287
uducuların i tirakı il aparılan adsorbsiya üsulları
vasit sil
t min edilir. Qazların H
2
S-d n d mir
hidroksidl rinin vasit sil t mizl nm si prosesi çoxdan
istifad olunur. Tullantı qazları d mir hidroksid layından
keç r k udulur. Eyni zamanda bir q d r FeS d
m l
g lir. T mizl n c k qazın t rkibind olan oksigen d mir
sulfidi oksidl
dir r k d mir hidroksid m l g tirir.
T mizl m prosesini 28–30° temperaturda v atmosfer
t zyiqin yaxın t zyiqd aparırlar.
l nmi uducudan
kükürdün rekuperasiyası ad t n onun yandırılması üsulu
il h yata keçirilir v bu prosesd alınan qazlar is sulfat
tur usu istehsalına gönd rilir. Hidrogen sulfidin effektiv
uducusu aktivl
dirilmi kömür hesab olunur. Tullantı
qazlarının t rkibind hidrogen sulfidin böyük
qatılıqlarında yüks k ekzotermiki oksidl
m prosesl ri,
uducu layının intensiv qızması v bununla laq dar
olaraq aktivl
dirilmi kömürün alı ıb yanma riskinin
artmasına s b b olur. Bununla laq dar olaraq qazların
hidrogen sulfidd n t mizl nm si prosesind
aktivl
dirilmi kömürd n ad t n m hdud istifad olunur.
288
8.3. Kation s thi aktiv madd l rin istehsalında
yaranan qaz tullantılarının t mizl nm si üsulları
Kation s thi aktiv madd l r s nayenin müxt lif
sah l rind korroziya ingibitoru, bakterisid v s. kimi
t tbiq olunur. Sintetik ya tur uları sasında kation s thi
aktiv madd l rin alınması prosesi a a ıdakı
m rh l l rd n ibar tdir:
1) Sintetik
ya tur ularının katalizator i tirakı il
ammonyakla qar ılıqlı t sirind n nitrill rin alınması;
2) Nitrill rin katalitik hidrogenl
dirilm si il aminl rin
(birli-, ikili- v ya üçlü) alınması;
3) Aminl rin reduksiyaedici alkill
m si;
4) Dördlü ammonium duzlarının alınması.
Kation s thi aktiv madd l r istehsalında qaz
killi
tullantılar bütün texnoloji m rh l l rd , h mçinin d
xammal, yarımm hsul v m hsulların saxlandı ı tutum v
ölçü ç nl rinin n f slikl rind
m l
g l bil r.
Nitrill
m -hidrogenl
m m rh l sinin qaz tullantıları –
t rkibind 166,9-425,8q/m
3
ammonyak, 0,45-71,4q/m
3
hidrogen, 10-100q/m
3
CO v CO
2
-d n, sintetik ya tur u-
ları, nitrill r v aminl rin damcı hiss cikl rind n ibar t
olur. Üzvi madd l rin c mi miqdarı 23,2-31,3 q/m
3
h ddind d yi ir. Reduksiyaedici alkill
m m rh l sind
289
yaranan qazların t rkibind 213,7 – 246,05 q/m
3
izopropil
spirti, 242,8 – 308,6 q/m
3
formaldehid, 60,5 – 64,1 q/m
3
hidrogen olur. Tullantı qazların miqdarı emal olunan
xammaldan asılı olub 35 – 160 m
3
/t h ddind d yi ir.
Dördlü ammonium duzlarının alınması m rh l sind orta
hesabla 15 m
3
/t tullantı qazı m l g lir ki, onun da
t rkibind
sas n azot v izopropil spirti qatı ı ı (59q/m
3
-
q d r), formaldehid (47 q/m
3
- q d r), benzil v ya
metilxlorid (11,3-15,8 q/m
3
- q d r) olur. Kation s thi
aktiv madd l rin istehsalında yaranan qaz v maye
tullantılarının t mizl nm si prosesinin texnoloji sxemi
kil 8.19-d verilmi dir.
sas texnoloji m rh l l rd
yaranan tullantı qazları 1 damcıtutucunu keçm kl
ejeksiya tipli 5 absorberin daxil olur. Absorbent kimi
sintetik ya tur ularının müvafiq fraksiyalarından istifad
olunur. Tur ular 1 tutumundan 2 nasosu vasit sil 3
istid yi diricisini keçm kl 5 absorberinin çil yicisin
verilir. Ammonium sabununun miqdarı veril n qiym t
çatanda (sintetik ya tur usu fraksiyasından asılı olaraq
10-20 % t
kil edir) sabun m hlulu v sintetik ya
tur uları texnoloji proses qaytarılır. 5 absorberind n
çıxan qazlar 7 damcıtutucusunu keçm kl 9 alov
söndürücü sistem
v sonra da 10 sobasına
290
yandırılmaya gönd rilir. Reduksiyaedici alkill
m
m rh l sind yaranan qazlar da qabaqcadan 9
soyuducusunu keçm kl uçucu qatı ıqlardan ayrılır v
sonra bu axına qarı ır. Maye tullantılar
z r rsizl
dirilm y hazırlanmaq üçün qızdırıcı v
qarı dırıcı qurulu u olan 12 tutumuna verilir. Hazırlanma
prosesi tullantıların mazut v ya dig r karbohidrogenl rl
durula dırılmasından ibar t olur. Durula dırılma d r c si
tullantıların özlülüyünd n asılıdır. 80–100
0
C temperatura
q d r qızdırılan qarı ıq 1 nasosu vasit sil 10 sobasının
odlu una verilir. Yanma prosesini ld etm k üçün
sobaya 14 havaüfürücüsünün köm yi il duzların alınma
m rh l sind yaranan qazlarla birlikd hava verilir. Bu
axının qızdırılması soba il t chiz olunmu 11
rekuperatorunda h yata keçirilir. Tullantı qazları is tüstü
borusu vasit sil atmosfer atılır. Tüstü qazlarının
temperaturu 600-700
0
C-y q d r olur ki, onu da
istid yi dirici qur ularda utiliz edirl r. Bel texnologiya
ammonyakın nitrill rin alınması m rh l sin qaytarılması
il xammala s rf normalarının, h mçinin d atmosfer
atılan CO, karbohidrogenl r, azot oksidl ri miqdarının
azaldılmasına v utilizasiya olunmayan tullantıların yox
edilm sin imkan verir.
Dostları ilə paylaş: |