Namangan davlat universiteti pedagogika va jismoniy madaniyat fakultet

A 
Ayiq asal yaladi, 
Asal ari taladi. 
F 
Fe’li yomondir uni, 
Qavat-qavatdi to’ni. 
Yechsang agar to’nini,
Yig’latadi bil shuni.
P 
Pastakkina bo’yi bor, 
Mallagina to’ni bor. 
Bundan tashqari o’quvchilar bilan tabiat qo’yniga sayohat uyushtirib, 
muzey va istirohat boglariga, qo’g’irchoq teatrlariga borib u erda ko’rgan 
narsalarini daftarlariga tushirishlarini aytib biz bu darsda 
ijodiy diktant
dan 
foydalanishimiz mumkin. O’quvchilarda diktant yozishda paydo bo’lgan 
malaka keyinchalik bayon, insho yozishga zamin hozirlaydi. 
Demak, savod o’rgatish davri alifbe darslarida tovushlar va harflar 
haqidagi qiziqarli she’rlardan foydalanish o’quvchilarning tovush harflarni, 
bo’g’inlarni, so’zlarni oson va qiziqib o’zlashtirishlarida muhim vosita 
bo’ladi.

---

87 
TAJRIBA-SINOV ISHLARI VA NATIJALARI 
 
1.Tajriba-sinov ishlariga tayyorgarlik 
 
2. Tajriba ishlari 
 
3. Tajriba-sinov ishlari tahlili. 
1.Tajriba-sinov ishlariga tayyorgarlik.
 
Tajriba-sinov ishlariga tayyorgarlik asosan tajrba uchun obyekt tanlash, 
ularni qo’yilgan muammo yazasidan holatlarini o’rganish, hamda natijalarni 
solishtirish uchun turli sinovlar o’tkazishdan iborat bo’ldi. Tajriba uchun men 
obyekt sifatida Pop tumanidagi 38-umumta’lim maktabining 1-a va 1-b sinflarini 
belgilab oldim. So’ngra ushbu sinf o’qituvchisi hamda boshlang’ich sinfning 
boshqa o’qituvchilari bilan o’quvchilarning savod o’rgatish jarayoni yuzasidan 
savol -javob o’tkazdim. 
Ularga quyidagi savollarga javob berdilar 
- Savod o’rgatish davrida qanday muamolarga duch kelgansiz? 
-Savod o’rgatish jarayonida dars samardorligiga erishishi uchun qanday ishlarni 
amalga oshirasiz? 
-O’quvchilarni savodli yozishga o’rgatishda qanday usullardan foydalanasiz? 
- Savod o’rgatish davrida o’quvchilarni darsga qiziqtirish maqsadida qo’shimcha 
qanday choralar ko’rasiz? 
- savod o’rgatish davri yozuv darslarida ta’limiy diktantlardan foydalanasizmi?
Qaysi turlaridan? 
O’qituvchilar ushbu savollarga atroflicha javob berdilar. Asosan javoblar 
quyidagicha bo’ldi. 
O’quvchilar savod davrida asosan orfografik hamda punktuatsion xatolarga 
yo’l qo’yadilar. Ya’ni tinish belgilarini to’g’ri qo’llashda hamda aytilishi va 
yozilishi har xil bo’lgan so’zlar, x va h harflarni farqlashda va boshqalar. Ayrim 
o’qituvchilar o’quvchilarni savodli yozishlarini amalga oshrish uchun chiroyli 
yozuv daqiqalari, ayrimlari tekshiruv diktantidan foydalanadilar. O’quvchilarni 
yozish malakalarini yanada rivojlantirishda hech qaysi o’qituvchi qo’shimcha 

---

88 
choralar ko’rmaydi va buni lozim deb hisoblamaydi. Ta’limiy diktant turlaridan 
ham deyarli foydalanishmaydi. 
O’qituvchilar bilan olib borilgan ushbu tarzdagi anketa-so’rov ishlaridan so’ng 
har ikki sinfdan ularni qay darajada savodli yozish malakalariga ega ekanliklarini 
tekshirish uchun diktant o’tkazildi. Ushbu diktantda o’quvchilarni to’g’ri yozish 
malakalari va savodxonlik darajasi 5 ballik tizimda baholandi. Har ikki sinfdan 
olingan natijalar quyidagicha bo’ldi. 
Ushbu ko‘rsatkichlar tajriba – sinov natijasidan avvalgi holatdagi ko‘rinishi 
Sinfi 
A'lo % 
Yaxshi % 
Qoniqarli % 
Qoniqarsiz % 
1-"A" sinf-
40 ta 
12 
30 
14 
35 
13 
32,5 
1 
2,5 
1-"B" sinf-40 
ta 
11 27,5 
13 
32,5 
14 
35 
2 
5 
Ushbu natijalar olinib tahlil qilingach tajriba-sinov ishlari o’tkazildi.