Муса гасымлы
Yüklə 1,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
− Qasımov M. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində (1991-1995-ci illər). Bakı, 1996. 85 Tofiq Məsim oğlu Qasımov may 1992 - 26 iyun 1993 Azərbaycan xalqının XX əsrin sonlarında apardığı müstəqillik uğrun- da mübarizənin rəhbərlərindən, Azər- baycan Xalq Cəbhəsinin yaradıcıların- dan biri T.Qasımov olmuşdur. Tofiq Məsim oğlu Qasımov 1938-ci il aprelin 10-da Azərbaycan Respublikası Ağdaş rayonunun Ləki kəndində anadan olmuşdur. O, 1955-ci ildə 22 №-li Ağstafa dəmiryol orta məktəbini bitirmişdir. 1955-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin fizika-riyaziyyat fakültəsinə daxil olmuş və 1960-cı ildə həmin Universitetin fizika fakültəsini nəzəri fizika ixtisası üzrə bitirmiş, təyinat əsasında Azərbaycan Respublikası Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutunda işə başlamışdır. Orta məktəbdə və Universitetdə dərs əlaçısı, Universitetdə Stalin təqaüdçüsü olmuşdur. Aspiranturanı Leninqrad şəhərində A.F.İoffe adına Fizika- Texnika İnstitutunda «Bərk cisimlərin nəzəriyyəsi» laboratoriyasında bitirmişdir. 1969-cu ilin aprel ayında Leninqrad şəhərində SSRİ Elmlər Akademiyasının Yarımkeçiricilər İnstitutunda namizədlik dissertasiyası müdafiə edərək fizika-riyaziyyat elmləri namizədi alimlik dərəcəsini almışdır. Elmi rəhbərliyi altında Fizika İnstitutunda üç namizədlik, bir doktorluq dissertasiyası müdafiə edilmişdir. 25 ümumittifaq və beynəlxalq elmi konfransda elmi məruzələrlə çıxış etmişdir. 100 elmi məqalənin müəllifidir. Onlardan 20-si Azərbaycanda, 80-i isə xarici jurnallarda çap olunmuşdur. 1987-ci ildən siyasi 86 fəaliyyətə başlamışdır. Elmlər Akademiyasının bir qrup əməkdaşı ilə birlikdə əvvəlcə “Bakı Alimlər Klubu”nu yaratmışdır. Onun və digər qurumların əsasında sonradan Azərbaycan Xalq Cəbhəsi təşkil edilmişdir. AXC-nin Təşəbbüs qrupunun və ilk idarə heyətlərinin üzvü, sədrin xarici əlaqələr üzrə müavini, AXC Məclisinin üzvü olmuşdur. 1989-cu ildən başlayaraq deputatlarla iş aparmaq üçün dəfələrlə Moskvaya SSRİ Ali Sovetinin sessiyalarına ezam olunmuşdur. Baltik ölkələri xalq cəbhələri, Rusiya, Ukrayna və Belorusiya xalq hərəkatlarının nümayəndələri və xalq deputatları ilə sıx əlaqə saxlamışdır. Müstəqil Litva Ali Məclisinin 1-ci sessiyasında çıxış etmiş və AXC adından müstəqillik gününü təbrik etmişdir. Litva Xalq hərəkatı “Saydis”in qurultayının iştirakçısı olmuşdur. Moskvada demokratik hərəkat və təşkilatlarının birləşdiyi “Qrajdanskoe deystvie” (Vətəndaş hərəkatı) təşkilatının Ali Şurasının üzvü seçilmişdir. 1990-cı ilin iyun ayında Praqada “Demokratiya i nezavisimost” (Demokratiya və müstəqillik) beynəlxalq təşkilatının konqresində İdarə Heyətinə üzv seçilmişdir. Moskvada Kremlin “Manej” meydanında keçirilən antikommunist mitinqlərində dəfələrlə iştirak etmiş və nitq söyləmişdir. 1990-cı ilin fevral ayında Moskvaya ezam edilmiş və 100-dən artıq xarici agentlik nümayəndələri və müxbirlərlə görüş keçirərək 20 yanvar qırğını barədə geniş məlumat vermiş, Qorbaçov başda olmaqla SSRİ rəhbərliyinin cinayətkar olduğunu dünyaya bəyan etmişdir. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetində 23 sentyabr 1989-cu ildə qəbul edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Suverenliyi haqqında Konstitusiya Qanunu”nun müzakirəyə çıxarılmasının təşəbbüskarlarından olmuş, onun hazırlanmasında Xalq Cəbhəsini təmsil etmiş, fəal iştirak etmiş və həmin qanunu Ali Sovetə təqdim etmək də ona tapşırılmışdır. «QKÇP» dövründə Rusiya Federasiyası Ali Sovetində və demokratik təşkilatlarla iş aparmaq üçün Moskvaya ezam 87 edilmiş və danışıqlar aparmışdır. AXC-də «QKÇP»-ni qanunsuz dövlət çevrilişi cəhdi kimi pisləyən bəyanatın qəbul edilməsinin təşəbbüskarlarından olmuşdur. 1991-ci ilin fevral ayında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetində yaradılmış “Müstəqil Azərbaycan” deputat blokunun sədrlərindən biri idi. Əvvəllər Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Dövlət Quruculuğu komissiyasının üzvü, sonra isə sədri olmuşdur. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin yaradılması ilə Dövlət Quruculuğu və Hüquq Siyasəti komissiyasının sədri seçilmişdir. 1991-ci il oktyabrın 18-də Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin elan edilməsinin təşəbbüskarlarından və Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyi haqqında Konstitusiya aktının müəlliflərindən biridir. 1992-ci ilin may ayında Azərbaycan Respublikası prezidentinin səlahiyyətlərini icra edən Azərbaycan Respubli- kası Ali Sovetinin sədri, ölkənin ilk qeyri-kommunist rəhbəri İsa Qəmbərin fərmanı ilə xarici işlər naziri təyin edilmiş və 1993-cü ilin iyunun 26-dək bu vəzifədə çalışmışdır. Bu müddətdə Azərbaycanın 150-yə yaxın xarici ölkə ilə diplomatik əlaqələri qurulmuş, bəzi böyük dövlətlərin Azərbaycanda, Azərbaycanın bu dövlətlərdə səfirlikləri açılmışdır. Diplomatik dərəcələrə dair qanunlar qəbul edilmişdir. 1994-cü il mayın 31-dək Milli Məclisin Dövlət Quruculuğu və Hüquq Siyasəti komissiyasının sədri vəzifəsini aparmışdır. Mayın 31-də Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin üzvlüyündən azad edilmişdir. 1995-ci il parlament seçkilərinədək Azərbaycan Respublikasının millət vəkili olaraq qalmışdır. 1995-ci ilin avqustundan Müsavat Partiyası Məclisinin və Divanının üzvü olmuşdur. Xarici işlər naziri işlədiyi müddətdə Azərbaycanın MDB- yə daxil olmaması haqqında Milli Məclisin qərar verməsinə, Qəbələ Radiolokasiya Stansiyasının bağlanması haqqında qərar vermək məqsədilə komissiya yaradılmasına baxmayaraq, Rusiya Yüklə 1,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|