52
çatdırma sistemləri, texnologiyaları, fərdi xidmətləri və məhsulları) iştirakçılarının və xidmət etdiyi
bazarların ehtiyaclarını nəzərə alıb-almadığını necə müəyyən edir?
21.1.2: MBİ iştirakçılarının və digər istifadəçilərin tələb və ehtiyaclarını qarşıladığını necə müəyyən edir
və həmin tələblər dəyişdikcə (məsələn əks əlaqə mexanizminin istifadəsilə) onları necə qarşılayır?
Əsas mülahizə 2: MBİ-nin minimum xidmət səviyyələri, risklərin idarə edilməsi gözləntiləri və
fəaliyyət prioritetləri üzrə ölçülə bilən və aydın müəyyən olunmuş məqsədləri və hədəfləri
olmalıdır.
21.2.1: MBİ-nin əməliyyatlarının effektivliyi baxımından məqsədləri və hədəfləri nədən ibarətdir?
21.2.2: MBİ ölçülə bilən və mümkün ola bilən aydın müəyyən olunmuş məqsədlərinin və hədəflərinin
olmasını necə təmin edir?
21.2.3: Bu məqsədlərə və hədəflərə nə dərəcədə nail olunub? Bunu ölçmək və qiymətləndirmək üçün
MBİ-ninhansı mexanizmləri mövcuddur?
Əsas mülahizə 3: MBİ-nin effektivliyinin və səmərəliliyinin müntəzəm yoxlanılması üçün müəyyən
olunmuş mexanizmləri olmalıdır.
21.3.1: MBİ öz səmərəliliyini və effektivliyini qiymətləndirmək üçün hansı proseslərdən və ölçülərdən
istifadə edir?
21.3.2: MBİ öz səmərəliliyini və effektivliyini hansı tezlikdə qiymətləndirir?
Prinsip 22: Kommunikasiya prosedurları və standartları
Əsas mülahizə 1: MBİ beynəlxalq miqyasda qəbul olunmuş kommunikasiya prosedurlarından və
standartlarından istifadə etməli və ya ən azı onları təmin etməlidir.
22.1.1: MBİ beynəlxalq miqyasda qəbul olunmuş kommunikasiya prosedurundan istifadə edirmi və etdiyi
təqdirdə hansı prosedur(lar)dan istifadə edir? İstifadə etmədiyi təqdirdə MBİ beynəlxalq miqyasda qəbul
olunmuş kommunikasiya prosedurlarını necə təmin edir?
22.1.2: MBİ xarici əməliyyatlarla məşğul olursa onun əməliyyat prosedurları, prosesləri və sistemləri
xarici əməliyyatlar üzrə beynəlxalq miqyasda qəbul olunmuş kommunikasiya prosedurlarından necə
istifadə edirmi və ya digər halda onları təmin edirmi?
22.1.3: Heç bir beynəlxalq standart istifadə olunmadıqda MBİ məlumat formatını və verilənləri
beynəlxalq standartlardan yerli standartlara və əksinə çevirən sistemləri necə təmin edir?
Prinsip 23: Qaydaların, əsas prosedurların və bazar verilənlərinin açıqlanması
Əsas mülahizə 1: MBİ iştirakçılar üçün tamamilə açıq olan aydın və hərtərəfli qayda və
prosedurlar qəbul etməlidir. Müvafiq qayda və əsas prosedurlar ictimaiyyətə də açıqlanmalıdır.
23.1.1: MBİ-nin qaydaları və prosedurları hansı sənədlərdən ibarətdir? Bu sənədlər iştirakçılara necə
açıqlanır?
53
23.1.2: MBİ qayda və prosedurlarının aydın və hərtərəfli olmasını necə müəyyən edir?
23.1.3: MBİ-nin qayda və prosedurları onun təkrarlanmayan, lakin proqnozlaşdırılan hallara riayət
edəcəyi prosedurlara dair hansı informasiyanı özündə saxlayır?
23.1.4: MBİ qayda və prosedurlarını dəyişmək üçün riayət etdiyi prosesləri necə və kimlərə açıqlayır?
23.1.5: MBİ müvafiq qayda və əsas prosedurları ictimaiyyətə necə açıqlayır?
Əsas mülahizə 2: MBİ iştirakçıların iştirakı nəticəsində yaranacaq riskləri qiymətləndirə bilmələri
üçün sistemlərin quruluşu və əməliyyatlarının, eləcə də MBİ-nin və iştirakçıların hüquq və
öhdəliklərinin aydın təsvirini açıqlamalıdır.
23.2.1: Hansı sənədlərdə sistemlərin quruluşu və əməliyyatları barədə informasiya saxlanır? MBİ
sisteminin quruluşu və əməliyyatlarını necə və kimlərə açıqlayır?
23.2.2: MBİ sisteminin fəaliyyətinə birbaşa təsir edən əsas qərarlar üzərində tətbiq edə biləcəyi tədbirlilik
dərəcəsini necə və kimlərə açıqlayır?
23.2.3: MBİ iştirakçıların hüquqları, öhdəlikləri və MBİ-də iştirak etməklə məruz qaldıqları riskləri
barədə hansı məlumatı iştirakçılarına təmin edir?
Əsas mülahizə 3: MBİ iştirakçıların onun qaydaları və prosedurlarını və onda iştirak etməklə
üzləşdikləri riskləri başa düşmələrinə dəstək olması üçün bütün zəruri və müvafiq sənədləşmə və
treyninqlər təmin etməlidir.
23.3.1: MBİ iştirakçılarının onun qaydaları, prosedurları və iştirakla əlaqədar riskləri başa düşməyinə
necə yardım olur?
23.3.2: Yuxarıda təsvir edilmiş vasitələrin iştirakçıların MBİ-ninqaydaları, prosedurları və onda iştirak
nəticəsində məruz qaldıqları riskləri başa düşmələrinə imkan verdiyini təsdiqləyən sübutu varmı?
23.3.3: MBİ onun qaydaları, prosedurları və onda iştirak nəticəsində məruz qaldığı riskləri başa
düşməyən iştirakçını müəyyən etdiyi halda hansı sağlamlaşdırma tədbirləri görür?
Əsas mülahizə 4: MBİ təklif etdiyi fərdi xidmətlər səviyyəsində öz xidmət haqlarını, eləcə də hər
hansı mümkün güzəştlərlə bağlı siyasətini ictimaiyyətə açıqlamalıdır. MBİ müqayisə məqsədləri
üçün qiymət təyin edilmiş xidmətlərin aydın təsvirini verməlidir.
23.4.1: MBİ fərdi xidmətlər səviyyəsində öz xidmət haqlarını və hər hansı mümkün güzəştlərlə bağlı
siyasətini ictimaiyyətə açıqlayırmı? Bu informasiya necə açıqlanır?
23.4.2: MBİ iştirakçıları və ictimaiyyəti xidmətlərə və xidmət haqlarına edilən dəyişikliklərlə bağlı
müntəzəm şəkildə necə məlumatlandırır?
23.4.3: MBİ qiymət təyin edilmiş xidmətlərinin təsvirini təmin edirmi? Bu təsvirlər oxşar MBİ ilə
müqayisəni nəzərə alırmı?
23.4.4: MBİ texnologiya və kommunikasiya prosedurları barədə və ya MBİ-nin əməliyyat xərclərinə təsir
edən hər hansı digər amillər barədə məlumatları açıqlayırmı?
Əsas mülahizə 5: MBİ maliyyə bazarı infrastrukturları üçün ÖHSK-BQKKT açıqlanma çərçivəsinə
cavabları müntəzəm olaraq tamamlamalı və ictimaiyyətə açıqlamalıdır. MBİ həmçinin ən azı
əməliyyatının sayı və həcmi barədə əsas verilənləri açıqlamalıdır.
23.5.1: MBİ maliyyə bazarı infrastrukturları üçün ÖHSK-BQKKT açıqlanma çərçivəsini sonuncu dəfə nə
