N ə s I m I a d ı n a d I l ç İ L i k I n s t I t u t u

 
 
90 
2.  Благова Г. Ф. Историya тyuркологии второй половины XIX – 
начала XX века в России. М., 2012. 
3.  Самойлович  А.  Н.  Тyuркское  yaзыкознание.  Филологиya. 
Руника / Сост. и отв. редакторы тома Г. Ф. Благова, Д. М. Насилов. 
М., 2005. 
4.  Александр  Николаевич  Самойлович:  Научнаya  переписка. 
Биографиya / Сост., авт. ст. и биогр. Г. Ф. Благова. М., 2008. 
5.  Благова Г. Ф. Лазар Будагов – лексикограф-eнsиклопедист // 
Сов. тyuркологиya. 1985. № 6.  
6.  Она  jе.  В.  И.  Дал  и  Л.  Будагов  //  Вопр.  yaзыкознаниya. 
2001. № 3. 
7.  Она  jе.  Л.  З.  Будагов,  Н.  И.  Илминский  и  вопросы 
несистемной  преемственности  в  тyuркологии  //  Урало-алт.  исслед. 
2012. № 2 (7). 
8.  Она jе. «Бабур-наме»: Yaзык, прагматика текста, стил. М., 
1994. 
9.  Самойлович  А.  Н.  Туреsкие  eтyuды:  [Фрагменты]  //  Rocznik 
Orientalistyczny. 1999. T. 52, z. 1.  
10.  Благова  Г.  Ф.  Плеyaда  востоковедов-единомышленников 
в противостоyaнии новой и старой школ: (первые десyaтилетиya ХХ в.) // 
Вопр. yaзыкознаниya. 2007. № 1. 
11.  Грамматические конsепsии в yaзыкознании XIX века. Л., 
1985. 
12.  Кононов  А.  Н.  Историya  изучениya  тyuркских  yaзыков  в 
России: Дооктyaбрский период. Л., 1982. 
13.  Шеймович  А.  В.  К  85-летиyu  вед.  н.  с.  отдела  урало-
алтайских yaзыков, д. ф. н. Галины Фyoдоровны Благовой // Восток – 
Oriens. 2013. № 1. 
14.  Благова Г. Ф. Из истории тyuркской текстологии. М., 1993. 
15.  Она  jе.  Академик  А.  Н.  Самойлович  и  его  «Туреsкие 
eтyuды»:  (из  архива  незаконченных  работ-рукописей)  //  Rocznik 
Orientalistyczny. 1999. Т. 57. 
16.  Она  jе.  Eдиsионно-исследователскаya  методика  в  трудах 
акад. А. Н. Самойловича // Там jе. 2000. Т. 58. 
17.  Она  jе.  О  переводах  стихотворений  императора  Бабура, 
сделанных А. Н. Самойловичем // Там jе. 2003. Т. 6. 
18.  Самойлович  А.  Н.  К  каком  из  туреsких  литератур  относит 
роман  XIII  века  «Иосиф  и  Зулейха»?  /  Подготов.  текста,  публ., 
вступ. ст. Г. Ф. Благовой // Tam je. 2001. T. 54, z. 2. 
19.  Ашнин  Ф.  Д.  Список  трудов  А.  Н.  Самойловича  (с 
указанием реsензий на них) и литература о нyoм // Тyuркол. сб. 1974. 
М., 1978 (перепеч.: [3. С. 1006–1036]). 
20.  Самойлович  А.  Н.  И.  Н.  Березин  как  турколог  (1818–
1918)  //  Зап.  Коллегии  востоковедов  при  Азиат.  музее  Рос.  акад. 

---

 
 
91 
наук. 1925. Т. 1 (перепеч.: [4]). 
 
 
 
 
Ünvan:  Москва-125009,  Большой  Кисловский  переулок,  1/12. 
Институт языкознания РАН  
 
 
e-mail: 
[e-mail]
 
 
 
 
 
Çapa təqdim edən 
Solmaz Süleymanova –  
«Türkologiya» jurnalı  
baş redaktorunun müavini 
 
 
Çapa tövsiyə edən 
 
 
AMEA-nın Nəsimi adına  
Dilçilik institutunun elmi şurası  
(4.XII.2013, protokol № 15) 
 
 
Məqalənin redaksiyaya  
 daxil olma tarixi 
 
 
 
1.III.2013 
 
 
 
 
 
Təkrar işlənməyə  
göndərilmə tarixi 
 
 
 
 
 
 
– 
 

---

 
 
92 
 
 
Çapa göndərilmə tarixi 
 
29. XII.2013 
 
 
 
_________ 
 

---

 
 
93 
 
 
 
 
R E S E N Z I Y A L A R  
 
 
 
 
MƏSUD MAHMUDOV. KOMPÜTER DİLÇİLİYİ  
 
Bakı: Elm və Təhsil, 2013. 356 s. 
 
 
Linqvistika  elminin  yeni  sa-
hələrindən biri də kompüter dilçili-
yidir.  Bu  dilçiliyin  özünəməxsus 
formalaşma  və  inkişaf  xüsusiyyət-
ləri  mövcuddur.  Onun  sahələri  və 
istiqamətləri  də  spesifik  xarakter 
daşıyır.  Bu  istiqamət  tətbiqi  linq-
vistika  istiqamətidir.  Dilin  funksi-
onal  cəhətdən  modelləşdirilməsi, 
dilin milli korpusu, kompüter leksi-
koqrafiyası  və  s.  problemlər  məhz 
bu elm çərçivəsində öyrənilir. 
Kompüter 
linqvistikasının 
xüsusi elmi istiqamətləri 60-cı illər-
dən müəyyənləşdirilmişdir. Dilçilik 
elminin  bu  yeni sahəsinin adı  milli 
dillərə,  o  cümlədən  müasir  Azər-
baycan  dilinə  rus  dilindən  (komp-
yuternaya linqvistika), ingilis dilin-
dən (computational linquistics) bir-
ləşmə şəklində tərcümə və ya kalka 
edilmişdir.  Bununla  yanaşı,  elmi 
ədəbiyyatda  həmin  anlayış-termini 
ifadə edən kompüter dilçiliyi, riyazi 
dilçilik, struktur dilçilik, hesablama 
dilçiliyi, statistik dilçilik, kibernetik 
dilçilik,  struktur-tətbiqi  dilçilik, 
mühəndis  dilçiliyi,  korpus  dilçiliyi, 
kvantitativ  linqvistika  və  s.  Termi-
noloji  birləşmələrdən  də  istifadə 
olunmaqdadır. 
Dünya  dilçiliyində  yeni  sahə 
olduğu üçün ABŞ kimi super ölkə-
nin  tematik  toplularında  rüblük 
«Kompüter linqvistikası» jurnalı da 
nəşr  olunur,  iki  ildən  bir  COLİNG 
xətti  ilə  kompüter  linqvistikasına 
dair beynəlxalq simpoziumlar, kon-
franslar keçirilir. Amma təəssüf his-
si  ilə  qeyd  etmək  olar  ki,  bu  kon-
fransların  milli  respublikalarda  ke-
çirilməsi  prosesinə  hələ  də  başlan-
mamışdır.  Bu  sahədə  olan  ciddi 
problemlər  hələ  də  öz  həllini  tapa 
bilməmişdir. 
Görkəmli  dilçi  alim  Məsud 
Mahmudov  bu  sahədə  uzun  illərdir 
ki, çalışmaqdadır. Ümumi dilçiliyin 
bu  və  ya  digər  sahələrini  dərindən 
tədqiqinin  ümumiləşdirilmiş  nəti-
cəsi  kimi  bu  günlərdə  alimin 
«Kompüter dilçiliyi» monoqrafiyası 
çapdan  çıxmışdır  (Bakı,  2013). 
Əsərə  həm  riyaziyyatçı,  həm  də 
dilçi alimlər müsbət rəy vermişlər. 
M.  Mahmudovun  fikrincə, 
kompüter  dilçiliyi  terminoloji  bir-
ləşməsi,  bu  ad-anlayışların  hər  bi-

---