Nesmelova M. Y. Təşkilatların konfliktologiyası. Dərs vəsaiti
Yüklə 5 Kb. Pdf görüntüsü
|
ərzində saxlanılması, etiraz nümayişləri və marşların təşkil edilməsi şəklində ola bilər. Bir çox hallarda bu aksiyalar simvolik xarakter daşıyır. 2. Sadə tətil - bu zaman müəssisənin və ya onun ayrı-ayrı bölmələrinin işçiləri istehsalatı dayandırır, iş yerlərini tərk edir və ya işə çıxmır. Bu tətillərin ən geniş yayılmış tipidir. O, qanunverici hakimiyyətin və alimlərin diqqət mərkəzində durur. 3. İqtisadi tətil - yalnız Sovet İttifaqında meydana gəlmiş və yenidənqurma dövründə istifadə edilmişdir. Bu tətilin mahiyyəti işçilərin tələblərinin təmin edilməsinədək əmək haqqı, premiyalar və s. almaqdan imtina etməsindən ibarətdir və hüquqi nöqteyi nəzərdən effektivdir, belə ki, onun iştirakçılarına qarşı cinayət və inzibati sanksiyalar tətbiq etmə olmaz. Lakin, o yalnız iki halda effektiv ola bilər: birincisi, KİV-də əks olunduqda və onların müdafiəsinə arxalandıqda; ikincisi, tətil fondunun yaranması zamanı. Rusiyada bazar münasibətlərinin formalaşması ilə bu tip tətillərin də baş verməsi dayanmışdır, belə ki, iqtisadi cəhətdən bu tip tətillər işə götürən üçün sərfəlidir. Bundan əlavə bu tip tətillər total-təşkilati sistem üçün nəzərdə tutulmuşdur. 4. «Qaydalar üzrə iş» və ya italyansayağı tətil. Bu zaman işçilər işi saxlamır, əksinə təlimat və texnoloji təlimatların tələblərinə müvafiq olaraq öz vəzifə və funksional öhdəliklərini yerinə yetirməyə başlayır. Nəticə isə istehsalatın normal tempinin pozulması baş verir və bir çox hallarda müxtəlif növ planlaşdırılmamış səbəblər üzündən tez başa çatdırma baş verir. Bu tip tətil praktiki olaraq qanunla tənzimlənmir, belə ki, tğətilçilərə qarşı iddiaların bildirilməsinin heç bir əsası olmur. 5. «İşin gecikdirilməsi» tipi üzrə baş verən tətili sadə tətillə müqayisədə yarımçıq adlandırmaq olar. Məhsulun istehsalı məhdudlaşdırılır, lakin tam olaraq saxlanılmır. Tətilin tənzimlənməsi üçün münaqişənin həlli üçün həmkarlar ittifaqı və ya tətil komitələri ilə danışıqlar başlamrBu tip tətil demək olar ki, mövcud qanunvericiliyə müvafiq olaraq bütün hallarda tənzimlənə bilər. 6. Enib qalxan tətillər adətən işin qismən saxlanılması formasında baş verir. Məsələn, hər növbədə 1 saat ərzində. Bu tip tətillərin digər variantı özünü istehsal prosesində strateji mövqeləri tutan müxtəlif işçi qruplarının iştirakı ilə çoxlu sayda qısa fasilələr şəklində biruzə verir. 7. Mühasirə şəkilli tətil işin saxlanılması və tələblərin irəli sürülməsi deməkdir, lakin bu zaman işçilər öz iş yerlərində qalır. Bu tip mübarizə satqınlarla mübarizədə kifayət qədər effektivdir, lakin həmkarlar ittifaqının, tətil komitəsinin və iştirakçıların özünün yüksək səviyyədə təşkilatçılıq bacarıqlarının olmasını tələb edir, belə ki, ərzaq çatdırılmasını təmin etmək, təhlükəsizliyin təmin olunması, yuxunun və s. təşkili üzrə tədbirlərin tapılması tələb olunur. 8. Fəal tətil mühasirə şəkilli tətilə bənzəyir, lakin bu zaman iş saxlanılmır. Bu tip tətil ilk dəfə 1968-ci il tətilləri zamanı fransız fəhlələri tərəfindən və Polşada «Həmrəylik» həmkarlar ittifaqı tərəfindən tətbiq edilmişdir Onun mahiyyəti istehsalın öz məsuliyyəti altında bərpa edilməsindən ibarətdir. 9. Simvolik tətil Yaponiya kimi ölkə üçün xarakterikdir. Onun mahiyyəti həmkarlar təşkilatlarının tələbi ilə məslən, iş gününün başlanması vaxtı arxaya çəkilir və bu zaman ərzində mitinqlər, nümayişlər və digər aksiyalar keçirilir. Sonra işçilər öz iş yerlərinə dönür və istifadə edilmiş vaxtın əvəzini işləyir və nəticədə istehsalat heç bir ziyana məruz qalmır, tələblər isə irəli sürülmüş olur. 10. İnformasiya tətili üçün sadəlik - hər-hansı bir informasiyanın təcrid edə biləcək yalnız bir nəfərin belə iştirak edə bilməsi xarakterikdir. Bir qayda olaraq bütün tətilləri klassik və primitiv tətillərə ayırmaq olar. Klassik tətillər həmkarlar təşkilatları tərəfindən təşkil edilir, təşkilati strukturlara (tətil komitələri və s.), qəbul edilmiş liderlərə, işlənib hazırlanmış tələblərə malik olur. Praktiki olaraq bütün klassik tətillər praktiki olaraq dövlətin hüquqi-konstitusiya normaları çərçivəsində həyata keçirilir, daha doğrusu legitim olur. Kortəbii (vəhşi) tətillər «aşağı»nm təşəbbüsü ilə meydana gəlir, sanksiyanın həmkarlar təşkilatları tərəfindən təşkil edilməməsindən ibarət olur, rədd proqramına və təşkilati strukturlara malik olmur və əksər hallarda legitim mübarizə formaları çərçivəsindən kənara çıxır. Kütləvilik dərəcəsinə və tələblərin xarakterlərinə görə tətillər aşağıdakılara bölünür: 1. Ümumi tətillər - bu zaman tətildə ölkənin bütün əmək qabiliyyətli hissəsinin əksəriyyəti iştirak edir. Əksər hallarda burada siyasi quruluşun dəyişdirilməsi tələbləri; 2. Sahələr üzrə baş verən tətillər (sahələr üzrə müqavilələrin yenilənməsi zamanı sahibkarlar birliyinə təsir göstərilməsi); 3. Müəssisə səviyyəsində baş verən tətillər zamanı müəssisə üçün spesifik olan məsələlər həll edilir 3. Daha sonra biz klassik xarakter daşıyan sadə tətilləri xarakterizə edəcəyik. Onlara daha çox real həyatda rast gəlinir. Bu tip tətillər üçün işin saxlanılması, bu qərarı qəbul etmiş insanların mövcudluğu xarakterikdir. İşin saxlanılması müvəqqəti xarakter daşıyır və bir tərəfin nəzərdə tutduğu tətildir. Tətillərin əsas səbəblərini aşkar etməyə çalışaq: 1. Əmək haqqmn artırılması haqqında tələblər və onun ətrafında olan mübahisəli məsələlər (Rusiya və digər MDB ölkələri faktiki olaraq yeganə ölkədirlər ki, tətil zamanı müəyyən zaman üçün olan əmək haqqının ödənilməsini tələb etmişlər); 2. iş saatının müddəti (qərb ölkələrində hal-hazırda söhbət 7-8 iş saatından deyi, azad qrafik sistemindən gedir); 3. məsuliyyət sərhədləri haqqında mübahisələr (istehsal özünüidarə məslələri); 4. kadr məsələləri (o cümlədən məşqulluq məsələləri və təşkilat daxilində baş verən yerdəyişmələr); 5. əməyin təşkili məsələləri, qayda və qanunlar; Yüklə 5 Kb. Dostları ilə paylaş:
|