyyən edilir. Alınmış bu əlamətlər əsasında həmin nümunənin bu və ya digər topluya məxsus olduğu haqda qərar qəbul edilir.
Bu məqsədlə D(X, , X₂, ........, X_k) kimi diskriminant funksiyası hesablanır. Burada X₁, X₂ , ..., X_k k əlamətinin öyrənilən nümunədə aldığı qiymətlər çoxluğudur. Sonra isə diskriminant funksiyasının elə bir D₀ sərhəd qiyməti seçilir ki, D(X₁ X₂,.........., X_k)>D₀ olduqda nümunə U toplusuna, D(X₁, X₂, ...,X_k) ≤D₀ olduqda isə V toplusuna aid edilir.
Xətti diskriminant funksiyasının ümumi şəklini aşağıdakı kimi qəbul edək:
D(X₁, X₂, ......., X_k) = a₁X₁ + a₂X2+ ....+ a_kX_k (3)
Bu ifadə k ölçülü əlamət fəzasında hipermüstəvini xarakterizə edir.
Diskriminant funksiyasının qurulmasında birinci məsələ a₁, a₂, .......,a_k əmsallarının təyin edilməsindən ibarətdir.
ƏDƏBİYYAT
1. Багиров Б.А. «Геологические основы доразработки месторождений нефти газа». Баку. Элм. 1986 г. 162 с
2. Иванова М.М., Дементьев Л.Ф. «Нефтегазопромысловая геология и геологические основы разработки» Москва. Недра. 1985 г. 420 с.
3. Metodik rəhbərliklər:
“Riyazi geologiyanın əsasları” (Bakalavr T010500 ixtisası üzrə təhsil alan tələbələr üçün metodik rəhbərlik). Bakı 2001.
“Yataqların çıxarıla bilən neft ehtiyatlarının hesablanması”
(Bakalavr T010500 və magistr TEM 090028 və 090029 ixtisası üzrə təhsil alan tələbələr üçün metodik rəhbərlik) (az. və rus dil.). Bakı 2001.
“Dəniz yataqlarının işlənilmə xüsusiyyətləri”
(Magistr TEM 090029 və 090028 ixtisası üzrə təhsil alan tələbələr üçün metodik rəhbərlik). Bakı 2002.
«Çoxlaylı neft yataqlarının kəsilişində istismar obyektlərinin ayrılması metodikası» (Magistr TEM 090029 və 090028 ixtisası üzrə təhsil alan tələbələr üçün metodik rəhbərlik) (az. və rus dil.). Bakı 2001.
«Neft ehtiyatlarının differensiasiyasını aşkar edən metodika» (Magistr TEM 090029 və 090028 ixtisası üzrə təhsil alan tələbələr üçün metodik rəhbərlik). Bakı 2001.
4. https://ranalytics.github.io/data-mining/061-Binary-Classifiers.html
5. В.Р. Бараз. Корреляционно-регрессионный анализ связи показателей
коммерческой деятельности с использованием программы Excel.
Екатеринбург. 2005