MüNDƏRİcat ramazan ayi – İlahi TƏqva üZƏRİNDƏ İradəNİn təRBİYƏ olunmasi ayi
Yüklə 5,24 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Bəzi mötəbər kitablarda gördüm. ...”
- “Mən bu bayram haqqında heç bir xəbər tapa bilmədim. Novruz farsların adətidir və İslam onu məhv
MİLLİ GÖRÜŞ 30
fars əfsanələrindən edilən tərcümədən artıq bir şey deyildir. Lakin Cəmşid 22 , Mənuçehr, Əfrasiyab və Zərdüşt adlarının yerinə hədisin mövzusu ilə uyğun gələn adlar, məsələn Adəm, Nuh, İbrahim və Mühəmməd (ə) qoyulmuşdur. Nümunə olaraq bunu deyə bilərik ki, Avesta kitabında bu günün ayinləri barəsində qısa şəkildə belə deyilir ki, hər bir zərdüşti o gündə yeni və bahalı paltarlar geyinməli, camaatla görüşə çıxmalı, hədiyyə verməli, on üç gün işləməməli və “yeddi göy”ün allahlarını, yaxud “yeddi müqəddəs”i razı salmaq üçün “həftsin süfrəsi” 23 açmalıdır. Balıq suda yaşayanların allahının razılığını, su dənizlərin allahının razılığını və səbzə (bir növ yaşıl quru kişmiş) isə əkin allahının razılığını təmin edər 24 , çünki bu gün Cəmşid atəşi yenidən tapmış 25 , Mənuçehr Turanlılarla barışmış və onlara hökmranlıq etmiş, Əfrasiyab Hindistana qalib gəlmiş və Zərdüşt isə Əhrimənləri tutub həbs etmişdir. Qədim fars əfsanələrində və əsatirlərində də yuxarıdakı mənaya aid müəyyən işarələr verilmişdir ki, onların mətni yuxarıda İmam Cəfər Sadiq əleyhissəlama nisbət verilən rəvayətin məzmununa uyğundur. “İranlıların etiqadı bu idi ki, Xudavənd bu gündə dünyanı yaratmaqda sərbəst oldu. Müştərini (Yupiter planetini) yaratdı, Zərdüşt Xudavəndə minacat müvəffəqiyyətini əldə etdi, Keyxosrov asimana üruc etdi (yüksəldi). ... Həmçinin novruzun yaranmasının səbəbi haqqında deyirlər ki, divan Cəmşidin fərmanı ilə bir taxt düzəltdi və onu çiyinlərinə götürdülər və Dəmavənddən Babilə apardılar. ... Bu əmr fərvərdin ayının ilk günündə oldu. Buna görə də camaat onun taxtının ətrafında toplandı və hamı dedi: “Bu, yeni bir gündür”. Cəm buyruq verdi ki, bu gün və ondan sonra beş gün bayram etsinlər. ... Farslar fərvərdin bayramı üçün evi təmizləyir, mərasim keçiriləcək otağı bəzəyir, stolun üstünə su kuzəsi, güldan və atəş qabı qoyurdular. Atəşi səndəl ağacı 26
Hər bir kəs öz əli ilə atəşə ağac qoymalı və öz ölülərinin adını saymalı idi. ... Bir-birinin əlinə su tökər və novruz gününün sübhündə qüsl edərdilər. Bunun səbəbini belə bilirdilər ki, bir vaxt Cəmşidin zamanında ölüm-itim olmadığına görə yer üzü canlılar üçün dar oldu. Xudavənd onu üç dəfə böyütdü və camaata əmr etdi ki, günahlardan təmizlənsinlər deyə su ilə qüsl etsinlər. Həmçinin deyirlər ki, bu gün su mələyi olan Həruzaya bağlı olduğuna görə bu cəhətdən camaat dan yeri ağararkən quyu suyu ilə yuyunurdular. Yeni paltar geyinmək, həftsin süfrəsi açmaq, göyərti və yeddi növ taxıl əkmək bu günün digər ənənələrindən hesab olunur”.
verilmişdir, halbuki İmam Baqir əleyhissəlamdan nəql olunan bir rəvayətdə buyurulur: “Allah
Fiqhdə də icma vardır ki, şəri and yalnız Xudavəndi-aləmin adı ilə və “Vəllahi, təllahi və billahi” ləfzləri ilə bağlanır və şərilik qazanır.
Musa əl-Kazimdən nəql olunan rəvayət arasında ziddiyyət vardır. Əllamə Məclisi bu ziddiyyəti yada salmış, lakin bu iki rəvayətdən “şöhrət” (“məşhurluq”) dəlili ilə Müəllanın rəvayətinə üstünlük vermişdir 28 . Halbuki bu məqamda “şöhrət”in şərtləri həqiqət tapmır, çünki: Əvvələn, rəvayətin məşhurluğu o vaxt mötəbərdir ki, rəvayət və onun raviləri bütün mötəbərlik şərtlərini daşımış olsun. Saniyən, bu rəvayətin məşhurluğu (şöhrəti) yoxdur. Dəlili də budur ki, Şeyx Tusi, Şeyx Səduq və onun atası, Əllamə Kuleyni və “Qummilər” kimi keçmiş alimlərdən heç biri onu qeyd etməmişlər. Mərhum Məclisi onu adını zikr etmədiyi bir kitabda tapmış və bu barədə buyurmuşdur: “Bəzi mötəbər kitablarda gördüm. ...” “Bihar” kitabının özündə isə bu mövzunun haşiyəsində belə qeyd edilir: “Müəlla rəvayətində zatən “höcciyyət” (“dəlil olma”) şərtlərinin olmaması və onun bu rəvayətlə (İmam Musa əl-Kazimdən nəql olunan rəvayətlə) ziddiyyətdə olması rəvayətin qüvvət və şöhrəti üçün heç bir yer buraxmır” 29 . Üçüncüsü, Həzrət İmam Kazim əleyhissəlam sırf hökmü bəyan etməklə iktifa etməmiş, əksinə İslam dinində belə bir bayramın mövcud olmadığı və İslamın da bu adətin məhvinə iqdam etməsi (təşəbbüs etməsi) dəlili ilə bu günün böyük tutulmasının haram olması nəticəsini çıxarmışdır. Buyurmuşdur ki: “Mən bu bayram haqqında heç bir xəbər tapa bilmədim. Novruz farsların adətidir və İslam onu məhv (ləğv) etmişdir. İslamın məhv etdiyi bir şeyi ehya etməkdən Allaha pənah aparırıq!” 4. Rəvayətin sənədi zəifdir, çünki hədisin raviləri arasında qulat, müğeyrilər, yalançılar kimi etimad edilməsi mümkün olmayan şəxslər, yaxud zəif və məchululhal (vəziyyəti bilinməyən) fərdlər gözə dəyir. O fərdlər bunlardır:
Yüklə 5,24 Mb. Dostları ilə paylaş:
|