Mundarija kirish I. Bob. Irsiyat qonunlari

Diduragay chatishtirish Bir-biridan 2 juft alternativ belgilari bilan farq qiladigan organizmlarni chatishtirish diduragay chatishtirish deyiladi. Mendel o‘z tajribalarida 3-qonuniyatni ham ochib, har xil juft belgilarning bir-biridan mustaqil ravishda nasldan-naslga berilish qonuni deb atadi. Buni quyidagi tajribada tekshirdi, ya’ni sariq - sillik va yashil - burushgan gomozigota no‘xatlarni oldi. Birinchi bo‘g‘in sariq silliq bo‘ldi. Sabab sariq rang - yashildan, silliq - burushgandan ustun keldi. Bu yerda sariq rangning dominanti - A, silliqligining dominanti - B yashil rangning retsissivi – a, burushganlikning retsissivi - v bo‘lsa, ona o‘simlik genotipi AAВВ, otaniki esa aavv bo‘lib, bular AВ, av gametalar hosil qiladi. Birinchi bo‘g‘inda genotip AaВв bo‘lib, 2 juft allel genlar bo‘yicha geterozigotadir. Mendel birinchi bo‘g‘in duragaylarning ikki gen bo‘yicha geterozigotaligini aniqlash uchun taxliliy chatishtirish o‘tkazdi. Buning uchun birinchi bo‘g‘in duragayni 2 ta retsissiv belgisi bo‘yicha gomozigota bo‘lgan aavv forma bilan chatishtirib ko‘rdi. F2 duragayda meyoz natijasida AВ, aВ, Aв, aв kabi 4 ta gameta hosil bo‘ldi. Gomozigota aavv forma bir xil av gameta hosil qildi. Birinchi bo‘g‘in duragay (Aa, Вв) retsissiv gomozigota aaвв forma bilan chatishtirilganda, gametalar teng imkoniyatlarda qo‘shilishi natijasida 4 xil zigota AaВв: aaВв: Aaвв: aaвв hosil bo‘ladi.

Digibrid chatishtirish	Takroriy yoki tahliliy chatishtirish
Р. ААВВ х аавв Gam. АВ х ав F1 АаВв	P АаВв х аавв Gam. АВ ав Ав Вa ав F1 АаВв, Аавв, Bаaв, аавв

F1 da hosil bo‘lgan АаВв ni o‘zaro chatishtiramiz.

АаВв х АаВв

♀ ♂