MİLLİ GÖRÜŞ
9
vəsilə olmasını Cənab-Allahdan təmənni edirəm.
Simpoziumun keçirilməsini təşkil və tərtib
edən heyət bəndənizdən mövzusu “İslam və
Mədəniyyətlər Dialoqu” olan bu tədbirdə “İslam-
Qərb Əlaqəsi və Gələcəyi” mövzusunda bir nitq
söyləməyi arzu etdiyi üçün bu xüsusda görüşlərimi
sizə ərz etmək üçün hüzurunuza çıxmışam.
“İslam-Qərb
Əlaqələri
və
Gələcəyi”
mövzusundakı görüşlərimi icazənizlə aşağıdakı ana
bölümlər halında təqdim etməyə çalışacağam:
A) İnsanlığın Hal-Hazırkı Vəziyyəti Və İslam-
Qərb Dialoqunun Əhəmiyyəti.
B) Təşxis (Diaqnoz) və Həqiqətlər.
B.I. İslam və Qərb Mədəniyyətlərinin Əsas
Xüsu-siyyətləri.
B.II. Doğru və Yanlış Haqq Anlayışlarının Fərqi
və Bunun Mədəniyyətlər Tarixinə Təsiri.
B.III. İslamın İnsanlığın Xoşbəxtliyinə və
Mədə-niyyətinə Etdiyi Böyük Xidmətlər.
B.IV. XXI Əsrin Əvvəlində XX Əsrdən Alınacaq
Dərslər.
C) Müalicə (Tədavi): İslam-Qərb Dialoqu və
Həsrəti Çəkilən Dünyanın Qurulması Üçün Atılan
Addımlar və Atılması Lazım Olan Addımlar.
C. I. Atılan Addımlar; D-8 Kampaniyası.
C. II. “İkinci Yalta Konfransı”; D-8 və G-7-lər
Yuvarlaq Masa Toplantısı.
C.III.Təklif; Atılması Lazım Olan Çox Əhəmiy-
yətli Addım.
A) İNSANLIĞIN HAL-HAZIRKI VƏZİYYƏTİ
VƏ İSLAM-QƏRB DİALOQUNUN
ƏHƏMİYYƏTİ
a) Hal-hazırda İnsanlığın Vəziyyəti Nədir:
İnsanlıq həmişə olduğu kimi bu gün də sülh, hüzur
və bütün insanların xoşbəxt olaraq yaşaya biləcəyi bir
dünyanın həsrətini çəkir. Lakin çox təəssüflər olsun
ki, insanlığın bugünkü vəziyyəti bu həsrətlə gözlənən
dünyadan çox uzaqdadır.
Hicri 1423, miladi 2003-cü ilin başlanğıcındayıq.
Yeni minilliyə daxil olarkən bütün insanlıq hər vaxt
olduğundan daha çox sülh, hüzur və səadət həsrəti
içində yaşayır.
İnsanlar bu həsrəti bütün XX əsr boyunca da hiss
etdi. Lakin bütün bir əsr keçdiyinə baxmayaraq, onlar
bu istəklərinə çox təəssüflər olsun ki, qovuşa bilmədi.
b) XX Əsrə Qısa Bir Baxış,
Bu Günlərə Necə Gəldik:
XX əsrə daxil olduğumuz zaman bu əsrin
başlanğıcında imperatorluqların hakim olduğunu
görürük.
Yer üzündə dörd böyük imperatorluq hakim
vəziyyətdə idi. Bunlar aşağıdakılardır:
– Osmanlı Dövləti.
– Rus Çarlığı.
– İngiltərə Krallığı.
– Avstriya-Macarıstan İmperatorluğu.
Birinci Dünya Müharibəsi bu imperatorluqların
varlığına son qoydu. Bu iqtidarların yerinə bəzi
ölkələrdə faşist diktatorluqlar gəldi.
İkinci Dünya Müharibəsinə qədər davam edən
MİLLİ GÖRÜŞ
10
çərək əsrlik bir dövrdə bu ölkələrdə bir “diktatorlar
dövrü” yaşandı və bir Stalin, Hitler, Mussolini, Franko
dövrü yaşandı. Bunların “faşizm” və “təzyiqləri”
insanlara böyük zülmlər yaşatdı. Bu zülmlər
nəticəsində İkinci Dünya Müharibəsi ortaya çıxdı.
İkinci Dünya Müharibəsində insanlar çox böyük
əziyyətlər çəkdilər. İkinci Dünya Müharibəsi bu
diktatorlara qarşı aparılan ümumi bir savaşdır. İkinci
Dünya Müharibəsi bu diktatorluqlara son qoydu, çünki bu
müharibə faşizmi və təzyiqi ortadan qaldırma, hürriyyət,
insan haqları və demokratiyanı yer üzünə hakim etmək
üçün aparıldı.
Altı il davam edən və heç zaman unudulmayacaq,
insanlara böyük acı və itkilər yaradan İkinci Dünya
Müharibəsindən sonra insanlıq ümumi olaraq Hürriyyət,
İnsan Haqları və Demokratiyanın təsis olunması üçün
uzun illər mübarizə apardı. Bu mübarizə 50 ildən bəri
davam edir və hələ də davam etməkdədir.
50 ildən bəri arzu edilən nəticənin əldə oluna
bilməməsinin səbəbi isə bunlar olmuşdur:
– Hər şeydən əvvəl bilinməlidir ki, İkinci Dünya
Müharibəsində diktatorların hamısı təmizlənə bilmədi,
çünki Stalin qaldı. O, diktatorluğunu İkinci Dünya
Müharibəsindən sonra da davam etdirdi.
– Buna görə də 1945-ci ildən 1990-cı ilə qədər bir
Soyuq Müharibə dövrü yaşandı. Bu dövrə baxmayaraq,
bütün insanlıq təqribən 50 il hürriyyət, insan haqları
və demokratiya xüsusunda böyük cəhdlər sərf etdi.
Əhəmiyyətli addımlar atdı. Lakin yenə də arzulanan
nəticə əldə edilə bilmədi. Bu addımların əsas nöqtələri
aşağıdakılardır:
1. 1945-ci ildə “İnsan Haqları Deklarasiyası”nın
nəşr olunması və bunun ardınca 1947-ci ildə BMT-nin
(“Birləşmiş Millətlər Təşkilatı”) yaradılması.
2. 1949-cu ildə hürriyyət və insan haqlarını qorumaq
məqsədilə NATO-nun (“Şimali Atlantika Müqaviləsi
Təşkilatı”) qurulması.
3. “Avropa İnsan Haqları Deklarasiyası”nın nəşr
edilməsi, “Avropa İnsan Haqları Konvensiyası”nın tətbiq
edilməsi və “Avropa İnsan Haqları Məhkəməsi”nin
qurulması.
4. “Avropa İnsan Haqları Konvensiyası”nı əsas
götürməklə 1957-ci ildə “Avropa İqtisadi Birliyi” ilə
başlamaqla “Avropa İttifaqı/Avropa Birliyi”nin qurulması.
5. Və bütün bu inkişaflar qarşısında daha artıq
qapalı qala bilməyən “Sovet İttifaqı”nda Yenidənqurma
hərəkatının başlaması və bunun nəticəsi olaraq
kommunizmin iflası və “Sovet İttifaqı”nın dağılması.
Bu inkişaflara görə arzu olunurdu ki, “Sovet
İttifaqı”nın dağılmasından sonra (1987-1990) yer üzündə
artıq sülh, hüzur, demokratiya və insan haqları hakim
olsun. Lakin çox təəssüflər olsun ki, bu, həqiqətə çevrilə
bilmədi, çünki “Sovet İttifaqı”nın dağılmasından sonra
qərb liderləri sülhə söykənən bir dünya qurmaqdansa,
yenə düşmənçiliyə söykənən bir dünya qurulması yolunu
tutdular.
– Bunun ən açıq sübutu 1990-cı illərin əvvəlində
İngiltərənin Baş Naziri Marqaret Tetçerin Şotlandiyadakı
NATO toplantısında söylədiyi nitqdir. Sovet İttifaqının
dağılmasından sonra “İndi nə edəcəyik? NATO-nu
ləğv edəcəyik?” – sualına Tetçer: “Düşməni olmayan
ideologiya yaşaya bilməz. Bizim yaşaya bilməyimiz
üçün mütləq bir düşmənimiz olmalıdır. Sovet İttifaqı
dağıldı və düşmən olmaqdan çıxdı. Onun yerinə
yeni bir düşmən qoymalıyıq. Bu yeni düşmən İslam
olacaq!” – cavabını vermişdir.
– Bax, çox təəssüflər olsun ki, yeni təşəkkülə belə
yanlış istiqamət verilməsi, yer üzündə sülhün yaranması
əvəzinə dünyanın ən həssas bölgələrində, Fələstində
yenidən savaşların başlamasına səbəb olmuşdur. Əvvəl
İran-İrak Müharibəsi, sonra Körfəz Müharibəsi, daha
sonra Bosniya qətl-qarəti, sonra Azərbaycan və Çeçenistan
qətl-qarəti.
Bütün bunlar cərəyan edərkən son olaraq bunlara
“Ən Son Yeni Bir Tablo” əlavə olunur. Bugünkü tablonun
ortaya çıxmasına Amerikadakı 11 sentyabr 2001-ci il
Terror Hadisəsi bəhanə gətirilmişdir.
1. Bu hadisənin kimlər tərəfindən, nə məqsədlə
törədildiyi hələ də insanlıq üçün inandırıcı bir şəkildə
sübut edilməmişdir. İstifadə olunan yüksək texnologiya
və professional şəkildə planlaşdırılması diqqətə alındığı
zaman insanlar, cəmiyyət, ictimai rəy bu hadisələrin
bəzi qərb kəşfiyyat təşkilatları tərəfindən tərtib edildiyi
ehtimalını düşünməyə məcbur olmuşlar.
2. Terror hadisələrini qəbul etmək mümkün deyildir.
Əlbəttə ki, 11 sentyabr 2001-ci il Terror Hadisəsini
qınayırıq və günahsız insanların məruz qaldıqları bu
hadisəyə görə hər birimiz qəlbən ağrı hiss edirik.
3. Lakin belə bir terror hadisəsinin törədilməsi nə
qədər yanlışdırsa, bu terror hadisəsini bəhanə edərək İslam
dini ilə terrorizm arasında əlaqə qurmağa çalışmaq və belə
bir yanlış tələqqiyə (qəbul etmə) əsaslanıb hərəkət edərək
müsəlman ölkələrə müharibə elan etmək və müsəlman
ölkələrin günahsız xalqlarını bombardman etmək də, kim
tərəfindən hansı məqsədlə törədildiyi məlum olmayan
bir hadisəni bəhanə edərək müxtəlif müsəlman ölkələrə
müharibə etməyə çalışmaq da o dərəcədə xətalı bir
davranışdır.
Son Əfqanıstan hadisələri əsnasında bir çox günahsız
əfqan xalqının məruz qaldığı zülm və qətl-qarətlər də
qəbul ediləcək hadisələr deyildir.
4. Soyuq müharibənin sona çatmasından sonra 12
ildən bəri cərəyan edən bütün bu hadisələrin həmişə
müsəlman cəmiyyətlərə qarşı törədilməsi və uzun
illərdən bəri Fələstin və Kəşmirdə müsəlmanlara qarşı
tətbiq olunan terror və qətl-qarət hadisələri və bir çox
müsəlman ölkələrinə tətbiq olunan embarqolar, qərbin
ikili standart tətbiq etməsi və hissizliyi, bütün bu baş
verənlərdən sonra həmişə müsəlman cəmiyyətlərin hədəf
götürülməsi və Tetçerin yuxarıdakı məzkur sözü ilə
bərabər dəyərləndirilərsə, qərbdəki təşəkküllərin nə üçün
müvəffəq ola bilmədiyi asanlıqla başa düşülür.
c) İslam-Qərb Dialoqunun Əhəmiyyəti
İndi bütün bu yaşanan hadisələrdən sonra insanlığın
hal-hazırkı vəziyyətində başda ABŞ olmaqla bəzi
qərb ölkələrinin müxtəlif bəhanələr irəli sürərək bir
çox müsəlman ölkələrə müharibə elan etmək üçün