MüNDƏRİcat giriş. Birinci bölmə: pedaqoji elmin nəZƏRİ-metodoloji
Yüklə 3,23 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sual və tapşırıqlar
tərbiyə işi əvəzsiz əhəmiyyətə malikdir. Bunun üçün aşağıdakı şəkildə sistemli iş aparılması məqsədəuyğun hesab olunur: -
tanış edilməsi. İstər ailə mühitində, istər təlim prosesində, istərsə də asudə vaxtın səmərəli təşkili zamanı uşaqlar ağılarda, laylalarda, deyimlərdə, düzgülərdə (düzümlərdə), sınamalarda, bənzətmələrdə, oxşamalarda, əzizləmələrdə, bayatılarda, tapmacalarda, atalar sözlərində, məsəllərdə, lətifələrdə, gülməcələrdə, yanılt- maclarda, tuyuqlarda, varsaqilərdə, nəsihətlərdə, vəsiyyətnamələrdə (vəsiyyətdə), dodaqdəyməzlərdə, diltərpənməzlərdə, mənzum hekayələrdə, aşıq yaradıcılığında, mərasim nəğmələrdə, mövsüm nəğmələridnə, öyüdlərdə, inanclarda, alqışlarda, holavarlarda, sayaçı sözlərində və klassik yazarların əsərlərindəki hikmətlərlə tanış etmək; -Uşaqların oyunlara cəlb edilməsi, onların muğam folkloru ilə tanış edilməsi; -
-
Öyrədənin, tərbiyəedənin canlı sözə və ümumi pedaqoji üsullara, prinsiplərə, üsul və yollara istinad etməsi; -
Uşaqların min illərin sınağından keçən adət-ənənələrə yaxınlaşdınlması; -
-
Uşaqların, gəzintilərdə, səyahətlərdə müvafiq örnəklərlə tanış edilməsi; -
Uşaqlara əmək vərdişlərinin aşılanması və onlarla peşəyönümü işlərinin aparılması; -
verilməsi (sistemli təhsil). Professor Əjdər Ağayev yazır ki, Azərbaycan ictimai- pedaqoji fikrində konkret olaraq şəxsiyyətin mənəvi intellektual” və sosial inkişafında üç mənbənin rolu qeyd eilir. 1.
2.
Bilik səviyyələrini özündə toplamış, kitab oxumaqla, oxuduqlarını əxz etməklə tərbiyələnmə. 68 3.
Münasibət və fəaliyyət laboratoriyası olan həyatın özünü müşahidə etməklə, əməli işlərdə iştirak etməklə öyrənmə, tərbiyələnmə (Bax. Ə.Ağayev. Azərbaycan ictimai-pedaqoji fikrində şəxsiyyətin formalaşmsı problemi. Bakı, Avropa nəşriyyatı, 2005, səh. 229).
Şəxsiyyətin formalaşmasında əməyin rolu da mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Əmək vərdişləri əldə etmək, əmək bacarıqları qazanmaq, peşələrə yiyələnmək, işgüzarlığa alışma şagirdlərin bir şəxsiyyət kimi formalaşmasını təmin edən amillərdən hesab olunur. Prof.N.Kazımov şəxsiyətin formalaşmasmda irsiyyə, mühit və tərbiyyə (pedaqoji proses) ilə yanaşı şəxsi əməyin roluna da üstünlük verir.
1.
Şəxsiyyət nədir? 2.
Şəxsiyyətin formalaşdırılması deyəndə nə başa düşülür? 3.
Şəxsiyyətin formalaşmasına təsir edən amillər hansılardır? 4.
İrsiyyət amili haqqında danışın. 5.
Mühit amili haqqında danışın. 6.
Tərbiyə amili haqqında danışın. 7.
Qoşa amillər nəzəriyyəsi haqqında danışın. 8.
İrsiyyət, mühit və tərbiyə amillərinin təsir imkanları barədə məlumat verin. 69 Üçanefi bSin»
MƏSƏLƏLƏRİ III Fəsil. Didaktika 3.1. Didaktika haqqında məlumat Təqdim edilən «Didaktika» adlı fəsil hazırlanarkən müxtəlif dövrlərdə dünya və Azərbaycan pedaqoji fikir nümayəndələrinin didaktik fikirlərinə istinad edilmiş dəyərli cəhətlər nəzərə alınmışdır. Xüsusilə respublikamızda müxtəlif vaxtlarda görkəmli alim - pedaqoqlar tərəfindən nəşr olunan pedaqogika dərsliklərindəki «Didaktika» bölməsi geniş təhlil süzgəcindən keçirilmiş, orada didaktik problemlərin qoyuluşu ətraflı öyrənilmişdir. Məlumdur ki, Azərbaycanm müstəqil inkişaf yolu ilə irəliləməsi təhsil və elm sahəsində müstəqil dövlət siyasətinin həyata keçirilməsini tələb edir. Təhsil Qanunu milli zəminə, ümümbəşəri dəyərlərə əsaslanmaqla fasiləsiz təhsil sistemi yaratmağı irəli sürür. Bütün bunlar təhsilin bütün pillələrində təlimin qanun və qanunauyğunluqlarına, prinsiplərinə, metodlarma, təşkili formalarına, bütövlükdə didaktika problemlərinin qoyuluşuna yeni mövqedən yanaşmağı tələb edir. Aydın məsələdir ki, müasir məktəb didaktikası ənənəvi yolla inkişaf edə bilməz. Ümumtəhsil məktəbinin hər bir mərhələsi, orada təlim prosesinin quruluşu özünün spesifikliyi ilə xarakterizə olunur. Ona görə də burada tədris prosesinin çoxsahəli inkişafını, məqsəd və vəzifələrini həyata keçirmək üçün orta məktəbin spesifik təlim nəzəriyyəsi olmalıdır. Bu nəzəriyyənin də əsasını orta məktəb didaktikası təşkil edir. Orta məktəbdə elmlərin əsasları öyrədilir, gənclərə orta təhsil verilir və bu, on bir illik təhsil müddətini əhatə edir. Orta məktəbdə tədris prosessinin təşkili, təhsilin məzmunu, forma və üsulları- 70 Yüklə 3,23 Mb. Dostları ilə paylaş:
|