3-masala. No‘xat donining shakli silliq rangi esa sariq bo‘lgan digeterizigota organizm F1 da necha xil genotipik sinf hosil qiladi?
Yechilishi:
1. Ota ona genotipi yoziladi: AaBb x AaBb. 28
2. So‘ngra har-bir belgini alohida-alohida chatishtirganimizda 1-chatishtirishda AA; Aa; Aa; aa, va 2-sida esa BB; Bb; Bb; bb hosil bo‘ladi. Ularda genetik nisbat 1;2;1 va 1;2;1 bo‘lib, 3 xil 1-chatishtirishda va yana 2-chatishtirishda genotipik sinflar hosil bo‘ladi.
4-masala. AaBb x Aabb chatishtirilganda F1 dagi fenotipik sinflar sonini toping.
Yechilishi:
Avvalambor, har bir belgini alohida olib chatishtiramiz va har bir chatishtirishdagi fenotipik nisbatlarini yozib olamiz.
Aa x Aa; 3 (AA;Aa;Aa); 1 (aa) va Bb x bb 1 (bb) hosil bo‘ladi. A belgini chatishtirganimizda hosil bo‘lgan 3 ta, ya’ni AA; Aa; Aa ni yaxlitligicha a guruh deb belgilab olaylik, aa esa b guruh deb qaraymiz. 2-belgisi bo‘lmish B ni chatishtirishdan hosil bo‘lgan Bb ni c guruh, bb ni esa d deb shartli ravishda olamiz. A, b va c, d larni kombinatsiyalar sonini topish orqali necha xil fenotipik sinf hosil bo‘lishini aniqlaymiz. Ammo a va b yoki c va d bir-biri bilan kombinatsiya hosil qilmaydi. Chunki a va b guruh A belgisini c va d guruh B belgini ifodalaydi. Endi ularni yonma-yon yozcak, kombinatsiyalar soni kelib chiqadi. ac (bu kombinatsiyada a ning o‘rnida dastlabki 3 ta A belgi, ya’ni AA; Aa; Aa larni qo‘yish mumkin. c ning o‘rnida esa Bb ni qo‘ysak bo‘ladi) ab; bc; bd. Demak, 4 xil fenotipik sinf hosil bo‘ladi.
5-masala. AaBbCc genotipli organizmda birinchi juft allel gen oraliq irsiylanadi. Shunday genotipli organizmlar o‘zaro chatishtirilganda fenotipik (a), genotipik (b) sinflar sonini aniqlang.
Yechilisi: AaBbCc genotip genotipli organizmda birinchi juft Aa gen oraliq irsiylanadi, qolgan ikki juft BbCc genlar esa to‘liq irsiylanadi. Ularning fenotipilari noma’lumligi uchun raqamlar orqali ifodalab olamiz. Masalan, A geni genotipga ko‘ra, 3 xil fenotip namoyish qiladi. AA-1; Aa-2; aa-3; Bb va Cc genlari esa to‘liq irsiylangani uchun 2 xil fenotip namoyon qiladi, ya’ni BB va Bb-1; bb-2; CC va Cc-1; cc-2.
AaBbCc x AaBbCc
Dostları ilə paylaş: |
