512
t sirin qiym tl ndirilm si hazırlanaraq h yata keçirilmi -
dir;
- traf mühit ciddi t sir göst r bil n karbohidrogen
ehtiyatların v dig r faydalı qazıntıların istismar layih l ri
v yeni tikinti layih l ri 1996-cı ild n ba layaraq ekoloji
ekspertizadan keçirilm y ba lanmı dır;
- 1998-ci ild
traf mühitin mühafiz si üzr milli
f aliyy t planı hazırlanmı dır;
- Davamlı inki afa keçid prinsipl rin uy un olaraq
traf mühit v t bii ehtiyatların sistemli idar olunması
istiqam tind mü yy n institusional t dbirl r
görülmü dür. Bu t dbirl rd n n mühümü 2001-ci ilin
may ayında yeni strukturları hat ed n Ekologiya v
T bii S rv tl r Nazirliyinin yaradılmasıdır.
Regional s viyy d
m kda lıq. Qeyd ed k ki,
Az rbaycan ekoloji probleml rin h llind regional
s viyy d
d geni
f aliyy t göst rir. Regional
m kda lıq aspektl rind n biri X z r Ekoloji Proqramıdır.
X z r Ekoloji Proqramı (XEP) Dünya Bankı v dig r
beyn lxalq maliyy qurumlarının d st yi il be
X z ryanı ölk nin (Az rbaycan, Rusiya, ran,
Türkm nistan v Qazaxıstan) razılı ı il 1995-ci ild
t
kil edilmi dir. Bu proqramın sas m qs di X z rin
513
ekologiyasının uzun müdd t üçün idar edilm si v bu
sah d davamlı inki afın t min edilm sidir. X z r Ekoloji
Proqramı
ç rçiv sind 1995-ci ild n indiy kimi
Az rbaycanda bir çox ekoloji layih l r h yata
keçirilmi dir.
Az rbaycanın dövl t strukturlarının v QHT-l rin f al
i tirak etdiyi dig r regional ekoloji t
kilatlardan biri
Az rbaycan, Gürcüstan, Rusiya v Erm nistanın daxil
oldu u C nubi Qafqaz Regional Ekoloji M rk zidir.
M rk zin yaradılmasında sas m qs d C nubi Qafqazda
ekoloji m s l l rin h llind v davamlı inki afın t min
edilm sind hökum tl rarası (QHT-l rarası)
m kda -
lı ın geni l ndirilm si v möhk ml ndirilm sind n
ibar tdir. F al i tirak etm k m qs dil Az rbaycan
Riodan sonra bir çox ekoloji konvensiyalara
qo ulmu dur. Az rbaycan Respublikası Milli M clisinin
ratifikasiya (dövl tl r arasında ba lanan müqavil nin,
paktın v s. ali hökum t orqanı t r find n t sdiq
edilm si) etdiyi ekoloji konvensiyalar a a ıdakılardır:
- Ümumdünya m d ni v t bii irsinin qorunması
haqqında Konvensiya, (06.12.93).
- BMT-nin qlim D yi m l ri üzr
Ç rçiv
Konvensiyası Rio-de Janeyro, 1992, (10.01.95).
514
- Ozon qatının qorunması üzr Konvensiya, Vyana,
1985 v Ozon qatını da ıdan Monreal Protokolu, 1987,
(31.05.96)
- S hrala maya qar ı mübariz Konvensiyası, Paris,
(24.04.98)
- Kökü k silm k t hlük si qar ısında olan v h i
fauna v yabanı flora növl ri il beyn lxalq ticar t
haqqında Konvensiya (C TES), Va inqton, 1973,
(03.06.1998)
- G mil rd n suyun çirkl ndirilm sinin qar ısının
alınması üzr Konvensiya, 1973, 1978, London,
(22.04.1998)
- S rh dl rarası konteksd
traf mühit t sirin
qiym tl ndirilm sin dair Konvensiya (Espo, Finlandiya),
(01.02.1999)
-
traf mühit dair m s l l r üzr q rarların q bul
edilm sind ictimaiyy tin i tirakı v informasiyaların
alınması bar d Orxus Konvensiyası, Danimarka, 1998
(09.11.1999)
- Avropanın v h i t bi ti, yabanı florası v t bii
ya ayı mühitinin qorunması Konvensiyası, Bern,
1979, (28.10.1999)
515
- Bioloji müxt liflik üzr Konvensiya, Rio-de-Janeyro,
1992, (14.03.2000)
- Bitkil rin qorunması üzr Roma Konvensiyası,
(14.03.2000)
- S rh dd n keç n su axınlarının v beyn lxalq
göll rin mühafiz si v istifad si (Su Konvensiyası),
Helsinki, 1992 (18.03.2000)
- T hlük li tullantıların s rh dl rarası da ınmasına
v z r rsizl
dirilm sin n zar t haqqında Bazel
Konvensiyası, 1989, (06.02.2001)
- Su qu larının ya ama yerl ri kimi beyn lxalq
h miyy tli sulu – bataqlıq yerl r haqqında Ramsar
Konvensiyası, (18.07.2001)
- Böyük m saf l rd havanın transs rh d
çirkl ndirilm si haqqında Konvensiya (09.04.2002)
Qeyd: möt riz d göst ril n tarix Az rbaycanın
h min konvensiyalara qo ulması tarixini göst rir.
Respublikamızın beyn lxalq konvensiyalara
qo ulması traf mühitin mühafiz si v qlobal
ekoloji probleml rin h llind Az rbaycanın i tirakına
nümun dir. Bu konvensiyaların ratifikasiya edilm si
respublikamızın ekologiya sah sind beyn lxalq
s viyy d
m kda lı ını göst rir. Müst qillik
516
qazandıqdan sonra traf mühitin mühafiz si il
laq dar q bul olunmu qanunların h r birinin t tbiq
edilm si bar d Respublika prezidentinin müvafiq
f rmanları verilmi , idar etm orqanlarının s lahiyy tl ri
v icra mexanizmi mü yy nl
dirilmi dir. Mövcud
qanunlara müvafiq olaraq bir sıra normativ s n dl r,
qaydalar v
sasnam l r i l nilib t sdiq edilmi dir.
Hazırda bu istiqam td i l r davam etdirilir.
qlim d yi m l ri. Az rbaycan Respublikası 1992-ci
ild BMT-nin qlim D yi m l ri üzr
Ç rçiv
Konvensiyasını imzalamı , 1995-ci ild Milli M clis
t r find n ratifikasiya etmi , 2000-ci ild bu konvensiyaya
lav olan Kioto protokolunu imzalamı dır.
Konvensiyadan ir li g l n öhd likl rin yerin yetirilm si
üçün Respublika prezidentinin s r ncamı il 1997-ci ild
iqlim d yi m l ri üzr dövl t komissiyası yaradılmı dır.
Konvensiyanın t r fi kimi Az rbaycan iqlim
d yi m l rinin gözl nil n t sirinin azaldılmasına
yön lmi milli v regional proqramların hazırlanması,
h yata keçirilm si v n
r etdiril r k ictimaiyy t
çatdırılması kimi öhd likl r götürmü dür. Konvensiyanın
t l bl rin uy un olaraq 1998-1999-cu ill rd " qlim
d yi m l ri üzr birinci milli m lumatlar" layih sinin I
Dostları ilə paylaş: |