MüSTƏQİLLİYİMİZ
Yüklə 3,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
____________________________________________ 81
YEKUN SÖZÜ
Burada söz deyən gənc yazıçılarımızın, şairlərimizin hamısı Azərbaycan ədəbiyyatının varlığı, onun bu günü və gələcəyi haqqında mülahizələrini bildirdilər. Mən bugünkü görüşdən belə bir nəticəyə gəlirəm ki, Azərbaycan ədəbiyyatı bizim həyatımızın, tariximizin bütün mərhələlərində olduğu kimi, bu mərhələdə də yaşayır və öz tarixi missiyasını yerinə yetirir. Bizim xalqımız ən qədim zamanlardan ədəbiyyatla, ədəbiyyat nümunələri ilə tanınıbdır. Hətta Qərb ölkələrinin, inkişaf etmiş digər ölkələrin tarixini vərəqləyərkən görürük ki, xalqımızın yaratdığı ədəbi əsərlər, şerlər onlardan xeyli əvvəl yaranıbdır. Beləliklə də, bir daha aydın olur ki, xalqımızın tarixində ədəbiyyat qədim dövrlərdən öz yerini tutubdur və xalqımızın inkişafında çox böyük rol oynayıbdır. Doğrudur, tarixin cürbəcür mərhələlərində ədəbiyyatın çox güclü inkişaf dövrü də, süqut dövrü də olubdur. Biz enişli- yoxuşlu bir tarix keçmişik, ancaq ədəbiyyatımız yaşayıbdır. Əgər indi biz "Kitabi-Dədə Qorqud" dastanının 1300 illiyini qeyd ediriksə və bunu bütün dünyaya bəyan ediriksə, demək, bizim bədii sözümüzün 1300 illik tarixi göz qabağındadır. Ədəbiyyatı, şeri, bədii sözü yaradan insanlar, şübhəsiz ki, fitri istedada malik olublar. Onlar xalqına, millətinə, dilinə, dininə, milli ənənələrinə sadiq insanlar olublar, yazıblar, yaradıblar. Ona görə də bizim ədəbiyyatımız daim yaşayacaqdır. Ayrı-ayrı dövrlərin çətinlikləri ədəbiyyatı heç vaxt nə söndürə bilər, nə öldürə bilər, nə də onu zəiflədə bilər. İndiki dövr keçid dövrüdür. Biz bu keçid dövrünün çətınliklərini bütün sahələrdə hiss edirik, görürük. Şübhəsiz ki, bu çətinliklər mədəniyyət, ədəbiyyat sahəsində də var. Ancaq bu müvəqqətidir, tarixi nöqteyi-nəzərdən bir andır, müvəqqəti bir dövrdür. Biz bu dövrü keçib gedəcəyik. Biz sadəcə, buna dözməliyik, bu dövrün əzab-əziyyətini, ağrı-acısını çəkməliyik
____________________________________________ 82
ki, gələcəyimiz daha gözəl, parlaq olsun. Heç şübhə yoxdur ki, Azərbaycan xalqıınn gələcəyi gözəl, parlaq olacaqdır. Bunun əsas, bizim ən böyük tarixi nailiyyətimiz - Azərbaycanın müstəqil dövlət olmasıdır. İndi bəlkə də hər bir kəs bu müstəqilliyi lazımi qədər dərk edə, qiymətləndirə bilmir. Ancaq zaman gələcək, hamı anlayacaqdır ki, bu müstəqillik, milli azadlıq bizim xalqımız üçün nə qədər dəyərli və əvəzsizdir. Xalqın gələcəyi, xalqın öz tarixini, keçmişini dərk etməsi və gələcək yaşayışını qurması üçün əldə etdiyimiz dövlət müs- təqilliyi, milli azadlığımız əvəzsiz bir hadisədir. Ona görə də biz bunun naminə hər bir çətinliyə dözməliyik. Bu o demək deyil ki, biz müstəqillik naminə nəyi isə itirməliyik, yox. Biz bu dövrün imkanlarından istifadə edib işlərimizi daha da yaxşı qurmalıyıq, bu müstəqilliyin bütün sahələrdə bəhrələrini görməliyik. Ola bilər bu, bir sahədə bir az tez olsun, bir sahədə gec olsun,- bunun fərqi yoxdur, bu olacaqdır. Bu da yalnız və yalnız çalışmağın, gərgin işin, fədakarlığın nəticəsində ola bilər. Ədəbiyyat, mədəniyyət isə həmişə fədakarlıqdan doğan bir anlayışdır. Ədəbiyyatı, mədəniyyəti, bədii əsərləri, yüksək incəsənət əsərlərini yaradan insanlar həmişə fədakar olurlar. Onlar fitri istedadı ilə bərabər fədakar olmasalar, böyük sənətkar da ola bilməzlər. Siz gənclər bunu bilirsiniz, amma daha dərindən bilməlisiniz ki, ən qədim dövrlərdən bizə gəlib çatmış, indi fəxr etdiyimiz ədəbiyyat əsərlərinin - Nizaminin, Nəsiminin, Füzulinin, Vaqifin, Mirzə Fətəli Axundovun, yaxud digərlərinin əsərlərinin heç birisi asanlıqla yaranmayıb. Heç də hamı bilmir ki, bu əsərlərin yaranması üçün onlar nə qədər zəhmət, əziyyət çəkiblər, nə qədər fədakarlıq göstəriblər. Məsələn, bizim XX əsr ədəbiyyatımızda ən fəxr etdiyimiz şəxsiyyətlər Sabirdir, Cəlil Məmmədquluzadədir. Əgər bız Nizaminin, Füzulinin həyatını ətraflı bilmiriksə, nəyisə
____________________________________________ 83
mülahizə ediriksə, amma bunların ki, həyatını bilirik. Sabirin də Cəlil Məmmədquluzadənin də, Cəfər Cabbarlının da, Hüseyn Cavidin də həyatını bilirik. Bunların hər biri öz fitri istedadı ilə böyük qəhrəmanlıqlar göstəriblər. Əsərlər yaradıblar, böyük irs qoyub gediblər. Ümumiyyətlə, XX əsr elə başlanğıcından sonunadək çox çətin bir əsr, ağır bir dövr olubdur. Doğrudur, XX əsrin sakit dövrləri də olubdur. Amma qalmaqallı, qarışıq, çətin, ağır dövrləri daha çox olubdur. Bizim qismətimizə nə düşübdür? Biz bunun bir çox hissəsini görmüşük. Məsələn, bizim nəsil, - mən öz nəslimi deyirəm, - biz 30-cu illərin ağırlıqlarını da görmüşük, 40-cı illərin, müharibə illərinin çətinliklərini də görmüşük, sonrakı illərin çətinliklərini də. Eyni zamanda 1960-1970-1980- cı illərdə yaranmış müsbət şəraiti də görmüşük. 1980-cı illərin sonundan başlayaraq Azərbaycan üçün ağır bir dövr başlanıbdır. Bu, bir tərəfdən Ermənistanın Azərbaycana etdiyi təcavüz nəticəsində meydana gəlibdir. İkinci tərəfdən, Sovetlər İttifaqının dağılması və beləliklə, Azərbaycanın öz müstəqilliyini əldə etməsi prosesi baş vermişdir. Bu proses zamanı respublikamızın daxilində millə-timizə, cəmiyyətimizə zərər vurmuş hadisələr də olmuşdur. Görürsünüz, bunlar hamısı XX əsrdə cəmlənibdir. Amma deyilən bütün bu dövrlərdə bizim adamlarımız yaşayıblar, Sabir də, Cəlil Məmmədquluzadə də, Cəfər Cabbarlı da, onlardan sonra gələn nəsillər də yazıb- yaradıblar. Siz də yazırsınız, yaradırsınız. Mən 1960-1970-ci illəri, xüsusən 1970-cı illəri və 1980-ci illərin birinci yarısını xatırlayıram. Bu, çox məhsuldar bir dövr idi. Amma mən bundan sonrakı dövrləri də xatırlayıram. Ola bilər, bir dövrdə bir az çox yazılır, bir dövrdə az yazılır. Ancaq ədəbiyyat yaşayır və yaşayacaqdır. Bu gün məni sevindirən odur ki, bizim gənc nəslimiz ardır. Biz bəzən sənət ustalarına hədsiz vurğun oluruq, sənət
Yüklə 3,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|