Oilada bola tarbiyasi masalasining pedagogik va psixologik tomondan
Yüklə 0,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
часть 1 « Научный импульс » Декабрь , 2022 867 ayol uchun, ayollar erkak uchun yaratilgandir. Hayot mavjud ekan, bu qonunni hech kim buza olmaydi. Shu sababli, sen tug`ilib o‘sgan va voyaga yetgan uyingdan, yayrab-yashnab, o‘ynab-kulib yurgan yeringdan chiqib, o'zing bilmaydigan, notanish uyga borasan. Kelajakda bu uy senikidir. Sen eringga shunday xizmat qilki, ul ham senga qul bo'lsin! Sen unga yer bo'lki, u senga osmon bo'lsin! Sen unga uy bo'l, ul senga ustun bo`lsin! Aytganlariga amal qilsang, ering bilan go‘zal hayot kechirasizlar, mas’ud, baxtiyor va saodatli turmush qurasizlar. Bizlar ham huzur-halovatda baxtiyor bo`lamiz. Aks holda ikkala oilada ham huzur-halovat bo'lmaydi. Sen o'zing bir jahannamda yashagandek bo'lasan. Yuqoridagi fikrlardan ma’lum bo‘ldiki, sharq mutafakkirlari o'zlarining pedagogik qarashlari bilan o‘z davrlaridan ancha ilgarilab ketganlar. Ularning bu qarashlari bir necha asrlardan beri ajdodlarimiz tafakkurini boyitib kelmoqda va hozirgi kunda ham ular o‘z qiymatini yo‘qotgani yo‘q, ular bizning ma’naviy qadriyatimizdir. Shunga ko‘ra mutafakkirlarning o‘lmas merosi oilada bolalarning ma’naviy axloqiy tarbiyalashning muhim omili bo‘lib qoladi desak aslo mubolag`a bo`lmaydi. Shu jumladan, buyuk olim V.Satir bugungi kundagi zamonaviy oilaning bola tarbiyasi va uning manfaatlariga bog`liq ekanligidan kelib chiqib, bu maskandagi hayot maromini bola rivojlanishining bosqichlari bilan bog`laydi va shunga ko`ra quyidagicha bosqichlarni farqlaydi: 1-bosqich. Oila boshlang`ich nuqtasining boshlanishi; 2-bosqich. Ikki yoshning intim qovushishi oqibatida zurriyodning paydo bo`lishi; 3-bosqich. Bolaning bog`chaga va maktabga borishi. 4-bosqich. O`smirlik chog`ida ota-onasidan mustaqillikni da`vo qila boshlashi; 5-bosqich. ,,Bola-ota-ona” munosabatlari tugab, o`zining turmush qurishi. 6-bosqich. Tanada keksalik belgilarining paydo bo`la boshlashi. 7-bosqich. Oilaviy munosabatlarning tugashi. O‘zbekistonning milliy mustaqillikka erishishi va hozirgi kunda respublikamizda amalga oshirilayotgan siyosiy, iqtisodiy, tarixiy va ma’naviy o‘zgarishlar jamiyatimiz ijtimoiy 130 hayotida mazmunan boy ishlar qilindi. Masalan, 1998-yilning «Oila» yili deb e’lon qilinishi, O‘zbekiston Respublikasi Konsti-tutsiyasining 63- moddasida «Oila jamiyatning asosiy bo‘g‘inidir hamda jamiyat va davlat muhofazasida bo‘lish huquqiga ega» deyilishi bunga yaqqol misoldir. O`z vaqtida yurtboshimiz, oilaning jamiyatda tutgan o‘rni va ahamiyati to‘g‘risida shunday degan: «Bola tug‘ilgan kundan boshlab, oila muhitida yashaydi. Oilaga xos an’analar, qadriyatlar, urf-odatlar bola zuvalasini shakllantiradi. Eng muhim farzandlar oilaviy hayot maktabi orqali jamiyat talablarini anglaydi his etadi». Bu o‘rinda ilgari surilayotgan pedagogik g‘oyaning tub mohiyati oila tarbiyasini to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish, mustahkamlash, yanada chuqurlashtirish bilan bog‘liqdir. Oila tarbiyasi deganda ota-ona, oiladagi katta kishilar, buva-buvilar, aka-opalar tomonidan bolalarning to‘g‘ri milliy axloq-odob normalari asosida tarbiyalanishini tushunish lozim. Zotan bola tarbiyasi ota-ona, aka-opa va boshqalarning o‘zaro muomala munosabatlariga xulq-atvoriga bog‘liq. Xalqimiz ham: «Qush uyasida ko'rganini qiladi» deb bejizga aytishmagan. |