469
edilm si il
laq dar münt z m olaraq istehsalat
n zar tinin h yata keçirilm si;
- i çil rin (personalın) f rdi üalanma dozalarına n zar t
v onların uçotu;
- istehsalat n zar ti xidm ti müt x ssisl rinin, i
icraçılarının, daimi v ya müv qq ti olaraq ionla dırıcı
üa m nb l ri il i l y n dig r
xsl rin attestasiyasının
keçirilm si;
- i çil rin ilkin (i
q bul olunark n) v dövri (münt z m)
tibbi müayin l rd n keçirilm si;
- i çil rin (personalın) i yerind m ruz qaldı ı
ionla dırıcı üalanmanın s viyy si v onların aldıqları
f rdi
üalanma dozaları haqqında onlara münt z m
m lumat verilm si;
- radiasiya t hlük sizliyi sah sind müvafiq icra
hakimiyy ti orqanlarına radiasiya t hlük sizliyi üçün
qorxu yaradan q za
raiti v texnoloji reqlament
pozuntuları haqqında vaxtında m lumat verilm si;
- radiasiya t hlük sizliyinin t min edilm si sah sind
müvafiq icra hakimiyy ti orqanlarının q rar v
s r ncamlarının, onların s lahiyy tli nümay nd l rinin
müvafiq göst ri l rinin yerin yetirilm si;
470
- radiasiya t hlük sizliyinin t min edilm si sah sind
halinin hüquqlarının h yata keçirilm sinin t min
edilm si;
- radioaktiv üa m nb l ri il i l y n i çil rin vaxta ırı
radiasiya t hlük sizlik texnikası qaydaları il tanı
edilm si.
hali v i çil rin t bii radionuklidl rin t sirind n
mühafiz si m qs di il a a ıdakı t dbirl r h yata
keçirilm lidir:
- qamma- üalanmanın v torpaqdan ayrılan radonun
s viyy sini n z r almaqla binaların v qur uların
tikilm si üçün z r rsiz (t hlük siz) torpaq sah l rinin
ayrılması;
- radonun binaya daxil olmasının qar ısının alınması
t dbirl ri n z r alınmaqla bina v qur uların
layih l
dirilm si v tikilm si;
- ya ayı binalarının v s naye (istehsal) qur ularının
istismara q bul edilm si zamanı binaların daxilind ki
havada radonun, t bii radionuklidl rd n v dig r
radioaktiv madd l rd n qamma- üalanmanın dozasının
intensivliyinin n z r alınması, tikinti materiallarında
radiasiya t hlük sizliyi üzr istehsalat n zar tinin
keçirilm si;
471
- bina v qur uların istismarı zamanı otaqlarda radonun
v t bii radionuklidl rd qamma v dig r radioaktiv
üalanmanın s viyy sinin n z r alınması.
Bina v qur ularda t bii radionuklidl r, qamma-
üalanmanın v radonun miqdarının normativl r uy un
olmadı ı halda bu bina v qur unun istifad m qs di
d yi dirilir. Radiasiya t hlük sizliyinin t min edilm si
t l bl rin cavab verm y n tikinti materialları v
m mulatlarından istifad etm k qada an edilm lidir.
rzaq, qida m hsulları, onlar üçün xammallar, içm li
su, onların emalı, istehsalı, saxlanması, da ınması, satı ı
(paylanması) v istifad si zamanı onlarla t masda olan
material v m mulatlar radiasiya t hlük sizliyi t l bl rin
cavab verm li v bu qanuna uy un olaraq istehsalat
n zar tind olmalıdır. Radiasiya t hlük sizliyi
normalarına cavab verm y n s naye v
rzaq
m hsullarının ölk y g tirilm sin yol verilm m lidir.
hali (x st l r) tibbi rentgen-radioloji müayin d n
keçiril n zaman qoruyucu vasit l rd n istifad
olunmalıdır.
halinin tibbi rentgen-radioloji müayin
zamanı
üalanma dozaları radiasiya t hlük sizliyi
sah sind ki qayda, norma v normativl r uy un
olmalıdır. Tibbi rentgen-radioloji müayin v müalic
472
zamanı x st nin t l bi il ona gözl nil n v ya aldı ı
üalanma dozası v
üalanmanın mümkün n tic si
bar d tam m lumat verilm lidir. Epidemioloji nöqteyi-
n z rd n t hlük li x st likl rin a kar edilm si m qs di
il aparılan profilaktiki müayin l r, habel rentgen
müayin si yegan diaqnostik vasit oldu u hallar istisna
olmaqla x st tibbi rentgen-radioloji müayin d n imtina
ed bil r.
Radiasiya q zası ba verm ehtimalı olan mü ssis
v t
kilatlar a a ıdakılara malik olmalıdırlar:
- potensial radiasiya q zalarının siyahısına;
- radiasiya q zası ba verdikd q bul edilm si z ruri olan
q rarların meyarlarına;
- i çil rin (personalın) v
halinin radiasiya q zasından
v q zanın n tic l rind n mühafiz sinin t min edilm si
t dbirl rinin radiasiya t hlük sizliyinin t min edilm si
sah sind dövl t n zar tini h yata keçir n müvafiq icra
hakimiyy ti orqanları il razıla dırılmı t dbirl r planına;
- radiasiya q zası haqqında m lumat verm k v onun
n tic l rini l
v etm k üçün vasit l r ;
- radiasiya q zasına m ruz qalan
xsl rin profilaktikası
v radiasiya q zasından z r r ç k nl r pulsuz
473
ixtisasla dırılmı tibbi yardım göst rilm si üçün
vasit l r ;
- i çil rd n (personaldan) t
kil olunmu q za-xilasetm
d st l rin .
11.5. Ultrab növ
yi üaların növl ri v müalic vi
t siri haqqında
Günd lik h yatda v istehsalatda bakterioloji
çirkl ndiricil r qar ı mübariz daima müxt lif mühitl rin
mikroorqanizml rl çirkl nm sin qar ı mübariz
aparma a ehtiyac m l g tirir. Bu yaranın, suyun,
qidaların, qabla dırmanın, m nzill rin, l v zimatların,
havanın v s. yoluxdurulması il ba verir. nsanlar
x st lik tör dicil ri v dig r mikroorqanizml rl , onları
qızdırmaqla, mexaniki üsullarla t mizl m kl ,
dondurmaqla, üalandırmaqla, kimy vi madd l rl t sir
etm kl mübariz aparma ın yollarını öyr nmi dir. Son
zamanlar ultrab növ
yi üalardan istifad y
saslanan
texnika v texnologiyaların çox intensiv inki afı ba verir.
Ultrab növ
yi
üaların t siri - uzunlu u
≥
0,3
mkm olan ultrab növ
yi üalar ozon qatından keç
bilmirl r, görün n spektrl r münt z m z ifl yirl r,
infraqırmızı
üalar dal a uzunlu undan asılı olaraq
Dostları ilə paylaş: |