____________Milli Kitabxana____________
70
Milli Məclis hüquqsuz bir orqandır, Ali Sovet var, Ali Sovet yoxdur, Ali
Sovetin sədri Heydər Əliyev hüquqsuz bir adamdır, gəlib bura, qeyri-
qanunidir. Burada qanun pozulduğuna görə, guya Lənkəranda, o biri
bölgələrdə qanunların pozulması təbii bir haldır. Ona görə Ali Sovet
çağırılmalıdır.
Dedim axı, siz Ali Sovetin deputatı deyilsiniz, Ali Sovetin deputatları
bunu çağırmalıdır, Ali Sovetin deputatları da əgər bunu təklif edirsə, Ali
Sovet çağırılar, burada bir problem yoxdur, siz bununla nəyi bağlayırsınız,
mən başa düşə bilmirəm.
Ancaq məlumdur, onun məqsədləri məlumdur, mən güman edirəm, siz də
bunu anlayırsınız.
İkincisi, Nazirlər Kabinetinin də, baş nazirin də səlahiyyətləri çatmır, ona
səlahiyyətlər vermək lazımdır. Referendum ki, siz təyin eləmisiniz, bu
referendum olmayacaq, mən bunu pozacağam, - mən onun sözlərini deyirəm,
- bizə belə referendum lazım deyil. Bəs nə lazımdır? Referendumda bir sual
qoyulmalıdır, prezident üsul-idarəsi lazımdır, yoxsa yox və camaat da
deməlidir ki, yox. Beləliklə, prezident üsul-idarəsi tamamilə pozulmalıdır,
bütün səlahiyyətlər Nazirlər Kabinetinə verilməlidir, referendum da
olmamalıdır. Belə iki prezident var, bundan sonra prezident lazım deyil.
Mən dedim ki, iki prezident lazım deyil, iki prezident yoxdur, bir prezident
var, o da Əbülfəz Elçibəydir və demokratik ölkələrin təcrübəsi üzrə, demokratik
prinsiplər əsasında biz Məclisdə bir neçə dəfə bu məsələni müzakirə etdik.
Konstitusiyanın müvafiq maddəsini, 121-7-ci maddəsini tətbiq edib, Əbülfəz
Elçibəyi artıq öz vəzifəsini yerinə yetirmədiyinə görə işdən kənar edə bilərdik.
Amma çox məsləhətləşdik, həm hüquqçularla, həm siyasətçilərlə, həm də xarici
ölkələrin demokratik idarələri ilə məsləhətləşdik. Ümumi fikir belə oldu ki, bir
halda ki, prezidenti xalq seçib, xalq da öz fikrini deməlidir. Ona görə prezidentə
etimad məsələsi referenduma qoyulmalıdır. Biz də referendum təyin etmişik, bu
da Milli Məclisin qərarı ilə olub. Buna, demək olar ki, etiraz edən olmayıb, ya da
bir-iki nəfər olub, amma ümumi rəpap əksəriyyət tərəfindən qəbul olunub. Ona
görə də indi Əlikram Hümbətov Ali Sovetin deputatı olmadığı halda ultimatum
verir ki, referendum pozulmalıdır, referendumun istiqaməti dəyişilməlidir - filan.
Əgər bunlar olmasa demək "Talış Muğan respublikası", belə bir şey. Deyəndə ki,
bu barədə söhbət ola bilməz, hətta o məni hədələməyə də keçdi. Mən deyəndə ki,
axı sizin səlahiyyətiniz nədir, siz səlahiyyətsiz bir adamsınız, nə üçün qanunu
pozursunuz?
O dedi ki, mənim səlahiyyətim avtomatdır, yəni ki, Heydər Əliyevi avtomatla
məcbur eləmək olar, yaxud da ki, öldürmək olar, yaxud filan. Mən ona da dedim,
sizə də deyirəm, Heydər Əliyevin bir ömrü var, onun da çoxu gedib, azı qalıb, nə
vaxt kəsiləcək o vaxt da kəsiləcək. Mən demişəm və bir də deyirəm, ömrümün
bundan qalan hissəsini xalqıma bağışlamışam. Xalqım da bundan nə qədər
istifadə edəcək, o qədər də istifadə edəcək. Ola bilər 5 gün olsun,
____________Milli Kitabxana____________
71
ola bilər bir ay olsun, ola bilər ondan çox olsun, ondan da artıq olsun. Ona görə
Əlikram kimi adamların məni hədələməyi, bir onun yox, ümumiyyətlə, məni
hədələyən adamların hamısına deyirəm, heç birisi güman etməsin ki, bu
hədələr məni bir şeydən çəkindirə bilər, xalqın yolunda mən özümü qurban
verməyə hazıram, bu harada baş verəcək, mənim üçün fərqi yoxdur. Ancaq
bu cür tərbiyəsizlik, bu cür ədəbsizlik şübhəsiz ki, məni narahat edir. Ona
görə də bunların hamısını sizə çatdırıram.
Beləliklə, söhbətimiz tutmadı. Ancaq bu söhbətdə bir çox iddialar irəli
sürərək, bir çox ittihamlar edərək, dedi ki, siz burada hüquqsuzsunuz. Milli
Məclisdə neçə adam var o bölgədən? Dedim hansı bölgəni deyirsiniz?
Biləsuvardan bu tərəfi o, bölgə hesab edir. Bu bölgədən 41 deputat var, niyə
bu deputatları çağırmırsınız. Milli Məclisdə bu bölgədən cəmi 8 deputat var,
onlar bu bölgəni təmin eləyə bilməz. Siz o deputatları çağırın.
Dedim ki, bilirsiniz, baxmayaraq ki, sizin heç bir iddia eləməyə
hüququnuz yoxdur və heç bir səlahiyyətiniz yoxdur, amma bir halda ki, siz
müəyyən bir prosesləri aparırsınız, mən sizin verdiyiniz bütün təklifləri
müzakirə etməyə hazıram və verdiyiniz təkliflərin hamısına da lazımi
səviyyədə baxmağa hazıram, o cümlədən Ali Soveti siz təklif edirsiniz, mən
bunu qəbul eləyə bilmərəm, ancaq əgər Ali Sovetin deputatları təklif
eləyirlərsə, mən Ali Sovetin sədri kimi istənilən vaxt Ali Sovetin sessiyasını
çağıra bilərəm və heç kəs də bununla məni qorxutmasın və heç kəs də güman
eləməsin ki, mən qorxuram ki, Ali Sovetin sessiyası çağırılanda, Əlikram
Moskvadan Mütəllibovu gətirib burada prezident qoyacaq. Heç kəs də məni
qorxutmasın.
Yəni deyirəm bu problem yoxdur, ancaq bu Əlikram Hümbətovun da
səlahiyyəti deyil, bu, Ali Sovetin deputatlarının səlahiyyətidir və Ali Sovetin
rəhbərliyinin səlahiyyətidir. Ona görə də dedim, başqa təklifiniz nədir,
Nazirlər Kabinetinin səlahiyyəti, dedim, bunun sizə dəxli yoxdur, bu
məsələni biz həll edirik və hansı səlahiyyət harada olmalıdır, bu bizim
işimizdir, yəni Ali Sovetin işidir, Nazirlər Kabinetinin işidir və hər bir
adamın buna müdaxilə etməyə ixtiyarı yoxdur. Lazım olarsa, buna Milli
Məclisdə baxılacaq, lazım olarsa bu, geniş xalq müzakirəsinə verilə bilər,
amma bir adamın iddiası ilə, bir adamın tələbi ilə, bir adamın ultimatumu ilə
biz bu işə baxa bilmərik. O ki qaldı siz deyirsiniz 41 deputat, mən bilmirəm
nə qədər deputat var o bölgədə, amma mən dərhal, bu söhbətimiz qurtaran
kimi, saat təxminən 12 idi, göstəriş verdim ki, tez eləyin bu deputatların
siyahısını çıxarın və sabah bu deputatları dəvət eləyək, Əlikram bunu tələb
eləyir. Ona görə də mən bəlkə də sizin vaxtınızı çox aldım, ancaq hər şeyi
təfsilatı ilə sizə çatdırmaq istəyirəm. Ancaq bu tələblə, bu tələbə riayət
eləyərək, bu bölgədən seçilmiş, o rayonlardan seçilmiş Azərbaycan
Respublikasının xalq deputatları ilə bu gün görüşməyi lazım bildim. Həm Ali
Sovetin rəhbərliyi, həm Nazirlər Kabinetinin rəhbərliyi, həm də Prezident
Aparatının rəhbərliyi bu görüşdə iştirak edir və həmin