Namiq abbasov məDƏNİYYƏt siyasəTİ VƏ MƏNƏVİ DƏYƏRLƏR
Yüklə 3,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
________Milli Kitabxana________ 92 əmək, prossesual və hətta cinayət hüququnun müddəalarını əhatə edir. Bu deyilənlər müəllif hüququnun kompleks, tama- milə müstəqil hüquqi institut olması haqda, onun, tənzim edilən münasibətlərə yalnız müxtəlif hüquq sahələrini təşkil edən normalarla vəhdətdə səmərəli hüquqi təsir göstərməsi haqda fikir yürütməyə imkan verir. Bu halda əsərlərə və əlaqəli hüquq obyektlərinə aid edilən hüquqların özü ənənəvi olaraq mülki hüquq strukturuna daxil edilir. Azərbaycan intellektual mülkiyyət sahəsində beynəlxalq əməkdaşlıqda fəal iştirak edir. Azərbaycan Respublikası 1996- cı ildən ÜİMT-in üzvüdür, 1997-ci ildən Müəlliflik Hüququna dair Ümumdünya Konvensiyasında öz iştirakını davam etdirir. Azərbaycan 1998-ci ildən Ədəbiyyat və İncəsənət Əsərlərinin Qorunmasına dair Bern Konvensiyasının üzvü, 2001-ci ildən Fonoqramlara dair Cenevrə Konvensiyasının iştirakçısıdır. Bunlarla yanaşı, Azərbaycanın əlaqəli hüquqlar üzrə Roma Konvensiyasında, ÜİMT-in müəlliflik hüququ və fonoqramlar və ifalar üzrə İnternet-müqavilələrində iştirakı barədə təkliflər səlahiyyətli orqanların müzakirəsinə verilmişdir. Respublika MDB çərçivəsində müəlliflik hüququ ilə bağlı sazişlərdə fəal iştirak edir, habelə bəzi dövlətlərlə ikitərəfli hökumət müqa- vilələri bağlamışdır. Dövlət siyasətinin təmin olunması sahəsində müəlliflik hüququ və əlaqəli hüquqlar institutunun inkişaf Konsepsiyası həyata keçirilir, qanunvericiliyə və hüquqların idarə olun- masına dair beynəlxalq təcrübə ümumiləşdirilir. Bu iş beynəlxalq ekspertlərlə sıx əməkdaşlıq şəraitində görülür. Müəlliflərin və istifadəçilərin uçot şəbəkəsi yaradılmışdır, istənilən maddi daşıyıcıya yazılmış əsərlərin qeydiyyatı, dövlət reyestrində qeydə alınmış əsərlərin elektron arxivləşdirilməsi və onların ekspertizasının təşkili təmin edilir. Agentlik müəllif hüquqları sahəsində fəaliyyət göstərən ictimai təşkilatların, habelə kollektiv idarəçiliklə məşğul olan mütəxəssislərin işini əlaqələndirir və onlara metodiki və hüquqi yardım göstərir, ________Milli Kitabxana________ 93 keçirdiyi bir sıra seminarlar, təlimati yığıncaqlar, televiziya və digər kütləvi informasiya vasitələrində etdiyi onlarla çıxış, həmçinin bu sahədə hazırladığı elmi, metodiki və praktiki materiallar da daxil edilməklə hüquq sahiblərinin məlumatlan- dırılması yönündə iş aparır. Avropa ölkələrinin müəlliflik hüququ qanunvericilikləri ilə milli qanunvericiliyin müqayisəli təhlilinin, habelə ÜİMT-in və TRİPS-in İnternet müqavilələrinin məzmunundan irəli gələn tələblərin həyata keçirilməsi, milli qanunvericiliyin təkmilləş- dirilməsinə dair təkliflər hazırlamağa, həmçinin hamılıqla qəbul olunmuş beynəlxalq praktikaya uyğun bir sıra təşkilati tədbirlər həyata keçirməyə imkan verdi. Müəlliflərin əmlak hüquqlarının kollektiv idarə olunması çərçivəsində müəlliflərə və hüquq sahiblərinə düşən qonararların toplanması, bölüş- dürülməsi və onlara çatdırılması təşkil edilir, nəzərdə tutulmuş istifadəçilərin dairəsi daha çox kommersiya strukturlarının əhatə edilməsi hesabına genişləndirilir. Beynəlxalq əməkdaşlıq və kooperasiya məsələlərində ÜİMT Azərbaycan Respublikasının dövlət orqanları ilə fəal əməkdaşlıq edir. Məsələn, 1998-ci ildə Müəllif Hüquqları Agentliyi ÜİMT-lə birlikdə Azərbaycanda ÜİMT-in yeni müqavi-lələri (internet müqavilələri) ilə bağlı məsələlər üzrə, habelə TRİPS sazişi üzrə milli seminarlar keçirmişdir. 2000-ci ilin mayında agentliklə ÜİMT Cənubi Qafqazda piratçılığa qarşı mübarizə məsələlərinə həsr olunmuş ilk regional seminar- simpozium keçirmişdir; həmin seminar-simpoziumda Gürcüs- tanın və Mərkəzi Asiya respublikalarının müəlliflik hüququ təşkilatlarının, həmçinin bu ölkələrin hüquq-mühafizə və gömrük strukturlarının nümayəndələri iştirak etmişlər. Yeni minilliyin ilk ilində “Gələcəyi bu gün yaradaq” devizi altında ÜİMT tərəfindən elan edilən 26 aprel – Beynəlxalq İntellektual Mülkiyyət Gününün, habelə üç il dalbadal 23 aprel – Kitab və Müəllif Hüququ Gününün bayram edilməsi ölkədə böyük rezonans doğurmuşdur.
________Milli Kitabxana________ 94 Azərbaycanda intellektual mülkiyyət, xüsusilə də müəlliflik hüququnun inkişaf perspektivlərini aşağıdakı istiqamətlər prizmasından nəzərdən keçirmək daha məqsədəuyğundur: müasir tendensiyalar və Azərbaycanın yeni beynəlxalq sazişlərdə və dövlətlərarası kooperasiyalarda iştirakının genişləndirilməsi nəzərə alınmaqla milli qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsi; bu sahədə dövlət siyasətinin və müəllif hüquqlarının idarə olunmasını həyata keçirən milli orqanın bundan sonra da modernləşdirilməsi və onun səlahiyyətlərinin inkişaf etdirilməsi; pozulmuş hüquqların təmin edilməsində hüququn tətbiqi praktikasının gücləndirilməsi. Hər şeydən əvvəl qeyd etmək lazımdır ki, bütün dünyada olduğu kimi Azərbaycanda da rəqəmli texnologiya və İnternet adi praktikaya çevrilməyə başlamışdır. Bununla əlaqədar olaraq, agentlikdə hüquqların rəqəmli şəbəkələrdə idarə olunması perspektivləri üzrə iş aparılmışdır. Rəqəmli şəbəkələrdə müəlliflərin hüquqlarının qorunması ilə əlaqədar Azərbaycanın müəlliflik hüququ qanunvericiliyinə “fonoq- ram”, “hamının nəzərinə çatdırmaq hüququ” və “yayım hüququ” anlayışları ilə bağlı dəqiqləşdirmələr və agentliyin hazırladığı digər müvafiq təkliflər əlavə edilir. ÜİMT-in yeni beynəlxalq müqavilələrində – “Müəlliflik hüququ haqqında Müqavilə” və “İfalar və fonoqramlar haqqında Müqavilə”də Azərbaycan Respublikasının iştirakı məsələsinə səlahiyyətli orqanlarda baxılması ilə əlaqədar hazırlıq işləri aparılır. Mühüm vəzifələrdən biri milli qanunvericiliyin, yerinə yetirilmiş olan müqayisəli təhlil əsasında Avropa direktivlərinə uyğunlaşdırılmasıdır. Azərbaycanda, əlaqəli hüquqların qorunmasına dair Roma Konvensiyasına üzv olmaq istiqamətində hazırlıq işləri aparılmışdır, çünki milli qanunvericilik bu beynəlxalq sazişin tələblərinə uyğun gəlir. Azərbaycanın Ümumdünya Gömrük təşkilatına üzv olmağa hazırlaşması və TRİPS müqaviləsi tələblərinin yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar Azərbaycan Yüklə 3,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|