"Oqtay Eloğlu" (C. Cabbarlı) əsərinin məzmununa aid olan fikri seçin

1. “Oqtay Eloğlu” (C.Cabbarlı) əsərinin məzmununa aid olan fikri seçin

A) Dosta sadiqlik, maddi qazancına dəstək olmaq Səməd bəyin simasında əyaniləşdirilib

B) Öz işinin arxasınca düşməyin daha xeyrli olacağı Tabasaranskinin simasında təqdim edilir

C) Öz işinə laqeyd yanaşma rejissor Mazandaranskinin simasında tənqid edilir

D) Aslan bəyin simasında yeniliyi dəyərləndirə bilməməyin acizliyi əks olunub

E) İnsan cəsarətinin öz sonunu hazırlayacağı, ölümünə səbəb olacağı Firəngiz simasında əks olunub

2. Nümunədə hansı bədii təsvir vasitəsi işlənmişdir ?

Aynabənd evlərin eyvanı sərin, Yuyunur qoynunda al şəfəqlərin

A) Epitet B) Metafor C) Metonomiya

D) Təşbeh E) Simvol

3. Hansı əsər ədəbiyyatda azərbaycançılıq idealının bədii manifestinə çevrilmişdir ?

A) “Anamın kitabı”

B) “Ölülər”

C) “Ağa Məhəmməd şah Qacar”

D) “Türkün nəğməsi”

E) “Zeybək qızı”

F) “İblis”

4. Biri M.Ə.Sabirin satiralarındakı tənqid hədəflərindən deyil:

A) Qadın əsarəti

B) Milli mətbuata əngəl olanlar

C) Fanatizmin yürütdüyü bəlalar

D) Çarizmin yürütdüyü mənfur müstəmləkəçilik siyasəti

E) Dindar insanlar

5. Biri “Əkinçi” satirsındakı əkinçi obrazına aid deyil:

A) Qara yel əsdiyi üçün fəhləliyi badə getmişdir

B) Keçən il yorğanını borc əvəzinə verdiyi üçün mülkədar ondan palaz satmaqla məşğul olmasını istəyir

C) Mülkədar ondan buğdasını alaraq darı yeməyini istəyir

D) Nə qədər fəryad etsə də, mülkədar zalımlığından əl çəkmir

E) Müəllif bu obrazın dili ilə mülkədarın daxili aləmini açmağa müvəffəq olmuşdur

6. Biri “Neylərdin, ilahi ?!” (M.Ə.Sabir) şeirində əks olunmamışdır:

A) Elm sahiblərinə böyük hörmətin olduğu

B) Sədaqətin, saflığın qalmadığı

C) Məzlumların göz yaşının dəryaya çevrildiyi

D) Cəhalətin hökm sürdüyü

E) Soyuqqanlı insanların olduğu

7. M.Ə.Sabirin “Əkinçi” şeiri haqqında fikirlərdən hansı doğrudur?

A) Zalım mülkədar obrazının daxili aləmi göstərilir

B) Toxum səpməyə hazırlaşan əkinçinin həyəcanı göstərilir

C) Şeir insanları əməyə çağıran müdrikin dili ilə danışılır

D) Yaz fəsli gəldiyi üçün sürətlənən əmək prosesindən bəhs olunur

E) Qoca əkinçidən və ona irad tutan gəncdən danışılır

8. Biri M.Ə.Sabirin “Neylərdin,ilahi ?!” satirasına aid edilə bilməz:

A) Əsərdə milli və bəşəri bəlalar qovuşmuş şəkildə təqdim olunmuşdur

B) Ölkənin inkişafına laqeyd münasibət bəsləyənlər, ana dilində danışmağı ar bilənlər tənqid edilib

C) Şair oxuyub elm öyrənənlərin dinsiz elan olunduğu yanıqlı bir səslə ifadə etmişdir

D) Müəllif zalımın zülmünə, məzlumun dözməsini, səbrli olmasını qəbul edə bilmir

E) İnsanlığın taleyindən narahatlığını ifadə edən şair məzlumların haqqının müdafiəçisi kimi səs qaldırır

9. Təbriz bizi gül-çiçəklə qarşıladı.

Cümləsindəki hansı məcaz növü işlənmişdir ?

A) Təşbeh

B) Kinayə

C) Metafor

D) Metonimiya

E) Təzad

10. Əsərlərdən biri Bəxtiyar Vahabzadənin “Xəzan bülbülü” poemasını həsr etdiyi şairin yaradıclığına aiddir.

A) “Neylərdin, İlahi?”

B) “Məni candan usandırdı..”

C) “Türkün nəğməsi”

D) “İstiqlal”

E) Azərbaycan, Azərbaycan”

11. Lirik poemadır, iki hissədən ibarətdir, heca vəznində beşlik şəklində qələmə alınmışdır. Bu fikirlər hansı əsərə aiddir ?

A) R. Rza "Qızılgül olmayaydı"

B) Ə. Cavad "Səsli qız"

C) M. Şəhriyar "Heydərbabaya salam"

D) H.Cavid "Azər"

E) B. Vahabzadə "Şəhidlər"

12. Janr baxımından ardıcıllığını tamamlayın. "Şəhidlər"(B.Vahabzadə),"Qızılgül olmayaydı"(R.Rza),...

A) "Türkün dili"

B) "Hikmətin fəziləti"

C) "Neylərdin,ilahi?"

D) "Uçurum"

E) "Səsli qız"

13. Rübai və tuyuq janrları üçün ortaq cəhət deyil?

A) Qədim dövr ədəbiyyatına aiddir.

B) Eyni qafiyə quruluşuna malikdir.

C) Yalnız bir bənddən ibarətdir.

D) Eyni vəzndə yazılır.

E) Klassik şeir janrıdır.

14. "Durna teli"qolunda istifadə olunan şeirlər hansı janrdadır.

A) Gəraylı,qəzəl

B) Qoşma,gəraylı

C) Qəsidə,qəzəl

D) Təcnis,məsnəvi

E) Qoşma,təcnis

15. Verilmiş beytin hansı əsərə aid olduğunu və onun janrını müəyyən edin. Nə yaxşı olardı,hər ölkədə,ah,

Olaydı belə bir vəzir ilə şah. 1."Hikmətin fəziləti" 2."Vətəndaş" 3."İstiqlal" A.Qəzəl B.Hekayə C.Poema D.Təmsil E.Qəsidə

A) 2-E

B) 2-A

C) 1-D

D) 1-B

E) 1C

16. "İblis" mənzum faciəsinin məzmunu ilə bağlı səhv fikri seçin.

A) Çavuş İbn Yəminə Arifdən ehtiyat etdiyini deyir.

B) Arif Xavəri boğaraq qətlə yetirir.

C) Arif qardaşını vurduğunu anlayınca intihar etmək istəyir,ancaq Rəna maneə olur.

D) Rənanın atasının qatili İbn Yəmindir.

E) İxtiyar şeyx ingilis casusudur.

17. Bu əsər H.Cavidin Qərbə və Şərqə,eyni zamanda Şərq-Qərb müstəvisində Azərbaycana baxışlarını geniş şəkildə ifadə edir:

A) Azər

B) İblis

C) Bir ahi-məzlumanə

D) Hübuti-Adəm

E) Topal Teymur

18. "Ana" faciəsində Qanpoladın vurulması xəbərini Səlma ana kimdən öyrənir?

A) İsmətdən

B) İzzətdən

C) Muraddan

D) Orxandan

E) Səlimdən

19. Bu surətlərdən biri Rənanın atasının qatili,o biri isə şahididir:

A) Arif-Vasif

B) İbn Yəmin-İbn Yəminin əsgəri

C) Elxan-Vasif

D) Elxan-Arif

E) İbn Yəmin-Arif

20. H.Cavidin "Ana" mənzum faciəsində Səlma ana obrazı canlandırılmışdır. Başqa hansı əsərdə bu adda obraza rast gəlmək mümkündür?

A) M.Füzuli "Leyli və Məcnun"

B) İ.Qutqaşınlı "Rəşid bəy və Səadət xanım"

C) M.F.Axundzadə "Mürafiə vəkillərinin hekayəti"

D) M.F.Axundzadə "Aldanmış kəvakib"

E) C.Məmmədquluzadə "Anamın kitabı"

21. H.Cavidin “Ana” mənzum faciəsi ilə bağlı doğru fikirləri seçin.

1. Bir pərdədən ibarət olan bu əsər H.Cavidin ilk mənzum faciəsidir

2. Əsərin sonunda İsmət böyüklük göstərərək qardaşı Səlimdən Muradı bağışlamasını istəyir

3. Səlma daxili mənəvi böhrandan milli adət və ənənəyə əsaslanan böyük insani hislə çıxmağı bacarır

4. Orxanın Xarakterindəki eqoizm, özünü-bəyənmişlik ətrafındakı insanların onu tamamilə tərk etməsinə səbəb olur

5. Qanpoladın son nəfəsində Səlimi haqsız yerə qan tökməyə çağırması ədəbiyyatımızda bir ilkdir

A) yalnız 1, 3 B) 1, 3, 5 C) 2, 4, 5

D) yalnız 3, 5 E) 1, 4, 5

22. Biri Rəna obrazına aid edilə bilməz:

(H.Cavid “İblis”)

A) Atasının qatilini tapıb intiqam almaq üçün cəbhənin ən təhlükəi yerlərində dolaşır

B) Eyni vaxtda iki doğma qardaşın qəlbinə sevgi qığılcımları saçır

C) Özüd də bilmədən bir qardaşın əli ilə o biri qardaşın məhvinə səbəb olur

D) Müharibələrin insanlara böyük məhrumiyyətlər gətirdiyinə inanır

E) Arifin Xavəri boğaraq öldürməsi xəbərini sevinclə qarşılayır

23. H.Cavidin “Ana” mənzum faciəsindəki hadisələrin başvermə ardıcıllığını müəyyən edin

1. Səlim öz əlləri ilə Orxanı cəzalandıracağına söz verir

2. Səlma gümüş kəməri Səlimə bağışlayır, Səlim isə bu yadigarı heç vaxt unutmayacağını söyləyir

3. Orxan İsmətə aşiq olduğunu deyir, İsmət isə barmağındakı üzüyü göstərərək Qanpolada bağlı olacağını bildirir

4. Səlma ana Muradı evində gizlədir

5. Səlma ana Qanpoladın qatilinin Murad olduğuna əmin olur

A) 1,2,3,4,5 B) 2,3,5,4,1

C) 3,1,2,4,5 D) 3,1,2,5,4

E) 1,3,2,4,5

24. Hansı mövzuya Ə.Cavadın "Səsli qız" poemasında yer verilməmişdir?

A) Valideyinlərə hörmət insan üçün son nəfəsə qədər davam edən borcdur.

B) İnsan ləyaqəti ucadır, onu yerlərə atmaq insanın dəyərini azaldır.

C) Vətənə məhəbbət insan üçün ən ali hislərdən birdir.

D) İşğalçılığın, qan tökməklə qazanılmış səadətin sonu yoxdur.

E) Azadlıqda yaşamaq istəməyən əyilməyə məhkumdur.

25. Ə.Cavadın "Səsli qız" poemasına əsasən uyğunluğu müəyyən edin. 1.Mövzu 2.Problem 3.İdeya a. Vətənin düşmən hücumundan müdafiə edilməsi vətəndaşın şərəf işidir. b. Ölkə işğal olunmuşdur. c. Vətənə məhəbbət.

A) 1-c, 2-b, 3-a

B) 1-a, 2-b, 3-c

C)1-b, 2-c, 3-a

D)1-c, 2-a, 3-b

E) 1-a, 2-c, 3-b

26. Ə. Cavadın "Səsli qız poemasının məzmunu ilə bağlı səhvi müəyyən edin.

A) Qalib şahın sözlərini uğursuz şaha çatdıran ele məğlub şahın vəziri olur.

B) Qalib şahın Saranın əlindən bir qədər meh içmək istəməsi onun sonunu gətirir.

C) Saranın xaqanın şərabına zəhər tökməsinə səbəb Arqunun ölərkən vəziyyət etməsi idi.

D) Xaqanın ölüm xəbərini eşidən xalq ayağa qalxaraq son gücü ilə vuruşur və düşməni tari-mar edir.

E) Ölkə azad olandan sonra Sara adı xalq üçün ən sevimli ad olur.

27. Ə.Cavadın "Səsli qız" poeması haqqında verilənlərdən biri doğrudur

A) İşğalçı şah Saranın yaşadığı yeri asanlıqla tutmağa nail olur.

B) Padşahın Saradan xəbərdar olmasında yaltaqlıq edərək xoş görünməyə çalışan xainlərin rolu olur.

C) Ölkəni işğal edən xaqan xalqın tutduğu yasa hörmətlə yanaşır.

D) Məğlub olmuş ölkənin şahı qaçaraq başqa ölkəyə sığınır

E) Şahı zəhərləyib öldürməyi Sara əyanlardan birinə məsləhət görür.

28. M.Şəhriyarın " Heydərbabaya salam" poeması haqqında səhv fikir hansıdır?

A) Heca vəzinində yazılıb.

B) Uşaqlıq yaddaşını vərəqləyir.

C) Bəndlər şəklindədir.

D) Əsərdə sürgün illərində çəkdiyi əziyyətləri də xatırlayır.

E) Azərbaycan dilində yazılmış yeganə əsər deyil.

29. M.Şəhriyarın "Heydərbabaya salam" poeması ilə bağlı səhvi müəyyən edin.

A) Poema Azərbaycan ədəbi dilində yazılmamışdır.

B) Öz bədii obrazını da yaradır.

C) Əsərdə poemanı anasının xahişi ilə yazdığını qeyd edir.

D) Əsər iki hissəlidir.

E) Şairin tanıdığı insanların bədii surətləri də öz əksini tapıb.

30. M.Şəhriyarın "Heydərbabaya salam" poemasında öz əksini tapmışdır: 1.Xalqın adət-ənənələri 2.Açıq şəkildə xalqı mübarizəyə səsləmək 3.Şairin uşaqlıq xatirələri 4. İstedadlı ziyalıların acınacaqlı vəziyyəti 5. Doğduğu yerin gözəl mənzərələri

A) 1, 3 ,4

B) 1, 3, 5

C) 1, 4, 5

D) 3, 4, 5

E) 2, 3, 4

31. Verilənlərdən hansına M.İbrahimovun "Gələcək gün" əsərində toxunulmamışdır?

A) Yaxşılıq etmək arzusu

B) Oxuyub öyrənmək həvəsi

C) Müəllimlik peşəsinin çətinliyi

D) Doğma yurd həsrəti

E) İnsanların halal qazancının mənimsənilməsi

32. M.İbrahimovun "Gələcək gün" əsəri haqqında fikirlərdən biri doğrudur:

A) Əsərdə danışılan hadisələrnin hamısı kənddə baş verir.

B) Musa kişi etiraz etdiyi üçün ona böhtan atılır və günahsız yerə cəzalandırılır.

C) Firidun Həsənalının köməyinə çatıb ilan sancan yeri sağalda bilir.

D) Firidunun sözlərindən sonra kəndlilər Hikmət İsfahanının təklifini rədd edirlər.

E) Firidun kənddə olan yaşayış tərzinin şahidi olduqdan sonra oxumağını davam etdirmək istəmir.

33. M.Hüseynin "Odlu qılınc" hekayəsindəki birinci söz bədii təsvir vasitəsi kimi nədir?

A) epitet

B) metafor

C) metonimiya

D) simvol

E) təşbeh

34. Biri M.Müşviqin "Həyat sevgisi" şeirində əksini tapmamışdır:

A) Sərin bulaqların suyu cana dərmandır.

B)Dünya gündən-günə gözəlləşir.

C) Ağaran səhra xam gümüşə bənzəyir.

D) Həyat keşməkeşlidir.

E) Təbiət həm varlıdır, həm də xəsis.

35. "Gələcək gün" əsərində müəllif Hikmət İsfahanı sürəti ilə bir sıra məsələlərə diqqət çəkmişdir. Verilənlərdən hansı onun xüsusiyyətlərindən deyil?

A) insanları qorxu altına saxlamaq

B) insafsızlıq

C) insanlara yuxarıdan aşağı baxmaq

D) kəndlilərin ana dilinə hörmət bəsləmək

E) şəxsi mənfəətlərini düşünmək

36. M.İbrahimovun "Gələcək gün" əsərində iştirak edən surətlərdən biri mənfi planda verilmişdir:

A) Musa kişi

B) Səriyyə xala

C) Həsənalı

D) Qoca müəllim

E) Mübaşir Məmməd

37. Biri A. İldırımın "Əsir Azərbaycanım" şeirində əksini tapmamışdır:

A) Azərbaycanın "bəxtsiz ana", "eşsiz yurd" ifadələri ilə əks etdirilməsi

B) vətəndən kənarda xoşbəxt yaşamağın mümkünsüzlüyü

C) vətənin xam gümüş kimi ağaran səhralarının da gözəl olması

D) şairin bu "sərsəm gediş"in durmasını arzulaması

E) lirik qəhrəmanın gur səsinin göy Xəzərə çatdırılmasını arzulaması

38. M.Hüseynin "Odlu qılınc" əsərində belə bir obraz yoxdur:

A) Urmuz

B) Cavahir xatun

C) Varaz

D) Cavanşir

E) Bahar

39. Biri Z.Xəlilin "Zeynalabdin"əsərinə aid deyil:

A) H.Z.Tağıyevə görə məktəbi olmayan xalqın gələcəyi yoxdur.

B) Əsərin ideyası kimi "Tikmədim özüm qalam,tikdim ki,izim qala" fikrini düşünmək olar.

C) Zeynalabdinin milyonçu olmasında ətrafındakı insanların ona olan dəstəyi də mühüm rol oynamışdır.

D) Hacının şüarı belə idi:"Mənim yerin altından çıxan pulum yerin üstünü bəzəməlidir".

E) Tağıyev qız məktəbi açmasına mane olan qaragüruhçuların səsini kəsmək üçün dini adamlar dəvət edir.

40. İ.Əfəndiyevin "Xurşidbanu Natəvan"pyesindəki Knyaz Xasay xan surəti haqqında doğru olmayan variantı göstərin.

A) Natəvanı dərin məhəbbətlə sevir.

B) "Məclisi-üns"ün məşğələlərində iştirak edir.

C) İki övladı var

D) Dini ayrı-seçkiliyin əleyhinədir.

E) Natəvanla evlənməyi ona canişin məsləhət görür.

41. İ.Şıxlının "Dəli Kür"romanının qəhrəmanı Cahandar ağanın ağa,mülkədar kimi sinfi təbiətinin özümü büruzə verdiyi səhnə?

A) Kəndlilərə,kasıb gəmiçi ailəsinə münasibətində

B) Çar hakimiyyətini nümayəndələri ilə qarşılaşmada

C) Mələyi qaçırmaqla etdiyi səhvi anlamasında

D) Çernyayevski və Əhmədi qaragüruhdan qoruyarkən

E) Şamxalla sözləri üst-üstə düşməyəndə

42. Nəzmlə bağlı hökmlərdən doğru olmayan fikir hansıdır?

A) Bölgü nəzmin əsas əlamələrindəndir.Bölgü anlayışını təqti,sezura, terminləri ilə də əvəzlənə bilər.

B) Nəzm əsərində misranın sonunda qafiyədən sonra təkrar olunan söz və ya ifadə rədif adlanır.

C) Nəzm əsərlərində lirik lövhələr olur.

D) Burada sözlərin nizamla,müəyyən qayda ilə düzəlməsi əsas şərtdir.

E) Nəzm əsərində müəllif,adətən,öz fikrini oxuculara adi cümlələrlə çatdırır.

43. Verilmiş fikirlər əruz vəzninin hansı bəhrinə aiddir? Sürətli,cəld deməkdir. Bu vəzndə olan şeirlər o qədər yüngül oxunur ki,ilk baxışda heca vəznində olan şeirlərə bənzəyir.

A) Xəfif B) Rəməl C) Həzəc

D) Səri E) Münsərih

44. Nöqtələrin yerinə yazıla biləcək fikri müəyyənləşdirin. M.Füzulinin "Söz"əsəri ilə S.Ə.Şirvanin "Guş qıl..." əsəri üçün.... ortaq cəhətdir.

A) Maarifçi məzmun

B) Vəzn

C) Şeir vahidi

D) Dövrü

E) Dilində ərəb-fars sözlərinin işlənməməsi

45. Əsərlərdən birinin quruluşu bu sxemə uyğun gələ bilər: Ustadnamə>əsas əhvalatlar>duvaqqapma

A) "Şir və Tülkü"

B) "Astiaq"

C) "Nuh peyğəmbər"

D) "Kitabi-Dədə Qorqud"

E) "Şah İsmayıl"

46. O hansı dərrdir kim,olmasın aləmdə dərmanı, Yazılmış dəhrdə hər dərd üçün bir çarə,səbr eylə. (S.Ə.Şirvani)

Bu misraların müxəmməsin orta bəndlərindən birindən götürülmüş ardıcıl sətirlər olduğunu bilərək,bəndin neçənci misraları olduğunu müəyyənləşdirin

A) 4-cü və 5-ci

B) 1-ci və 2-ci

C) 2-ci və 3-cü

D) 3-cü və 4-cü

47. Biri İ.Krılovun "Ağac" əsərindəki İlana aiddir:

A) Zəhmətkeşdir.

B) Tənqid hədəfidir.

C) Acgözdür.

D) Ağıllıdır.

E) Yardımsevərdir.

48. Yüngül,zərif mənalarına bildirən bəhrdə yazılmış əsəri müəyyənləşdirin.

A) "Əkinçi" (M.Ə.Sabir)

B) "Qafqaz müsəlmanlarına xitab" (S.Ə.Şirvani)

C) "Ağrımaz" (İ.Nəsimi)

D) "Türkün nəğməsi" (M.Hadi)

E) "Ana" (C.Cabbarlı)

49. Uzun və qısa hecaların bir-birini izləməsi prinsipinə uyöun yazılan şeir janrı hansıdır?

A) Qoşma B) Təcnis C) Bayatı

D) Gəraylı E) Qəzəl

50. "İş insanın cövhəridir"nümunəsi haqqında yanlış olmayan fikrin verildiyi bəndi müəyyənləşdirin.

A) Kövrək duyğuları,səmimiyyəti əks etdirən lirik folklor nümunəsidir.

B) Xalqın əsrlər boyu qazandığı həyat təcrübəsi ümumiləşmiş şəkildə ifadə edən epik folklor nümunəsidir

C) Epik növdədir,səs oyunu üzərində qurulmuşdur.

D) Dramatik növə aiddir,tamaşadır.

E) Lirik növdədir,şifahi xalq ədəbiyyatının ən qədim janrı hesab olunur.

51. M.İbrahimovun "Azad" hekayəsinə aid edilə bilməz:

A) Hekayə Cənubi Azərbaycanda baş vermiş hadisələr əsasında yazılmışdır.

B) Fərdanın Zəncana göndərilməsinin səbəbi Tehran mürtəcelərinin orada fəsadlar törətməsi idi.

C) Azadın adı ilə deyil,"Sükuti" ləqəbi ilə çağırılmasının səbəbi onun sakit və lal-dinməz olması idi.

D) Fərdanın dərzi dükanında Azada verdiyi sualın mahiyyətini Azad ölüm ayağında dərk edir.

E) Hekayə Fərdanın dilindən verilir.

52. "Qoca və dəniz"əsərində qoca balıqçı uzun müddət heç nə tuta bilmir.Ətrafındakıların çoxu onu uğursuz hesab edir,tənəli baxışlarla süzür.Lakin qoca heç kimin tuta bilmədiyi böyüklükdə balıq tutaraq hamını susdurur. Məzmuna uyğun atalar sözünü müəyyən edin

A) Suda batan saman çöpündən yapışar.

B) Cücəni payızda sayarlar.

C) Əldən qalan əli il qalar.

D) Ad adamı bəzəməz,adam adı bəzəyər.

E) Saxla samanı,gələr zamanı

53. Biri doğrudur:

	Əsərin adı	Janrı	Dili	Vəzni	İdeyası
A)	“Leyli və Məcnun” (N.Gəncəvi)	Poema	Azərbaycan	Əruz	İnsanın mənəvi azadlığı
B)	“Sığmazam” (İ.Nəsimi)	Qəzəl	Azərbaycan	Heca	İnsanın ucalığı, Ölməzliyi
C)	“Dastani- Əhməd Hərami”	Poema	Azərbaycan	Əruz	Kin-küdurətin tənqidi
D)	“Durnalar” (Q.Zakir)	Gəraylı	Azərbaycan	Heca	Vətənə məhəbbət
E)	“Bəngü Badə” (M.Füzuli)	Poema	Fars	Əruz	Pisliyin tənqidi

54. E.Heminqueyin "Qoca və dəniz" əsərində tutduğu nəhəng balığı qoruya bilməyən qocanın sözlərində verilənlərdən hansı hiss olunur? Gözəl qayıqdır,möhkəmdir.Sınıb-eləməyib.Bircə sükanı işdən çıxıb,onu da düzəltmək asandır.

A) Təbəssüm

B) Təəssüf

C) Təəccüb

D) Təşəkkür

E) Təsəlli

55. Biri "Ağac"(İ.Kırılov" təmsilinə aid edilə bilməz:

A) əmsildə göstərilir ki,kəndli ağacın fikrini düzgün hesab etməsə də,ətrafındakı ağacları kəsir.

B) Epik növdədir,hikmətli məzmunu ilə seçilir.

C) "Sürüdən ayrı düşən quzunu qurd yeyər"fikrini əsərin əsas ideyası kimi göstərmək mümkündür.

D) Ağac düşünmədən qərar verməsinin,özünü həddindən artıq sevməsinin cəzasını çəkir.

E) Ağacın səhvi ona müraciət edən ilanın sözlərində öz əksini tapmışdır.

56. İvan Krılovun "Ağac"əsərinin janr xüsusiyyətlərinə aid olmayan fikri müəyyən edin.

A) Tənqidi-satirik mövzuda yazılıb.

B) Həcmcə yığcamdır.

C) Alleqorik nəsihətamiz səciyyə daşıyır.

D) Nəzmlə yazılıb.

E) İlanı müdrik obraz hesab etmək olar.

57. E.Heminqueyin "Qoca və dəniz" əsərinin məzmununa aid fikirlərdən biri yanlışdır:

A) Köpəkbalıqları qayığı dövrəyə alırlar.

B) Tutulan balığın yalnız skeleti qalır.

C) Qoca balığı yaxından görür və ona valeh olur.

D) Qoca balığın satış dəyərini də düşünür.

E) Qocanın tutduğu balıq tunes balığı idi.

58. E.Heminqueyin "Qoca və dəniz"əsərinə aid yanlış fikri müəyyən edin.

A) Qoca kiçik dostuna beysbol oynamağı təklif edir.

B) "Terras"restoranında balaca oğlandan başqa Qocaya heç kəs acımırdı.

C) Yem kimi tunes balıqlarını ona kiçik dostu vermişdi.

D) Balıqçı oğlan Santyaqoya sardina tutmaq istəyir.

E) Qoca dənizi heç vaxt lənətləmir və onu səxavətli sayır.

59. Ə.Cavadın "Azərbaycan bayrağına" şeiri ilə bağlı doğru fikirdir.

A) Sovet dövründə yazılmışdır.

B) Lirik qəhrəman azadlığın dəyərindən də bəhs edir.

C) Azərbaycanın təbii sərvətlərindən də söz açılır.

D) Türklərin soykökündən,türk ellərinin birliyindən bəhs olunur.

E) Təbiət gözəllikləri ön plana çəkilmişdir.

60. Şeirlə bağlı biri düzgündür:

A) Nəzmlə yazılır.

B) Şairi bəlli olmur.

C) Hekayənin növüdür

D) Zahid Xəlil ilk şeir yazarıdır

61. Çingiz Aytmatovun "Gün var əsrə bərabər" əsərinə əsaslanmaqla hansı fikirlə tamamlamaq olmaz: Yedigey: Sabitcanı manqurt adlandırır.

A) Milli adət-ənənələrə hörmətlə yanaşır.

B) Milli mənlik şüurundan məhrum deyil

C) Dostu Qazanqapın vəsiyyətinə əsasən onu Ana-Beyit qəbristanlığında dəfn edir.

D) Öz xalqının mənəvi dəyərlərini qoruyur.

E) Mənəvi cəhətdən zəngindir.

62. "Türkün nəğməsi" əsəri hansı vəzndə,hansı bəhrdə yazılmışdır?

A) Sərbəst vəzində,həzəc bəhrində

B) Əruz vəznində,həzəc bəhrində

C) Heca vəznində,həzəc bəhrində

D) Əruz vəznində,rəcəz bəhrində

63. Lirik növ haqqında söylənilən səhv fikri müəyyən edin.

A) Lirikada tərənnüm əsas yer tutur.

B) Lirik növün janrları epik və dramatik növlərdən sonra yaranmışdır.

C) Lirika yığcam və emosional xarakter daşıyır.

D) Lirika təəssüratın,düşüncənin,qüvvətli həyəcanların məhsuludur

E) Lirikada müşahidə edilmiş obyektə subyektiv münasibət ön plana çəkilir.

64. M.F. Axundzadənin “Aldanmış kəvakib” povesti ilə bağlı fikirlərdən hansılar yanlışdır?

1. Yusif Sərrac xalqın arzu və istəklərinin ifadəçisi kimi təqdim olunmuşdur

2. Şah Abbas ulduzların toqquşacağı xəbərini eşidən kimi qorxuya düşür

3. Yusif Sərracın taxta çıxması təklifini Mövlana Cəmaləddin verir

4. Şah Abbas yenidən taxta çıxan kimi Yusif Sərracı edam etdirir

5. Əsərin adı İran tarixçisi İsgəndər bəy Münşinin eyniadlı əsərindən götürülmüşdür

A) 1,2,5 B) 3,4,5 C) 1,3

D) 1,4 E) 2,3,4

65. “Bomba” əsərindən seçilmiş cümlə ilə bağlı fikirlərdən hansılar səhvdir?

Görünür, sən ya rüşvət alırsan, yəqinki qocalıb zay olubsan. Əgər belə getsə, bizim bir yerdə qulluq eləməyimiz tutmayacaq.

1. Pristav tərəfindən, Kərbəlayı zala deyilir

2. Kərbəlayı Zalın təqaüd almaq ehtimalı bu sözlərdən sonra yoxa çıxır

3. Bu cümlələrdə görülən işdən narazılıq ifadə olunur

4. Əsərin final hissəsində deyilir

A) 1,4 B) 2,4 C) 1,3

D) 3,4 E) 2,3

66. “Nurəddin” əsərində qarğaların səsinə gələn qoca dilənçi Nurəddini tapır. Əsərdə bu səhnə hansı hadisənin yaşanmasından sonra baş verir?

A) İmamverdi baba xəstələnir

B) Sürətlə gələn fayton Nurəddini vurur

C) Nurəddin Baharı yenidən tapır

D) Nurəddin Əmiraslanla Gülpərinin danışığını eşidir və evdən qaçır

E) Gülpəri evə gec gəldiyi üçün Nurəddini döyür

67. “Bomba” hekayəsindfə “ Gecənin bu vaxtında gələn girdə şey xatalı şey olar” düşüncəsi hansı hadisənin yaşanmasına səbəb olur?

A) Kərbəlayı Zal gecə növbəsinə çıxmalı olur

B) Feyzullanın evində axtarış aparılır

C) Pristav Kərbəlayı Zaldan razı qalır

D) Ehtimalın doğruluğu başıucalığı gətirir

E) Kərbəlayı Zal yemək yemədən evdən çıxır

68. Uyğunluğu müəyyən edin

1. Əfsanələr

2. Rəvayətlər

3. Nağıllar

a. Yumorla yanaşı satira, sarkazm da əsas yer tutr

b. Ağlasığmaz möcüzələr baş verir, insanlar başqa varlıqlara çevrilirlər

c. Həyatda baş vermiş real hadisələr əsasında formalaşır

d. Hadisələr baş qəhrəmanla bağlı olur. 3 növü var

e. Tarixi şəxsiyyətlərlə bağlı nümunələri geniş yayılmışdır

A) 1-e, 2-d, 3-b B) 1-a, 2-b, 3-d

C) 1-b, 2-a,3-c D) 1-d,e, 2-b, 3-a

E) 1-b, 2-c,e, 3-d

69. Atalar sözləri və lətifələri üçün ortaq xüsusiyyətlərdir:

A) müdrik məzmunlu fikirlərə yer verilmə

B) tapmacalarla eyni ədəbi növdə aidlik

C) bəzi şəxslərin adı ilə bağlılıq

D) yalnız nəsr şəklində olma

E) tənqid və satiradan istifadə

70. Ardıcllığı hansı bəndlə tamamlamaq mümkündür?

Abbas Tufarqanlı, Xəstə Qasım, Aşıq Ələsgər,.....

A) Aşıq Şəmkir, Aşıq Kamandar

B) Aşıq Hüseyn Saraclı, Aşıq Şəmşir

C) Aşıq Hüseyn Cavan, Aşıq Kamandar

D) Aşıq Hüseyn Cavan, Aşıq Hüseyn Saraclı

E) Aşıq Şəmşir, Aşıq Hüseyn Cavan

71. “ Ağıllı uşaq” nağılı ilə bağlı uyğunsuzluğu seçin

	Səbəb	Nəticə
A)	Xan kəndi ələ keçirmək istəyir.	Qocalar zindana salınır
B)	Əhməd müdrik qocadan kömək istəyir	Qoca xanın hansı heyvanı xoşladığını deyir
C)	Əhməd sürüdəki zınqırovlu keçiyə diqqətlə baxır	Çoban keçinin xana aid olduğunu deyir
D)	Almalardan biri suyun üzündə qalır	Əhməd onun üçillik olduğunu deyir
E)	Əhməd xanın sualına düzgün cavab verir	Xan zindandakıları azad edir

Qonur atın yiyəsi

Qaracığın qaplanı

Amit soyunun aslanı

?
72.

A) Şir Şəmsəddin B) Beyrək C) Yeynək

D) Qazan xan E) Alp Ərən

73. “ Kitabi-Dədə Qorqud” eposundan seçilmiş misraları söyləyən obraza aid olan fikir hansı bənddə verilmişdir?

Hanı dediyim bəy ərənlər?

“Dünya mənim” deyənlər?

Əcəl aldı, yer gizlədi,

Fani dünya kimə qaldı?

Gəlimli-gedimli dünya

Son ucu ölümlü dünya!

A) Oğuz elinin başçısıdır, xalqı ədalətlə idarə edir

B) İgidlik göstərənlərə ad qoyur, elçilik edir

C) Döyüşlərdə qəhrəmanlıq göstərir, düşmənə amansız zərbələr endirir

D) Dərbənddəki qoyunları kafirə vermir, qardaşları şəhid olur

E) Oğuz elinin sərkərdəsi, bəylərbəyidir, üç ildən bir var-dövlətini xalqa paylayır

74. Nizami Gəncəvinin yaradıcılığına aid fikirlər Qədim dövr Azərbaycan ədəbiyyatına aid olan hansı sənətkara da aid edilə bilər?

Müxtəlif mövzulara həsr olunmuş lirik şeirləri var

Epik əsər müəllifdir

A) M.Gəncəvi B) F.Şirvani C) Ə.Xəqani

D) Ə.Gəncəvi E) Q.Təbrizi

75. N.Gəncəvi bu poemalardan birində “Ölkə necə idarə olunmalıdır? Ölkədə bütün insanları əhatə edən ədalət necə qorunmalıdır?” kimi suallar qoyulmuş və onlara tutarlı cavab vermişdir. Bu hansı poemadır?

A) “Sirlər xəzinəsi”

B) “ Xosrov və Şirin”

C) “Leyli və Məcnun”

D) “Yeddi gözəl”

E) “İskəndərnamə”

76. Cədvəldə hansı rəqəmlərin yeri dəyişilsə uyğunluq bərpa olunar?

Məcnun	1. Dünyanın cəfaçı adlandırır, zəmanəyə baxışı ətarfdan fərqlənir
Leyli	2. Zamanın tələblərinə zahirən müti, daxilən üsyankardır
İbn Səlam	3. Adətlərin quludur, şəxsiyyət azadlığı fikrindən uzaq biridir
Məcnunun atası	4. Aşiqliyi rəzillik sayır, yasa batır, nəsihətlər verir
Leylinin anası	5. Sevgini anlamır, övladının “xəstəliyinə” çarə axtarır

A) 1-2 B) 3-5 C) 4-5

D) 2-4 E) 1-3

77. Fikirlər M.Füzulinin hansı janrda yazdığı lirik şeirlərə aiddir?

	Ana dilindəolan nümunələri say baxımından üstünlük təşkil edir
?	Bir sıra nümunələri İslam dininin böyük şəxsiyyətlərinə ithaf olunmuşdur
	Tarixi hadisələrə həsr olunan nümunələri var

A) qəzəl

B) qitə

C) təxmis

D) qəsidə

E) mürəbbe

78. “Söz” qəzəlinin şərhi ilə bağlı yanlış fikri müəyyən edin

A) Sözünə qiymət verən insan, əslində, özünə qiymət vermiş insandır

B) Söz könüllər alan bir gözəl kimi hər an görünər

C) Əgər sözünün qiymətli olmasını istəyirsənsə, onu hər yerdə danış

D) Sözə deyər ver ki, səni təhlükələrdən xəbərdar etsin

E) Dəyərli sözləri yalnız düşüncəli insanlar anlayır, hər kəs yox

79. Verilmiş xüsusiyyətlər aiddir:

- Kədər ictimai səciyyə daşıyır

- Mənzumə müəllifdir

- Şifahi və yazılı ədbiyyat ənənələri davam etdirmişdir

A) M.V.Vidadiyə

B) M.P.Vaqifə

C) Q.Təbrizə

D) Sarı Aşığa

E) Xəstə Qasıma

80. Biri mövzusuna görə fərqlidir:

A) “Abbas və Gülgəz”

B) “Vərqa və Gülşa”

C) “Şah İsmayıl”

D) “Əsli və Kərəm”

E) “Koroğlu”

81. Hansı sənətkara aid xüsusiyyət düzgün verilməyib?

A)	Məsihi	Poemasında qəhrəmanlıq və eşqi vəhdətdə verir
B)	Q.Təbrizi	Sənətə qiymət verməyən zəmanəyə qarşı etiraz səsini ucaldırdı
C)	S.Təbrizi	Şeirlərində insanın mənəvi zənginliyini ustalıqla göstərmişdir
D)	M.V.Vidadi	Nikbin mövqeyə malik olan şair icrtimai mövzulu əsərlərini əruz vəznində yazılmışdır
E)	M.P.Vaqif	Əsərləri dil, üslub, ideya-məzmun baxımından yeniliyi ilə seçilir

82. S.Ə.Şirvaninin “Qafqaz müsəlmanlarına xitab” şeirindən seçilmiş beytdə hansı fikir diqqətə çatdırılır?

Bizə qeyrilər eyləyir töhmət,

Çün tərəqqi edibdir hər millət

A) İnkişafın olmaması, başqa xalqların gerisində olmaq

B) Şəriətin hökmlərindən xəbərsiz olmaq

C) Mətbuat orqanlarının sayının az olması

D) Başqa xalqların düşdüyü acınacaqlı vəziyyətdən nümunə götürməyə çağırmaq

E) Vətən və millət anlayışlarını fərqləndirə bilməmək

83. Verilmiş fikirlər N.Vəzirovun hansı əsərini səciyyələndirir?

- Övlad tərbiyəsində zorakılıq yolverilməzdir

- Atanın davranışları ilə verdiyi nəsihət arasında uçurum var

- Səhv seçilən üsul uğursuzluqla nəticələnir

A) “Müsibəti-Fəxrəddin”

B) “Pəhləvanani-zəmanə”

C) “Keçmişdə qaçaqlar”

D) “Ev tərbiyəsinin bir şəkli”

E) “Adı var, özü yox”

84. “Müsibəti-Fəxrəddin” faciəsi ilə bağlı sxemdəki səhvi müəyyənləşdirin

Səbəb Nəticə

Rüstəm A) Fəxrəddin öldürülməsini istəyir

bəy qanı B) Qızı Səadəttin xoşbəxtliyini itirməsinə

qanla yumaq səbəb olur

istəyir C) Digər oğlunu da itirir

D) İstəyinə nail olur, əməllərindən peşman

olmur

E) İki ailənin faciəsinə səbəb olur

85. Uyğunsuzluğu seçin

A) “Dəsmalı ver” – hərəkətli oyun

B) “Uçdu, uçdu”- oturaq oyun

C) “Əkəndə yox, biçəndə yox, yeyəndə ortaq qardaş”-meydan tamaşası

D) “Şah İsmayıl” – qəhrəmanlıq dastanı

E) “Səməndər quşu”- əfsanə

86. Biri nəğmələrdə rast gəlinən mövzulara aid edilə bilməz:

A) qürbət həyatı ilə bağlı yaşanan vətən həsrəti

B) yağış kəsməsi üçün olunan müraciət

C) anaların övladları ilə bağlı arzu və istəkləri

D) səfərbərliyə çağırış, ruhlandırma

E) vəfa, sədaqət kimi hislərin tərənnümü

87. Səhv fikri seçin.

A) Qədim dövr Azərbaycan ədəbiyyatı ən qədim dövrlərdən başlayaraq XIII əsrə qədər olan mərhələni əhatə edir

B) VII əsrə aid olan Orxon -Yenisey abidələri ilk yazılı ortaq ədəbi-tarixi abidələr hesab olunur

C) Qədim dövr ümumtürk ədəbiyyatının əsasını poema yaradıcılığı təşkil edir

D) Ümumtürk ədəbiyyatının məhsulu olan dastanlarda kainatın mənzərəsi haqqında fikirlərə rast gəlmək mümkündür

E) Qədim dövr Azərbaycan ədəbiyyatının yazılı qoluna aid nəzm nümunələri əruz vəznində yazılmışdır

88. “Avesta” haqqında fikirlərdən səhv olanı seçin.

A) Ön və Orta Asiya xalqlarının ortaq abidəsi hesab olunur

B) Əsərdə Xeyir və Şər tanrılarının mübarizəsindən söz açılır

C) Humanizm xeyirxahlıq təbliğ olunur

D) Əkinçiliyə, maldarlığa çağırış var

E) Tərkib hissələrindən biri olan “Qatlar” daha çox dini məzmunu ilə seçilir

89.Ə.Haqcerdiyevin “Bomba” əsərində hadisələrin inkişafının zirvə nöqtəsi hesab edilə bilər:

A) Pristavın Kərbəlayı Zalı danlaması

B) Usta Feyzullanın qapısının gecəyarısı döyülməsi

C) Kərbəlayı Zalın iki küçənin tinində durub gözləməsi

D) Kərbəlayı Zalın həyat yoldaşı ilə söhbəti

E) kisələrdən qarpız çıxması

90. Ə.Haqverdiyevin “Bomba” əsəri ilə bağlı səbəb-nəticə cədvəlindəki doğru fikri müəyyən edin.

Səbəb	Nəticə
1. Pristav Kərbəlayı Zalı bacarıqsızlıqda günahlandırıb qovulacağını deyir. 2. Kərbəlayı Zalın arvadı qorodovoy paltarının ona yaraşmadığını deyir. 3. Krbəlayı Zal 2-3 ildən sonra təqüdə çıxaracağını bilir	Kərbəlayı Zalın ovası təlx idi
Gecə yarısı Feyzullanın evində axtarış aparanlar evdən qarpız tapdılar	4. Feyzullanın uşaqları ürəkqopma azarına düşürlər 5. Feyzullanın əl-qolunu sarıdılar 6. Kərbəlayi-Zal təqaüdə çıxa bilmədi

1. 
   1,6 B) 2,5 C) 3,4
   

D) 1,4 E) 2,6

91. Boşluqlara uyğun gələn fikirlərin verildiyi variantı seçin

Ə.Haqverdiyevin “Bomba” əsərini ....1....janrında yazılan nümunə hesab etmək mümkündür, çünki ...2....

A) 1. Hekayə; 2. Süjet xətti genişdir.

B) 1. Xatirə; 2. Hadisələr müəllifin şahidliyi ilə baş verib

C) 1. Povest; 2. Nəsr şəklindədir

D) 1. Novella; 2. Gözlənilməz sonluqla bitir.

E) 1. Mənzum hekayə; 2. Dili ahəngdardır.

92. “Bomba” əsərindən seçilmiş hissədə müəllif rus dilində şəxs və vəzifə adlarını işlətməklə nəyi diqqətə çatdırmaq istəyir?

Patap İvana xəbər elədi. İvan oqolodoçniyə, oqolodoçni pristava, pristav qala bəyinə, qala bəyi jandarmalar rəisinə. Yarım saatdan sonra usta Feyzullanın evini qazaq, saldat, qorodovoy bürüdü.

A) rus dilini öyrənməyin vacib olduğunu

B) Patap, İvan kimi rusların Azərbaycan xalqının təhlükəsizliyi üçün çalışdıqlarını

C) adı çəkilən vəzifələrin əhəmiyyətinin böyüklüyünü

D) Usta Feyzullanın mənfi surət olmasını

E) həmin dövrdə yerli əhaliyə etibar edilmədiyini, əsas vəzifə sahiblərin ruslar olduğunu

93. “Bomba” əsərindən seçilmiş cümlə ilə bağlı fikirlərdən hansılar səhvdir?

Görünür, sən ya rüşvət alırsan, yəqinki qocalıb zay olubsan. Əgər belə getsə, bizim bir yerdə qulluq eləməyimiz tutmayacaq

1. Pristav tərəfindən, Kərbəlayı Zala deyilir

2. Kərbəlayı Zalın təqaüd almaq ehtimalı bu sözlərdən sonra yoxa çıxır

3. Bu cümlələrdə görülən işdən narazılıq ifadə olunur

4. Əsərin final hissəsində deyilir

A) 1,4 B) 2,4 C) 1,3

D) 3,4 E) 2,3

94. “Bomba” hekayəsində “Gecənin bu vaxtında gələn girdə şey xatalı şey olar” düşüncəsi hansı hadisənin yaşanmasına səbəb olur?

A) Kərbəlayı Zal gecə növbəsinə çıxmalı olur

B) Feyzullanın evində axtarış aparılır

C) Pristav Kərbəlayı Zaldan razı qalır

D) Ehtimalın doğruluğu başıucalığı gətirir

E) Kərbəlayı Zal yemək yemədən evdən çıxır

95. “Bomba” əsərinin qəhrəmanı Kərbəlayı Zal surətinə aid olan sözlərdə əksini tapan fikir hansıdır?

...bir dəmən iyirmi beş ildən artıqdır ki, polis qulluğundayam. Bir-iki ildən sonra pensiyəm çıxacaq. Ondan sonra rahat əyləşib pensiyəni yeyərik.

A) işində fərqlənməsi, qabaqcıl işçi olması

B) İşinə can yandırmaqdan daha çox alacağı təqaüdü düşünməsi

C) işinin ağırlığından şikayətlənib başqa iş axtarmaq istədiyini dilə gətirməsi

D) işinə görə ayrılmış təqaüdün miqdarının az olmasından şikayətlənməsi

E) vəzifəsinə görə bir çox insanlara kömək etdiyinə görə qürur hissi yaşaması

96. “Bomba” əsərinin iştirakçısı Kərbəlayı Zalı səciyyələndirən xüsusiyyətləri müəyyənləşdirin.

1. Şöhrətpərəstlik 2. Hiyləgərlik 3. Cəsarət

4. Mərdlik 5. Bacarıqsızlıq

97. İ.Hüseynovun “Zəhər” hekayəsi ilə bağlı yanlış fikri seçin.

A) Meşəbəyi Mirqasım meşə ilə vidalaşmaq üçün gəzməyə çıxmışdı

B) Mirqasım açıq deməsə də, daxilində meşənin su altında qalmasına narazı idi

C) Mirqasım yüz yaşında da olsa, yenidən at belinə qalxıb meşəbəylik edəcəyini deyir

D) Dolu vedrədəki südün yerə tökülməsi Mirqasımın son ümidini qırır

E) Daşdəmirlə Mirqasım köməkləşib göy ürgəni yıxırlar, zorla südü ata içirirlər

98. İ.Hüseyovun “Zəhər” hekayəsindən seçilən hissə ilə bağlı doğru fikri seçin

“.....Göy ürgənin belində belədən belə, elədən belə çapırdın, malı, heyvanı atın döşünə qatıb salırdın xalxala Nə bilim, filan yerə ayaq basmayın, bəsməkan yerə yaxın durmayın!”

A) Vəzifənin öhdəsindən gəlməyi lazımınca qiymətləndirən sözlərdir

B) Sözlərin müəllifi Mirqasımla keçirdiyi gözəl günləri xatırlayır

C) Göy ürgənin zəhərlənməsinə görə təəssüf hissini dilə gətirən cümlədir

D) Boz şlyapalı, ziyalı görkəmli adamın dilindən söylənilir

E) Əsərdəki obrazlardan birində digərinə qarşı yaranan gizli düşmənçiliyin səbəbini göstərir

99. İ.Hüseynovun “Zəhər” hekayəsində Daşdəmir Mirqasımı hansı “Dədə Qorqud” qəhrəmanına bənzədir?

A) Dədə Qorquda B) Bayandur xana

C) Qazan xana D) Qaraca Çobana

E) Beyrəyə

100. İ.Hüseynovun “Zəhər” hekayəsinə aid hansı fikir yanlışdır?

A) Daşdəmir hər şeyi pulla ölçən, qaraniyyətli insandır

B) Mirqasım həmin gün sevincli olduğu üçün mahnı oxuyurdu

C) Göy ürgənin zəhərləndiyi asırqal həmin meşədə bitmədiyi üçün meşəbəyi təəccüblənir

D) Daşdəmir qəsdən vedrəyə təpik vuraraq südü dağıdır

E) Meşəbəyi öz atına dost kimi yanaşır, onu öz övladları qədər sevirdi

101. “Zəhər” əsəri ilə bağlı səhv fikri müəyyən edin.

A) Əsərdə insan və təbiət xəttinə yer verilmişdir

B) İştirak edən surətlərin sayı azdır, amma xarakterlə fərqlilik müşahidə olunur

C) “Ehtiyac insanı düşmən qapısına aparar” atalar sözü əsərin ideyası ilə səsləşir

D) Atın insan üçün dəyərli motivinə rast gəlmək mümkündür

E) Müəllif başqalarına pislik edənin pisliklə qarşılacağını göstərmək istəmişdir

102. “Namərd gülləsi” hekayəsindən seçilmiş dialoqla bağlı fikirlərdən hansı doğrudur?

- Mənə pənah gətirdi, neyləyim?

- Mənə də pənah gətirmişdi, axırını ki gördün...

A) Niftalı koxa və Mürşüd arasında baş verir

B) Yaxşılığın itirilməməsi haqqında danışılır

C) Kərəm və Niftalı koxa arasında baş verir

D) Dialoqda Niftalı koxanın əməllərindən şikayət var

E) Qərara alınır ki, bundan sonra heç kimə inanmamaq lazımdır

103. İ.Şıxlının “Namərd gülləsi” hekayəsi ilə bağlı fikirlərdən hansı yanlışdır?

A) Əsərdəki Kərəm surəti milli-mənəvi dəyərləri özündə əks etdirən obrazdır

B) Niftalı koxa mənfi planda təqdim edilmişdir

C) Əsərdə mərdlik, təəssübkeşlik, əyilməzlikkimi milli xarakterlər əks etdirilmişdir

D) Əsərin ideyası mərdliyin təbliğindən, namərdlik kimi mənfi xüsusiyyətlərin tənqidindən ibarətdir

E) Müəllif Mürşüdün davranışı ilə cəmiyyətə namərdlik toxumu səpən insanların iç üzünü açıb göstərmişdir

104. “Nəmərd gülləsi” əsərin iştirakçılarından olan Mürşüd obrazı ilə bağlı səhv fikri müəyyənləşdirin

A) Mərdlik və kişilik xüsusiyyətlərindən uzaqolan obrazdır

B) Adam öldürdüyü üçün öz elindən uzaq düşmüşdür

C) Ona edilmiş yaxşılığa pisliklə cavab verir

D) Diribaşlığı ilə seçilir, əlindəki mayanı böyütməyi bacarır

E) Niftalı koxa ilə qohum olmuşdu

105. “Namərd gülləsi” əsəri ilə bağlı fikirlərdən hansılar doğrudur?

1. Niftalı koxa və Mürşüd göz açandan bir yerdə oyanmış, dotlaşmışdılar

2. Niftalı koxa Mürşüdü öz qohumlarından biri iləevləndirmişdi, Mürşüdün həyat yoldaşına əl qaldırması onların arasında soyuqluğa səbəb olur

3. Niftalı koxa namərd gülləsindən ölməyi özünə yaraşdırmırdı

4. Niftalı koxanın son istəyi Kərəmi ağır seçim qarşısında qoyur

5. Kərəm Mürşüdü öz əli ilə öldürməklə intiqam alır

106. “Namərd gülləsi” əsərinə aid hadisələrin düzülüş ardıcıllığını müəyyən edin

1. Niftalı Kərəmin dəstəsində təzə adam olub-olmadığını soruşur

2. Mürşüd Niftalı koxa tərəfindən döyülür

3. Kənd arasında Mürşüdə “gəlmə Mürşüd” deməyə başlayır

4. Kərəm hamıya tapşırır ki, atdan düşsünlər və tüfəngləri yəhərdən assınlar

107. Uyğunluğu müəyyən edin

1. Niftalı koxa

2. Kərəm

3. Mürşüd

a. Dilican dərəsində haqq-ədalət divanı qurur

b. Əliyalın adama güllə atmazdı

c. Vəzifəni boyunduruq sayılırdı

d. Qohum-qardaşının əhatəsində səksəkə içərisində yaşayırdı

e. Naxəfəliyi ilə seçilirdi

108. “Basatın Təpəgözü öldürdüyü boy” da hansı surətlər arasında heç bir dialoq yoxdur?

A) Qıyan Səlcik- Qazan xan

B) Təpəgöz- Dədə Qorqud

C) Təpəgöz- Basat

D) Basat-qarı

E) Qazan xan-Basat

109. İ.Şıxlının “Namərd gülləsi” hekayəsindəki hadisələrin ardıcıllığına görə sxemi tamamlayın

Mürşüd Niftalıgilə pənah gətirir

................................................................

Niftalı qohum qızlarından birini Mürşüdə alıb ev-eşik edir

.........................................................................

Mürşüd Niftalıdan onu öldürməsini xahiş edir

1. Niftalı koxa atı minib tüfəngi hərləyənəcən Mürşüd tozlu yolda gözdən itir

2. Kərəm Niftalı koxaya kömək etməyə çalışır

3. Mürşüd Niftalı ilə dostlaşıb qardaş kimi çalışır

4. Niftalı Mürşüdün uşaqlarına baxmadığını, şəhərdə yüngül həyat sürdüyünü eşidir

5. Mürşüd Kərəmin dəstəsinə qoşulur

110. Doğru bəndi seçin.

	SƏBƏB	NƏTİCƏ
A)	Aruz qoca ova çıxmağı təklif edir	Oğuz igidləri ova çıxırlar
	Basat Təpəgözü vurmaq üçün ox atır	Təpəgöz gözünü itirir
	Qazan xan Qaraca Çobanı ağaca bağlayır	Qaraca Çoban qisas almaq üçün düşmənin üzərinə gedə bilmir
	Aldığı qılınc zərbəsindən Qazan xanın gözlərinə qan dolur	O, Burla xatunu tanımır
	Aruz qoca Qıyan Səciyin intiqamının alınmasını istəyir	Basat Təpəgözü öldürmək üçün gedir

111. “İskəndərnamə” əsərindən verilmiş beytlərdən hansının izahı düzgün verilməmişdir?

A) İskəndər səhraya çəkincə ordu,

Çaldılar başını əflakə vurdu.

İzahı: İskəndərin ordusu səhrada başı göylərə dirənən çadırlar qurur

B) Tez verdi belə bir cavab İskəndər

Bir tülkü aslandan gətirməz xəbər.

İzahı: Elçi özünü kiçildb İskəndəri daha yeksək qələmə verməyə çalışır.

C) Nüşabə qızdı o aslan ürəyə:

“Günəşi palçıqla suvadın”, - deyə

İzahı: Nüşabə həqiqətləri gizlədiyi üçün elçiyə acıqlanır

D) Mən də bir aslanam, düşünsən bir az,

Aslanın erkəyi, dişisi olmaz.

İzahı: Mərdlik təkcə kişilərə aid xüsusiyyət deyil

E) Nüşabə baxınca düşərək şəkkə,

O bişmiş qızılı vurdu məhəkə”

İzahı: Nüsabə kasalarda bişmiş yox, qızıl düzürdü

112. “Xəndəyədüşmə” nümunəsi haqqında hansı fikir düzgün deyil?

A) Şifahi xalq ədəbiyyatının dramatik növünə aid nümunədir

B) Bu oyun nümunəsində uşaqların fiziki hərəkətləri

C) Nümunədə əməyə rəğbət hissinin oyadılması ön plana çəkilir

D) Növünə görə mütəhərrik, yəni hərəkətli oyundur.

E) Bu nümunədə əşyalardan istifadə edilir

113. N.Gəncəvinin “İskəndərnamə” əsəri ilə bağlı tərtib olunmuş səbəb-nəticə cədvəlində hansı rəqəmlərin yeri dəyişilsə, uyğunluq bərpa olar?

Feyləqus Daraya bəxşişlər göndərir	1.İskəndərr mərdliyin yolunu öyrənir
Feyləqus öz ölkəsində zülmə son qoyur	2. Dara ona düşmən kəsilir
İskəndər Daradan Taxt0tac alıb böyük hökmdar olur	3. Böyük şəhərlər salınır
Nüşabə elçinin İskındır olduğunu başa düşür	4. İskəndər qorxusundan saralır
Nüşabə süfrəyə almaz, yaqut, dürr düzür	5. Düşmənçilik aradan götürülür

A) 1-3 B) 2-5 C) 3-5

D) 1-5 E) 4-5

114. Ə.Cavadın “Səsli qız” əsəri ilə bağlı sxemdəki yanlış fikriləri müəyyən edin

Məğlub hökmdar	Qalib hökmdar
1.Allahlıq iddiasına düşür 3. Şair onun uğursuz xaqan hesab edir	2. Sara tərəfindən zəhərlənir 4. İşğal etdiyi ölkədə yas saxladır

A) 1,2 B) 1,3 C) 2,4

D) 3,4 E) 1,4

115. Hansı fikir C.Cabbarlının “Oqtay Eloğlu” əsəri ilə bağlı cədvəlin heç bir xanasına yazıla bilməz?

Obrazların Oqtaya münasibəti

Firəngiz	Aslan bəy	Səməd bəy
1	2	3

A) Oqtayın fəaliyyətini yüksək dəyərləndirir, onu dərin məhəbbətlə sevir

B) Oqtayı rüşvəti olan vəzifə sahibi kimi görmək istəyir

C) Oqtaya alçaq nzərlərlə baxır

D) Oqtayın gürcü teatrına getməsini istəyir

E) Onun ideallarını başa düşməkdən çox uzaqdır

116. C.Cabbarlının “Oqtay Eloğlu” əsərinə əsasən bütün uyğunluqları müəyyən edin.

Oqtay Eloğlu	Xarakterli
	Əməli

1. 
   Səmimidir
   
2. 
   Tabanskiyə üzüyünü təqdim edir ki, İvanovskiyə versin
   
3. 
   Sənət yoldaşlarının az hissəsinə aktyorluk sənətinin sirlərini öyrədir
   
4. 
   Şöhrətpərəstlik
   
5. 
   Firəngizi qətlə yetirir
   

1. 
   1-a, d; 2-b,c,e
   
2. 
   1-a; 2-b,c,e
   
3. 
   1-d, 2-b,c
   
4. 
   1-a,2-e
   
5. 
   1-a; 2-b,e
   

117. S.Vurğun “Vaqif” dramına aid olan nitqlə bağlı cədvəldəki xanalara hansı obrazların adı yazıla bilər?

“Di, ver cavabını, nə durmusan? Din! Hə....yenə döyülür sarsaq gözlərin!”
Nitqi söyləyən obraz	Nitqin ünvanlandığı obraz
1	2

A) 1-Ağa Məhəmməd şah Qacar, 2-Vəzir

B) 1-İbrahim xan, 2-Vaqif

C) 1-Ağa Məhəmməd şah Qacar, 2-Şeyx Ali

D) 1-İbrahim xan, 2-Şeyx Ali

E) 1-Ağa Məhəmməd şah Qacar, 2-Vaqif

118. M.Cəlalın “Açıq kitab” əsərindəki obrazların birinin digərinə münasibəti ilə bağlı cədvəldəki yanlışlığı müəyyən edin

A)	Verdiyev→ Sadiq kişi	Onu hörmətlə qəbul edərək Vahid üçün yazılan əmri dəyişir
B)	Vahid←Səttarzadə	Zəmantə götürür
C)	Gəldiyev→Vahid	İnstitutdan qovulmasını istəyir
D)	Vəzirbəyli←Gəldiyev	Onun ilk tikinti işinə irad tutmuş, hörmətdən salmışdı
E)	Gəldiyev ←Rübabə	Mənfi münasibət bəsləyir

118. Ç.Aytmatov “Gün var əsrə bərabər” romanı ilə bağlı uyğunsuzluğu müəyyən edin.

A) Keşikçi bu yerlərin əsl sahiblərini-Yedigeyi və onunla gələnləri “kənar adamlar” adlandırır

B) Yaddaşsızlıq, manqurtluq təhlükəsi və ona qarşı mübarizənin zəruriliyi əsərin əsas ideyasını təşkil edir

C) Yedigey keçdiyi ömür yolunda həmişə öz xalqının milli dəyərlərinə sadiq qalmışdır

D) Sabitcanın atası Qazanqapa, digər insanlara yanaşması əfsanədəki Manqurt oğulun Neyman-Anaya münasibətindən fərqlənmir

E) Əsərin sonunda Neyman-Ananın yaylığının ağ quşa çevrilməsini təsvir etməklə yazıçı bütün maneələrə, çətinliklərə baxmayaraq gələcəyə nikbin baxmağın vacib olması fikrini ifadə edir

120. M.Cəlalın “Açıq kitab” romanına əsasən hadisələrin ardıcıllığını müəyyən edin

1. “ Yeni Bakı” şəhərinin plan layihəsini çəkmək üçün müsbiqənin elan olunması

Vahidlə Rübabənin toyu

Gəldiyevin taxıl tədarükü müvəkkilliyində çalışması

İslam Verdiyevin Vahidi də, atasını da hörmətlə qəbul edib əmri dayişməsi

1. 
   3,4,1,2
   
2. 
   4,3,2,1
   
3. 
   3,4,2,1
   
4. 
   3,1,4,2
   
5. 
   4,3,1,2
   

1. Klasterin boş xanalarına yazıla bilər:

İnsan çinarla müqayisə edilir

R.Rza “Çinar ömrü”

1. Çinar məğrurluq ifadə edən rəmzi mənada yaradılmışdır

2. Çinarın ölümünü elə ilk pöhrəsindən, ilk yarpağından başlamışdı

3. Çinarın əyilməzliyi onun torpağa bağlılığı ilə də ifadə olunur

4. Şeirdə çinarın ömrü dəqiq göstərilməmişdir

5. İnsan ömrü dünyadan gedişi ilə özündən sonra iz qoymayan çinara bənzədilmişdir

A) 2,4,5 B) 1,2,3 C) 1,3,5

D) 2,3,4 E) 1,4,5

2. “Guş qıl.... ” (S.Ə.Şirvani) müxəmməsinə aiddir:

A) Müğənninin nəfəsi Davud peyğəmbərin nəfəsinə bərabər tutulur

B) Aqil olanların qarşısına şərt qoyulur

C) Mahnını diqqətlə dinləyənlər istiğfara dəvət olunur

D) Zahid öz səhvini etiraf edir

E) Əsər müəllifin özünə müraciəti ilə başlayır

3. Boşluqlara uyğunluqları müəyyən edin. (S.Vurğun “Vaqif”)

Səbəb	Nəticə
Vaqif Qaraca sərt cavab yazır	I
II	Qarabağa hücum edən Qacara qarşı vuruşur

A) I- Qacar əsir gürcü qardaşlarını bir-biri ilə vuruşmağa məvbur edir

II- Eldar Vaqifdən sifariş alır

B) I-Xuraman Vaqifin öldürəcəyindən narahat olur.

II- İbrahim xan Vaqifdən məsləhət alır

C) I-Qacar Qarabağa qoşun yeridir.

II- Eldar Vaqifdən sifariş alır

D) I-Qacar əsir gürcü qardaşlarını bir-biri ilə vurişmağa məcbur edir

II-İbrahim xan göstəriş verir

E) I-Qacar göstəriş verir ki, ordu toplansın və hüvuma hazır olsun

II-Şeyx Alı düçmənin hücumunu dəf etmək üçün İbrahim xana məsləhət verir

4. Ç.Aytmatov un “ Gün var əsrə bərabər” əsəri ilə bağlı cədvəldəki yanlış olanları seçin.

Təbliğ edilir	Təmqid edilir
1. milli mənəvi dəyərlər	4. təhsil almış insanlar
2. ana dilinin vacibliyi	5. milli kimliyini, soykökünü unudan insanlar
3. çar Rusiyasının idarəçilik sistemi	6. yaddaşsızlıq mərəzinin qurbanları

A) 2,3,6

B) 1,2,5

C) 3,4

D) 1,2,5,6

E) 3,6

5. Əliabbas kiçi yadına düşən şairin sözlərini – “Biz gəldi-gedərik, sən yaşa dünya!” hansı məqamda söyləyir? (Elçin “Talvar”)

A) Məhəllənin adamları gəlib tutdan yiyb və yığıb aparması zamanı

B) Alətləri satmaq üçün aparıb, amma sata bilməyəndə

C) Ağamuxtarın uşaqlıq vaxtları onun yadına düşəndə

D) Alətlərini satmağa apararkən onun alətlərinə cavan adamın yaxınlaşıb baxması zamanı

E) Balcaxanımın ondan talvar düzəltməsinə razılaşandan sonra

6. M.Arazın "əsgər məktubu"şeirinə aid səhv fikri müəyyənləşdirin

A) Əsgərin nə istəməsi şeirdə açıq əks olunub

B) Əsgər məktubunun cavabı təzadlı verilir

C) Müəllif əsgər məktubunu ürək ağrısı ikə qarşılamır

D) 3-cü bəndin ilk misrasında sülhə çağırış oxucuda şeirə qarşı müsbət fikirlər yaradır

E) Əsgər məktubunda qaya təmkini də əks olunub

7. Sabir Əhmədilinin "Dərs"hekayəsinə aid deyil

A) Komendantın kəskin şərtlərindən biri də uşaq bağçalarının işə başlaması ilə bağlı idi

B) Drektor özü uşaqlara gilizləri gətirməyi tapşırmışdı

C) Drektor vəzifəsini itirəcəyindən qorxduğu üçün müəllimlərə görə narahat deyildi

D) Real döyüş səhnələrinə rast gəlinmir

E) Uçastkovunun öldürülməsindən şagirdlərdən Məqsəd müəllimə danışır

8. Almas İldırımın "Əsir Azərbaycanım" şeirinə aiddir

A) Əsər müxəmməs janrında olmasa da amma qafiyə qurluşu müxəmməs formasındadır

B) Müəllif təkcə öz vətənini deyil başqa sığındığı ölkələri də Kəbəyə bənzədir

C) Lirik qəhrəman hər an vətəni yolunda canından keçməyə hazır olduğunu sətiraltı da olsa əks etdirir

D) İlk bənddən sonacan qafiyə qurluşu eynidir

E) Müəllif Azərbaycana Odər yurdu,od torpağı deyə müraciət edir

9. İ. Nəsiminin " Sığmazam " qəzəlində işlənən sözlərlə bağlı səhvi tapın.

A) Binat-əvvəl

B) Şəhd-bal

C) Əbsəm -kar

D) Dəhan-ağız

E) Ayət-nişan

10. "Söz "qəzəlində (M. Füzuli) işlənən söz və onun mənaları ilə bağlı uyğunsuzluğu müəyyən edin.

A) Xar olmaq - hörmətdən düşmək

B) Ehya -diriltmək

C) Niqab -üz örtüyü

D) Hərdəm -həmişə

E) Rüxsar -izin

11. M. Füzulinin " Məni candan usandırdı...." əsəri ilə abğlı düzgün olmayan fikri tapın.

A) Əsərdə "məni candan usandırdı " rədifdir.

B) Həzəc bəhrində yazılıb

C) Lirik qəhrəman cəfakar obraz deyil

D) Lirik qəhrəman real aşiq obrazıdır.

E) Sonda müəllif təxəllüsünü verir .

12. Uyğunluğun göstərildiyi bəndi müəyyənləşdirin.

1. Şeirlərində peşə sahiblərindən

söz açır, insan taleyi ilə bağlı Əfzələddin Xəqani

humanist düşüncələr əks olunur

2. “Divan”ında təbiət, vətən,

məhəbbət mövzulu şeirləri

var. Bəzi şeirləri yaşadığı Qətran Təbrizi

şəhər haqda mənbədir.

Lirik şeirləri ilə yanşı

epik əsəri var. Üsyankar Məhsəti Gəncəvi

şairdir

A) B)



C) D)

E)

13. Doğru olmayan fikri müəyyənləşdirin .

A) Fars dili qədim dövrdə yaradıcılıq dili kimi geniş yayılmışdır

B) Qətran Təbrizi Gəncədə və Təbrizdə fəaliyyət göstərmişdir

C) Məhsəti Gəncəvi XI əsrdə Şirvanşahlar sarayında yaşanmışdır

D) Bir sıra müasir adətlərimizin mənbəyi “Avesta” ilə bağlıdır

E) Əfzələddin Xəqani öz poemasında səfər təəssüratlarını qələmə almışdır

14. “Avesta” haqqında fikirlərdən səhv olanı seçin.

A) Ön və Orta Asiya xalqlarının ortaq abidəsi hesab olunur

B) Əsərdə Xeyir və Şər tanrılarının mübarizəsindən söz açılır

C) Humanizm, xeyirxahlıq təbliğ olunur

D) Əkinçiliyə, maldarlığa çağırış var

E) Tərkib hissələrindən biri olan “Qatlar” daha çox dini məzmunu ilə seçilir

15. Səhv fikri seçin.

A) Qədim dövr Azərbaycan ədəbiyyatı ən qədim dövrlərdən başlayaraq XIII əsrə qədər olan mərhələni əhatə edir

B) VII əsrə aid olan Orxon-Yenisey abidələri ilk yazılı ortaq ədəbi-tarixi abidələr hesab olunur

C) Qədim dövrü ümumtürk ədəbiyyatının əsasını poema yaradıcılığı təşkil edir

D) Ümumtürk ədəbiyyatının məhsulu olan dastanlarda kainatın mənzərəsi haqqında fikirlərə rast gəlmək mümkündür

E) Qədim dövr Azərbaycan ədəbiyyatının yazılı qoluna aid nəzm nümunələri əruz vəznində yazılmışdır

16. Qədim dövr Azərbaycan ədəbiyyatına aid ədəbi hadisələrdən hansılar cümləni doğru taamlaya bilər?

Həm XI, həm də XII əsrdə ............

1. vahid süjet xəttinə malik poema yazılmışdır

2. ədəbiyyatımızda intibah səbəb olan mühüm hadisələr baş vermişdir

3. fars dilində lirik şeirlər yazılmışdır

4. say baxımından az olsa da, saraydan narazılığı dilə gətirən şeirlər qələmə alınmışdır

5. ərəbcə yazmaq ənənəsi olmuşdur və bu ənənə getdikcə genişlənmişdir

17. “Durna teli” (Koroğlu dastanı) qoluna əsasən səbəb-nəticə əlaqəsindəki uyğunsuzluğu müəyyən edin

Səbəb	Nəticə
A) Dəmirçioğlu sağalmışdı	Telli xanımın kefi saz idi
B) Koroğlu düşünür ki, İgidin başı qalda gərək	Eyvaz icazə verir ki,getsin
C) Eyvaz durna ovlayır	Düşmənə əsir düşür
D) Nigar xanım Eyvazın baxışına dayana bilmir	Getməyinə icazə verir
E) Qoruqçu Aslan paşaya xəbər verir	Qoşun dəlilərin üzərinə hücum edir

18.S.Ə.Şirvaninin “Qafqaz müsəlmanlarına xitab” əsəri ilə bağlı cədvəldəki uyğunsuzluğu tapın.

A)	Müəllif doğmaxalqının düşmənlərini qəzəb və nifrətlə ifşa etmişdir	doğru
B)	Bəndlər şəklində yazılmışdır əsər əruz vəzninin xəfif bəhrindədir	Yanlış
C)	Xalqa “tor, tələ” quranlar dedikdə din xadimlərini nəzərdə tutur	Doğru
D)	Müəllif nöqsanlardan, geriliyin səbəblərindən söz açır, amma həll yollarını deməkdən çəkinir	doğru
E)	Həsən bəy Zərdabiyə müraciətlə başlayır	Yanlış

19. İ.Nəsiminin “Sığmazam” şeirinin bədii formasına aid doğru fikirləri seçin.

1. Əruz vəznində rəcəz bəhrində qəzəl janrında yazılmışdır

2. Şeirdə hürufiliyin əsas müddəalarından biri- insanın Allahla, eləcədə maddi və mənəvi aləmlə eyni olması fikri əksini tapmışdır.

3. Bütün beytlərində rədif işlənmişdir

4. Lirik qəhrəman Allaha vəbütün yaradılmışlara aid nə varsa, hamısının özündə təcəlli etdiyini bilidirir

5. Müəllif məqtə beytində adını çəksə də özünə müraciət etmir

A) 2,4,5 B) 1,2,3 C) 1,3,5

D) 2,3,4 E) 1,3,4

20. Hansı cümlələr birləşdirilsə, “İblis”(H.Cavid) əsərinə fəlsəfi mahiyyət gətirən fikir ortaya çıxar?

1. Mələk müharibələrin səbəbini bəşəriyyətin İblisə uymasında görür

2. Qaldırılan problemlər sənətkarın yaşadığı dövrdə baş verən faciəli hadisələrin əks-sədasıdır

3. İblisə görə müharibənin səbəbi insanın özündə, onun mənəviyyatındakı nöqsanlardadır

4. Orduların deyil, insanların qarşılaşmasının diqqət mərkəzinə çəkilməsi ibrətamizdir

A) 2 və 4 B) 2 və 3 C) 1 və 3

B) 1 və 4 E) 3 və 4


“Leyli və Məcnun” (M.Füzuli )
21. Eyler-Venn diaqramının kəsişməsinə yazıla bilən fikirləri müəyyən edin


?

“Xosrov və Şirin”

(N.Gəncəvi)

1. Epik növdə nəzmlə yazılmışdır

2. Qədim dövr Azərbaycan ədəbiyyatına aiddir

3.Məhəbbət mövzusunda yazılmışdır

4. Dövlətin ağıl və ədalətlə idarə edilməsi məsələsinə toxunulmuşdur

5. Qadın azadlığı məsələsinə yer verilmişdir

A) 1,2,3 B) 1,3,5 C) 2,4,5

D) 1,2,4 E) 3,4,5

22. C. Cabbarlının "Oqtay Eloğlu" əsəri ilə bağlı düzgün olmayan variantı seçin.

A) Dramatik növdə yazılmışdır.

B) Xaspolatı Mazandaranski savadsız adlandırır.

C) Əsərin janrı pyesdir

C) Əsərin əsas obrazı Oqtayın məqsədi teatr yaratmaqdır

D) Firəngiz teatrı və aktyoru qiymətləndirməyi bacaran obraz idi

23. B.Vahabzadənin “İstiqlal” poemasında belə fikir yoxdur:

A) Azərbaycanın bölünmüş torpaqlarında rus və fars dilləri hakim oldu

B) Uzun müddətdir ki, Azərbaycan Şimala və Cənuba bölünmüşdür

C) Dilimiz öz varlığını daha çox sadə xalqın danışdığında qoruyub saxladı

D) Sovet imperiyası Azərbaycan xalqının yenilməzliyi ilə barışa bilmədi

E) Arazın suları Vətən torpaqlarından axmaqla davam edəcək

24. On səkkizdə ölən köhnə şəhidlər

Təzə şəhidləri bağrına basdı- misralarının aid olduğu əsərə aiddir

A) Nəsimi,Cavanşir,Babəkdən xeyir dua alınır

B) Qarabağ hadisələri daha qabarıq planda verilir

C) Axı biz neyləmişik?sualının cavabı müəllifin dili ilə verilir

D)Əsərdə Qızıl Ordunun tərkibində vuruşan həmvətənlərimizi də görürük

E) Əsərin sonları bədbin ruhla bitir

25. Aşağıdakı fikirlərdən hansılar “Koroğlu ilə Bolu bəy” qolunda Bolu bəyə aid deyil

1. Digər paşaların adları çıxmaması üçün əlindən gələni edirdi

2. Heç bir halda Mehtər Murtuzun fikrini bəyənmir

3. Dünya xanımı almaq üçü Koroğlunu aradan götürmək istəyir

4. Koroğlunu İstanbula gətirib, dərin quyuda saxlayır

5. Mehtər Murtuzun “-göz gördüyündən qorxar” fikri Bolu bəyi qorxutmur

A) 1,2

B) 2,4,5

C) 1,3,4

D) 2,3,5

E) 1,2,4

25. Süleyman Rüstəmin Təbrizim şeirinə aid olan fikirlər hansılardır?

1. əsərdə şimal-cənub qardaşlığından da danışılır

2. təbrizli gözəlin portreti oxucuda dərin fikirlər oyadır

3. əruz vəznində olsa da müxəmməs deyil

4. Nədir o mənalı, dərin baxışlar? Sualının cavabı əsərdə verildiyi üçün bədii sual hesab olunmur

5. Cənublu şairlərin ədəbi irsinə verilən qiymətdən şeirdə danışılmır

A) 3,4,5

B) 1,5

C) 1,3,5

D) 2,3,4

E) 2,3

26. "Qafqaz müsəlmanlarına xitab " (S. Ə. Şirvani) əsəri ilə bağlı səhv fikirdir:

A) Maarifçilik mövzusundadır

B) Əruz vəzninin xəfif bəhrində yazılıb, məsnəvi formasında qafiyələnib.

C) Şeir satirik məzmunda yazılıb, həyatda müşahidə edilən nöqsanlar elmsizliklə əlaqələndirilir

D) Əsər "Əkinçi '' qəzetində nəşr olunmuşdur.

E) ''Fırıldaqçı din xadimlərinin fikri yalnız xalqı soymaqdır" fikri öz əksini əsərdə tapmışdır

27. Ədəbiyyatımızda yazılan ilk faciə əsəri ilə bağlı yanlış fikri seçin

A) Onun monoloqu ilə başlayan surət ziddiyyətli obraz kimi səciyyələndirilir

B) Əsərdə ilk maarifçi qadın surəti də yaradılıb

C) Təhsilini tamamlayıb vətənə dönən obraz Əhməd adlı şəxs tərəfindən öldürülür

D) Mələk xanımın öldürülən oğlu sonda intiqam alınmasını istəməsə də sevdiyi bunun əksinə gedir.

E) Əsər 1896 -cı ildə yazılmışdır

28. “Dəhnamə” və “Nəsihətnamə” (Ş.İ.Xətayi) əsərlərini diaqrama əsasən müqayisə edib doğru fikirləri seçin

5. 6.

1. 2.
“Dəhnamə” “Nəsihətnamə”


3. 4 .

1. Əruz vəznində, epik növdə yazılıb

2. Mövzu baxımından dövr üçün aparıcı mövzuya müraciət edib

3. Əsası qədim dövrdə qoyulmuş janrda, ana dilində yazılıb

4. Özünəqədərki janrı formaca yeniləyib

5. Lirikasında ən çox müraciət etdiyi mövzu ilə səsləşmələr var

6. “Oldu” rədifli qəzəli ilə mövzuca səsləşən əlavəsi var

A) 2,3,5 B) 1,2,4 C) 3,4,5

D) 1,3,4 E) 1,2,5

29. Nizami Gəncəvinin “ Kərpickəsən kişinin dastanı”əsərində verilmiş nümunələrin birində epitet vardır:

A) Şam şəhərində xeyli qoca bir kişi vardı

B) Əl çək acı sözlərdən, mən ağıl öyrətmə

C) Nə vaxtadək zəhmətlə daş, kəsək əzəcəksən?

D) Toxuyardı özünı yaşıl otlardan köynək

E) Cavan oğlan sarsıldı qocanın bu sözündən

30.N.Vəzirovun “Müsibəti -Fəxrəddin” faciəsində Rüstəm bəy və Mələk xanım obrazlarının ortaq cəhətlərinə aid edilə bilməz?

1. İntiqam hissi ilə alışıb-yanır

2. Yeganə oğlunu qan intiqamına təhrik edir

3. Qan davasında itirdiyi əzizin acısı onu yandırıb-yaxır

4. Nökərlərinə doğma övladı kimi dəyər verir

5. Düşmən qızı olduğu üçün gəlnini evində saxlamaq istəmir

A) 1,5 B) 2,3 C) 2,4,5 D) 1,2,3 E) 3,4

1. “Azad” hekayəsi haqqında yanlış fikri göstərin

A) Cənubi Azərbaycanda baş verən hadisələrnağıl olunur

B) Hadisələr Fərdanın dilindən verilir

C) Atasız böyüdüyündən Fərda məktəbi bitirə bilmir

D) Sonralar Azad azadlıq hərəkatına qoşulub dəstə yaradır

E) Öz vəsiyyətinə əsasən Azad uca bir yerdə dəfn olunur

2. Biri davam etdirə bilməz:

M.Müşfiq “Həyat sevgisi” şeirində lirik qəhrəman...

A) ..... buludları xəyalının karivanı hesab edir

B) ...... səmanı özünə yva bilir və bu səmadan əl çəkmək istəmir

C) .....cavan qələminin bəhrədən düşməsini istəmir və daha çox yazıb-yaratmaq istəyir

D) .....təbiət gözəlliklərini də diqqət mərkəzinə çəkmişdir

E)......uzun illər qəlbində yaşatdığı sevgisindən uzaqlaşmaq

3. “Koroğlu ilə Bolu bəy” qolundan verilmiş bu nümunə kimin dilindən deyilir?

- Yox. Düzdü, Koroğlu çox fənd-fel adamdı.Amma hər nədisə, mərddi. Onda namərdlik olmaz. Necə ki deyib, elə də eləyəcək

A) Bolu bəyin

B) Mehtər Murtuz

C) Qəcər Alının

D) Hasan paşanın

E) Dünya xanımın

4. “Dəhnamə” poeması haqqında səhv fikri müəyyənləşdirin

A) “ Dəhnamə” on məktub deməkdir

B) Xətayi bu poemasını 19 yaşında tamamlamışdır

C) Şairin ən irihəcmli poemasıdır

D) Bu mövzunu ilk dəfə yazılı ədəbiyyata gətirən şair maraqlı məzmunu və yüksək bədii keyfiyyəti ilə seçilən bir əsər yaratmışdır

E) “Dəhnamə” də tərənnüm olunan eşqi birmənalı qiymətləndirmək mümkün deyildir

5. “Məni candan usandırdı” qəzəli haqqında səhv fikri müəyyənləşdirin.

A) Qəzəldə lirik qəhrəman-aşiqin parlaq obrazı

yaradılmışdır.

B) Qəzəldə aşiq səciyyəvi xüsusiyyətləri ilə diqqəti cəlb edir.

C) Qəzəldə təsvir olunan aşiq səmimi, sədaqətli və cəfakeşdir.

D) Məşuqənin cəfasından usanan, ahının odu fələkləri yandıran, gözlərindən qanlı yaş

axıdan aşıq sonda tutduğu yoldan dönür.

E) Qəzəldə real insanı duyğuların təsvirinə də yer verilmişdir.

6. “Məni candan usandırdı” qəzəli haqqında

səhv fikri müəyyənləşdirin.

A) Əsərdə ilahi məhəbbətin sədaları güclüdür

B) Qəzəl klassik ədəbiyyatın əndəyərli nümunələrindəndir.

C) Əsərdəki alınma sözlər qəzəlin məzmununu başa düşməyə mane olur.

D) Beytlərin əksəriyyətində işlənmiş daxili qafiyələr şeirdə güclü ahəngin yaradılmasına səbəb olmuşdur.

E) Əruz vəzninin həzəc bəhrindədədir

7. “Koroğlu ilə Bolu bəy” qolu haqqında hansı fikir yarılışdır?

A) Koroğlu Qəcər Alını şepərlə öldürür.

B) Bolu bəy qırılan qoşununu görüb əlacsızlıqdan Koroğlunun ayaqlarına düşür.

C) Koroğlu Bolu bəyi yerə yıxdıqdan sonra təslim olub onun ixtiyarında olduğunu deyir.

D) Bolu bəy Koroğlunun ikinci dəfə “zarafat” edəcəyindən qorxurdu.

E) Bolu bəy Koroğlunu tutduğuna hamını inandırmaq üçün onun qolunu kəsir.

8. Bir fəzilətsə öldürüb-ölmək,

Canavar bizdən əşrəf olsa gərək. — bu sözləri Arif İbn

Yəminin hansı sözlərinə sonra deyir?

A) Bir böyük ordu, bir yığın insan,

Bənim uğrumda oldu həp qurban.

B) Səhneyi-hərbdən, mücadilədən.

C) Keyfə sərf eylədim də milyonlar,

Yenə devlətcə etibarım var.

D) Bizə bir əngəl olmasın şu hərif?1

E) Bana ver, şimdi o azğın canavar,

Bulur, əlbəttə, cəza, qurtulamaz.

9. Bənd haqqında səhv fikiri müəyyənləşdirin.

Hanı mən gördüyüm qurğu-busatlar?

Dərdməndlər görsə, tez bağrı çatlar.

Mələşmir sürülər, kişnəmir atlar,

Niyə pərişandı halların dağlar?

1. Aşıq Ələsgərin “Dağlar” rədifli birinci

qoşmasındandır.

2. Bədii sualdan istifadə olunub.

3, Şeirə nikbin ruh hakimdir.

4. Təbiət mövzusundadır.

5, Qoşmanın orta bəndlərindən biridir.

10. Nümunə haqqında deyilənlardən biri səhvdir:

Əzizim, quzu qurban

Qoç qurban, quzu qurban,

Mərdin bircə tükünə, |

Namərdin yüzü qurban“

A) Sayaçı sözüdür.

B) Təzad işlənmişdir.

C) aaba şəklində qafiyələnmişdir

D) Lirik növə aiddir.

E) Heca vəznindədir.

11. "Aldanmış kəvakib” povestindəki hadisələri ardıcıllıqla düzün.

1. Şah Abbasın arvadlarının talağı oxunur.

2. Mollabaşı Yusif Sərracın cəzalanmağa layiq olduğunu söyləyir.

3, Yusif Sərrac islahatlar aparır

4. Şah Abbasın tərəfdarları üsyan hazırlayırlar.

5.Yusif şah itkin düşür.

12. “Aldanmış kəvakib” povestindəki Şah Abbas surətinə aid edilə bilməz:

A) Nadan, qabiliyyətsiz bir padşahdır.

B) Hakimiyyəti dövründə İran dövləti ağır bir vəziyyətə düşmüşdür.

C) Hakimiyyəti əldə saxlamaq üçün hər cür zülmə və ədalətsizliyə yol verir

D) Xalqın təzyiqi nəticəsində tax-tacı Yusif Sərraca təhvil verir.

E) Ətrafına yaltaq, ikiüzlü adamları toplayır

13. M.F.Axundzadənin “Hekayəti- vəziri-xani-Lənkəran” komediyası ilə bağlı səhv fikri seçin.

A) Əəsərin mövzusu Azərbaycanın xanlıqlar dövründən alınmışdır

B) Əsərin süjeti ailə-məişət macəraları üzərində qurulmuşdur

C) Dramaturq bu əsərdə məişət məsələlərini xanlığın ictimai-siyasi həyatı ilə əlaqələndirmiş, ölkə başçılarının bacarıqsızlığını, saray xadimlərinin yaltaqlığını tənqid etmişdir.

D) Ədibin dördüncü komediyasıdır.

E) Əsər “Hacı Qara” komediyası ilə eyni ildə yazılmışdır.

14. Hansı misralarda anası Leyliyə qadağalar qoyur? (M.

Füzuli “Leyli və Məcnun”)

1. Heç kəs ilə oturma, durma.

2. Cəhd eylə, verilməsin sənə rəng.

3. Namusumuzu itirmə zinhar.

4. Büt kimi bir evdə eylə mənzil,

5. Olma dəxi hər yanə mail.

А)1,2,3 В)2,3,4 С) 3,4,5 D)1,2,4 Е)1,4,5

15. Leyli və Məcnun” (M. Füzuli) poemasında “Anasının Leyliyə nəsihəti” hissəsinə aiddir:

1. Leylinin anasının dedikləri dövrün sözləridir.

2. Leylinin anası qızların həmişə gizli qalması lazım

olduğunu ifad, edir.

3. Leyli anasına məktəbdən çıxmaq istədiyini deyir

4. Leylinin anası aşiqlik işini qızlara nalayiq görür

5. Anası qızının gözəlliyindən danışmır

A) 1,2,3 B) 2,3,4 C) 3,4,5

D) 1,2,4 E) 1,4,5

16. Biri davam etdirə bilməz:

Q. Zakirin "Durnalar" şeirində lirik qəhrəman ...

A) ... vətənindən uzaqda olduğunu bildirir.

B) ... sevgilisindən ayrı qaldığını dilə gətirir.

C) ... durnaların gedəcəyi yolda düşəcəkləri çətinlikdən

narahatdır.

D) ... dumalara müraciət edərək sevgilisinin halının

necəliyini xəbər alır.

E) ... qəriblikdən xəstə hala düşmüşdür.

17. M. Ə. Sabirin "Neylərdin, ilahi?1” satirası haqqında

yanlış olanı seçin.

A) Məzlumların dəryaya çevrilən göz yaşları şairin ürək

ağrısı ilə toxunduğu mövzulardandır.

B) Həyasızlıq artdıqca daha da dözümlü canların niyə

yaradıldığına cavab axtarılır.

C) Qeyrətli xəbərçiliyi sevənlərimiz iş bacararkən tənbəl,

dəli şeytanların olmaması daha yaxşıdır.

D) Bağın, əkinin bəhrəsini bəylər görür, kəndlilərin

haqlarının tapdalandığı vurğulanır.

E) Elm, bilik üçün könül verən şəxlərin bütün aləmdə

cəhaləti üstələməsi diqqətə çatdırılır.

18. 30. H. Cavidin “İblis” əsərində bu beytlərdən biri İblisin

dilindən deyil:

A) Alçalmadı, yüksəldi fəqət şöhrətü şanım,

Allah ilə bir zikr edilir namü nişanım.

B) Turana qılıcdan daha kəskin ulu qüvvət,

Yalnız mədəniyyət, mədəniyyət, mədəniyyət...

C) İlk öncə mələklər bəni təqdis ediyordu,

Adəm kibi bir sayğısız axır ləkə vurdu.

D) Heyhat, olamaz dərdinə bir kimsədən imdad,

İmdadə qoşar, qoşsa fəqət ah ilə fəryad.

E) Bir gün gəlir, əlbəttə, şu izan ilə sən də

Baziçə olursun qoca İblisin əlində.

19. “Yağış yağarkən” şeirinin mövzusu nədir?

A) Vətənpərvərlik

B) Azadlıq

C) Təbiət

D) Tarixi keçmiş

E) Məhəbbət

20. “Öz döşündən yeni sözlər toxuyaraq,

Ayağını şappıldadır oxuyaraq” -— misralarında

işlənmişdir:

A) Epitet və inversiya

B) Metonimiya və mübaliğə

C) Metafor və metonimiya

D) Mübaliğə və metafor

E) Metafor və inversiya

21. Uyğunluğu müəyyən edin.

1. Əfsanələr

2. Rəvayətlər

3. Nağıllar

a. Yumorla yanaşı satira, sarkazm da əsas yer tutur.

b. Ağlasığmaz möcüzələr baş verir. insanlar başqa

varlıqlara çevrilirlər.

c. Həyatda baş vermiş real hadisələr əsasında

formalaşır.

d. Hadisələr baş qəhrəmanla bağlı olur. 3 növü var.

с. Тапм şəxsiyyətlərlə bağlı nümunələri geniş

yayılmışdır.

А)1-с; 2-d; 3-b B) 1-a; 2-b.c; 3-d

C)1-b:2-a,e:3-c D)1-d.c:2-b,c:3-a

Е)1-b2-с.е:3-d

22. “Dastani-Əhməd Hərami” əsəri ilə bağlı

fikirlərdən hansılar səhvdir?

1. Xalq yaradıcılığı nümunəsi olaraq ana dilində

yazılmışdır.

2. Müshət qəhrəmanın adı ilə adlandırılmışdır.

3. Marağalı Əvhədinin "Dəhnamə” əsəri ilə eyni

ğanrda, fərqli dildə yazılmışdır.

4. Rəzillik, zalımlıq. kin-küdurət əsərdə tənqid

olunan mənfi sifətlər sırasında göstərilə bilər.

5. Əsərdə şəri təmsil edən qüvvəyə qarşı durun

konkret surət qoyulmamışdır.

A) 1,4 B) 1,3,4 C)2,3

D) 4,5 E) 1,2,5

23. “Dəhnamə” məsnəvisinin məzmununa əsaslanaraq əsərdən seçilmiş beytlərin məzmun üzrə ardıcıllığını müəyyən cdin.

1, Bilmən necədir kəminə halım,

Artır dinü gün gəmi məlalım.

2. Eybini varın şümar qıldı

Gül yüzlü Səbanı xar qıldı.

3. Quşlar qamusu fağanə düşdü.

Eşq odu yenə bu canə düşdü.

4. Qıldı məni-xəstəni məlamət

Başuma qopardı yüz qiyamət.

24. Verilmiş misraların müəllifinə aid olan fikri tapın.

Özünü əy-şeyx bilən sərdar bolur,

Ənəlhəq dəvi qılan bərdar bolur.

A) Anadilli ədəbiyyatımızın ilk nümayəndəsidir.

B) Onun əsərləri dünyəvi poeziya örnəyi kimi

dəyərləndirilir.

C) Yalnız ərəb şeir yanrlarından istifadə ctmişdir.

D) Yaradıcılığında poema ianrına üstünlük

vermişdir.

E) Daha çox fars dilində yazdığı əsərləri ilə tanınır.

25. “Yaralı bir uşüğun dastanı” əsəri ilə bağlı yanlış fikri seçin.

A) Əsərdə yaralı uşağa həm dost, həm də düşmən olan uşuq obrazı var.

B) Yaralı uşağın dostu sinaqdun döst kimi çıxmudı.

C) Uşaq yoldaşlarından birinin səhlənkarlığı ucbatından zədələnir.

D) Əsərin ideyus yaralı uşağa düşmən olan uşağın hərəkəti ilə oxucuya çatdırılır.

E) Yaralı uşağa düşmən olan uşaq qaçıb oğlanın atasına xəbər verir.

26. Cümləni verilənlərdən hansı ilə tamamlamaq olmaz?

Nəsiminin təriqət şeirləri....

A)... insanları kamilliyə səsləyir.

B) ... insan övladına zülmkarlıqdan qaçmağı təlqin edir.

C) ... insanı həm bəşəri, həm də ilahi keyfiyyətlərə malik canlı kimi göstərir.

D) ...insanları varlığındakı ilahi nuru anlamağa çağırır.

E) ...islam ayinlərini bütünlüklə inkar edir.

27. , M.Şəhriyarın “Türkün dili” şeirindən seçilmiş beytlə bağlı yanlış fikri müəyyən edin.

Türkün məsəli, folkloru dünyada təkdi.

Xan yorğanı, kənd içrə məsəldir. mitil olmaz.

A) Şeirin orta beytlərindən biridir.

B) Türk şifahi xalq ədəbiyyatının zənginliyinin bədii

təqdimatı var.

C) Folklor ianrlarının birindən nümunə işlənmişdir.

D) “Xanada yorğan, kəndlidə mitil tapılmaz” fikri

söylənilir.

E) Ahəngdarlığın yaranmasında qafiyənin rolu yoxdur.

28. M.Şəhriyarın "Türkün dili” qəzəli ilə bağlı yanlış fikri müəyyən edin.

A) Şair mənəvi varlığımız olun dilimizə qarşı biganəliyə etiraz edir

B) Leyn beyt daxilində təkrarlanan sözlər vasitəsilə şeirin hədillik gücü artırılmışdır.

C) Dilimizin calaq qəbul etmədiyi, əsil dil olduğu fikri vurğulanır.

D) Müəllifin bu mövzuda yazılmış yeganə əsəri kimi

qiymətlidir.

E) İdeya baxımındun zəngindir, qaldırılmış problemlərin həlli yolları göstərilmişdir.

29. Süjetə aid edilmiş fikirlərdən biri yanlışdır:

A) Hadisənin baş verdiyi şərait nə ilk, nə də son mərhələdə aydın olur.

B) Hadisələrin inkişafında qarşıya çıxan mancə süjetin yeni mərhələsinin başlanmasına səbəb olur.

C) Ziddiyyətlərin kəskin həddə çatması süfetin zirvə nöqtəsi sayılır.

D) Razvyazka süfetdəki hadisələrin açılışını əks etdirən hissədir.

E) Bədi sonluq süfetdəki hadisələrin bitdiyi hissədir.

30. Hansı fikir səhvdir?

A) Azərbaycan-rus ədəbi əlaqələri realizmin güclənməsində rol oynamışdır.

B) C.Məmmədquluzadə və M.Ə.Sabir tənqidi realizmin ən görkəmli nümayəndələri sırasında

göstərilə bilərlər.

C) Maarifçilik realizmin ən mühüm məqsədlərindən biri olmuşdur.

D) Yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatının I mərhələsində realizm özünü hər üç ədəbi növdə göstərirdi.

E) Realizmin güclənməsi satiranın yaranmasına təkan verən amillərdəndir.

1. " M.Hüseynin “Odlu qılınc” və M.İbrahimovun “Azad” əsərləri üçün ortaq fikri müəyyən edin.

A) Gənc obrazın hamı üçün nümunə təşkil edə biləcək qəhrəmanlığından danışılır.

B) Şahın öz layıqli davamçısının çıxdığına əmin olması epizodu var.

C) Ana-övlad arasında yaşanan ixtilafdan bəhs olunur.

D) Baş qəhrəmanın ölümü ilə nəticələnən əsərlərdir

E) Başqalarına inanıb düşünmədən hərəkət etməyin hansı faciələrə səbəb olduğu göstərilmişdir.

2. Azad haqqında fikirlərdən biri yanlışdır:

A) Fərdanın yaxın dostudur.

B) Yoldaşları ona “Sükuti” deyirdilər.

C) Atasız böyümüşdü.

D) Bir dərzinin yanında şagird olur.

E) Hadisələr onun dilindən danışılır.

3. Günəşin şüası ona mane olurdu, fürsət gözləyirdi ki, oxu buraxsın”. Cümlədə işlənmişdir:

A) Metafor

B) Metonimiya

C) Epitet

D) Simvol

E) Sinekdoxa

4. “Manqurt” əsərində hadisələr harada baş verir?

A) Ağcaqumda

B) Ana-Beyitdə

C) Sarı-Özəkdə

D) Muğanda

E) Şirvanda

5. XIII əsrə qədərki saray ədəbiyyatı ilə bağlı fikirlərdən biri səhvdir.

A) Saraylarla bağlı olduğu üçün belə adlandırılmışdır.

B) Bizə məlum olan ilk nümunələri XI-XII əsrlərdə yaranmışdır.

C) Bu ədəbiyyat, əsasən, fars dilində yaranırdı.

D) Yalnız hökmdarların tərifi ilə məhdudlaşırdı.

E) Qəsidə yazmaq ənənəsi daha çox yayılmışdı.

6. Saray ədəbiyyatı ilə bağlı səhv fikri göstərin.

A) Sarayla bağlı olduğuna görə hökmdarların tərifinə xüsusi yer verilirdi.

B) Qətran Təbrizi, Əfzələddin Xaqani və Nizami Gəncəvi bu ədəbiyyatın ən qüdrətli nümayəndələridir.

C) Bu ədəbiyyatın nümunələri, əsasən, fars dilində yaranırdı.

D) Bu ədəbiyyatda mədhiyyə geniş yayılmışdı.

E) XI-XII əsrlərdə yaranan ədəbiyyat, əsasən, saraylarla bağlı olduğundan bu adla tanınır.

7. Qətran Təbrizi, Məhsəti Gəncəvi və Əfzələddin Xaqaninin yaradıcılığı üçün ortaq cəhət:

A) Bədii nəsr nümunələri yaratmaları

B) Eyni əsrdə yaşayıb-yaratmalar

C) Poema janrında əsər yazmaları

D) Eyni sarayda yaşamaları

E) Şeirlərini farsca yazmaları

8. Yalnız fars dilində yazan şairlərin cərgəsini göstərin.

A) Əfzələddin Xaqani, İzəddin Həsənoğlu, Qazi Bürhanəddin

B) Məhsəti Gəncəvi, Məhəmməd Füzuli, İmadəddin Nəsimi

C) Məhsəti Gəncəvi, Əfzələddin Xaqani, Nizami Gəncəvi

D) Əfzələddin Xaqani, Nizami Gəncəvi, Məhəmməd Füzuli

E) Əssar Təbrizi, Arif Ərdəbili, İmadəddin Nəsimi

9. Ə.Haqverdiyevin “Bomba” əsərindən verilmiş aşağıdakı nümunələri obrazlara görə qruplaşdırıb yazın.

1. “A kişi, sənin saqqalına nə şaşka yaraşır, nə də şapka”.

2. “Görünür, sən ya rüşvət alırsan, yainki qocalıb zay olubsan”.

3. “Vot, Patap, bomba rabatay”.

4. “Ay ağalar, o çuvalların nəyindən qorxursunuz?”

a. Feyzulla b.Kərbəlayı Zal c. Pristav d. Zalın arvadı

A) 1-a, 2-b, 3-c, 4-d B) 1-d, 2-b, 3-с, 4-d С) 1-d, 2-b, 3-c, 4-d D) 1-d, 2-с, 3-а, 4-b Е) 1-d, 2-с, 3-b, 4-а

10. E.Heminqueyin “Qoca və dəniz” əsərində Santyaqo balaca balıqçıya hansı şərt daxilində onu özü ilə ova apara biləcəyini dedi?

A) Əgər yaşı bir az çox olsa idi

B) Atasından bu iş üçün razılıq almaq mümkün olsa idi

C) Santyaqonun öz oğlu olsa idi

D) Səhər lap alatorandan balıq ovuna getməsə idi

E) Dənizdə uzağa üzmək qorxulu olmasa idi

11. İ.Hüseynovun “Zəhər” hekayəsinin məzmunu ilə bağlı doğru fikirləri göstərin

1. Hadisələr payız fəslində cərəyan edir.

2.Miqasim atın. düz yolda büdrəməsindən şübhələnir.

3.Alaçığa doğru süd gətirmək üçün yüyürən Mirqasımı ilk dəfə Daşdəmir görür.

4. Göy ürgəni Mirqasıma ən yaxın dostlarından biri bağışlamış və o gündən bəri atla onun arasında bir doğmalıq yaranmışdır.

A) 1,2 B) 2,4 C) 3,4 D) 1,4 E) 1,3

12. İ.Hüseynovun “Zəhər” hekayəsindəki göy ürgə:

1. Mirqasım əlini şallağa aparmamış yerindən oynayardı

2. Mirqasım kədərli olanda o da özünü qəribə aparırdı.

3. Uzaq mənzilli yola çıxanda, adətən, tanış adama rast gələndə dayanardı.

4. Yəhərin tapqırı açılanda, ya da qırılanda dayanar, sahibinə xəbərdarlıq edərdi.

5. Mirqasımı uzaqdan görəndə sevinir və sevincini bildirmək üçün kişnəyirdi.

A) 1,2,4 B)2,3,4 С)1,3,4 D)1,4,5 Е)3,4,5

13. M.Cəlalın "Açıq kitab" əsəri ilə bağlı səhv fikri göstərin.

A) Gəldiyev obrazı ilə dövrün mənfi qüvvələrini ümumiləşdirmişdir.

B) Əliəyrilik, saxtakarlıq, riyakarlıq kimi sifətlər tənqid olunmuşdur.

C) Əsər saf mənəviyyatlı, sağlam düşüncəli insanların qələbəsinə inam ifadə etməkdədir.

D) Vahid, Səttarzadə, Rübabə qütbünə qarşı Vəzirbəyli ,Muxtar ,Gəldiyev obrazları verilmişdir

E) Verdiyevin timsalında ikiüzlü rəyasət düşkünləri tənqid edilir.

14. M.Cəlalın "Açıq kitab" əsərinin ideyasına uyğun atalar sözünü seçin.

A) Özgəsinə quyu qazan özü düşər.

B) Dost dar gündə tanınar.

C) İgid ölər, adı qalar.

D) Saxla samanı, gələr zamanı.

E) Tək əldən səs çıxmaz.

15. M.Cəlalın bu obrazı siyasi şüarlar əzbərləyib ictimaiyyətçi cildinə girən ,şər və böhtanla məşğul olan, evlər yıxan insanların ümumiləşdirilmiş surətidir:

A) Poladov

B) Muxtar

C) Gəldiyev

D) Sadıq kişi

E) Vahid

16. "İki kəlmə də mən deyim. Vahid haqqında deyilənlər, əlbət ki, bir ittifaq üzvü üçün arzu olunan hərəkətlər deyil" M.Cəlalın "Açıq kitab" əsərindən verilmiş parça kimin dilindəndir?

A) Səttarzadə

B) Sadıq kişi

C) Poladov

D) Muxtar

E) Vəzirbəyli

17. "Əzməsən,əziləcəksən, ayaqlamasan, ayaqlanacaqsan" , "mənsəb cəhənnəmin təkində də olsa, enməyi bacar" M.Cəlalın "Açıq kitab" romanından verilmiş bu varvarizmlər hansı obraza aiddir? (RM)

A) Verdiyevə

B) Sadıq kişiyə

C) Gəldiyevə

D) Poladova

E) Vəzirbəyliyə

18. M.Cəlalın “Açıq Kitab” romanı ilə bağlı səhv fikri seçin.

A) Roman yazıçının müasir mövzuda yazılmış ilk romanıdır

B) Yazıçı mənfi meyilləri satiri ifşa və tənqid etmişdir.

C) Gəldiyev, Verdiyev kimi mənfi obrazlar yumoristik gülüşün əsas hədəfidir.

D) Rübabə, Vahid müasir həyatı təmsil edən surətlərdir.

E) Cəmiyyətdə saflığın, düzlüyün,həqiqətin bərqərar olunmasının zəruriliyi romanda qırmızı xətt kimi keçir.

19. Gəldiyev aşağıdakı sözləri deyərkən hansı işi görürdü? M.Cəlal (“Açıq kitab”)

- Ağca, buraya heç kəsi buraxmayacaqsan! Eşitdinmi.

A) Vahidin məktəb sənədlərini araşdırır.

B) Sadıq kişi haqqında məlumat toplayır.

C) Vahidin məhkəməsinə hazırlaşır.

D) Vahidin layihəsini oğurlayıb özü üçün hazırlayırdı.

E) Onu tutacaqlarından qorxduğu üçün gizlənir.

20. M.Cəlalın “Açıq Kitab” əsərindən verilmiş ifadələri aid olduqları obrazlara görә ardıcıllıqla uyğunlaşdırın.

Biz qocaman memarlarla ya Vahid kimi ümid verən istedadlı mütəxəssisləri mütləq cəlb etməliyik.

” Ağca, buraya heç kəsi buraxmayacaqsan! Eşitdinmi?

” Deyəsən, müsabiqədə udursan, gözün aydın! Proyekt-bürodur, nədir, yoldaşlar gəlmişdilər. əsərin üzünü verdim, apardılar.

“ İki kəlmə də mən deyim. Vahid haqqında deyilənlər, əlbət ki, bir ittifaq üzvü üçün arzu olunan hərəkətlər deyil.

1. Gəldiyev 2. Ağca

3. Vəzirbəyli 4. Muxtar

A) 3,1,2,4 B) 4,1,3,2 C) 3,4,2,1 О)3,2,1,4

E) 4,1,2,3

21. 3. M.Cəlalın “Açıq Kitab” əsərində “Vahidin qovulmasının başqa səbəbi var idi” cümləsində “başqa səbəbi” deyəndə nəzərdə tutulur:

A) Rübabənin öz istəyi ilə Gəldiyevin briqadasından çıxıb Vahidin briqadasına keçməsi

B) Sadıq kişinin arıçılıqla məşğul olması

C) Vahidin partiya əleyhinə fəaliyyəti

D) “Yeni Bakı” şəhərinə plan layihəsini çəkmək üçün Vahidin ona rəqib olması

E) Sadıq kişinin partiyaya qarşı gizli fəaliyyətlə məşğul olması

22. 2), M.Cəlalın “Açıq kitab” əsəri ilə bağlı səhv fikri seçin.

A) Vahidlə Gəldiyev arasındakı mübarizə xeyirlə şərin mübarizəsi kimi verilib.

B) Əsərdə xeyiri Vahid şəri isə vəzifəsidən sui-istifadə edənlər təmsil edir.

C) Roman ali məktəb mühitindən bəhs etsə də, mövzusu bununla yekunlaşmır

D) Romanda tənqidə, ifşaya yol verilməmişdir.

E) Əsər dövrünün bir çox mənfi hallarını açıb göstərmişdir.

23. S. Əhmədlinin “Dərs” əsərinin məzmununa aiddir:

1. Hadisələr tarixi günə işarə edir.

2. Direktor sifarişlə çağırdığı müəllimlərə görə özünü

təqsirkar hesab edir.

3. Məktəbdə dərs başlayanda şəhərdə atışma dayanmış

olur.

4. Məktəbin bağlanmağı üçün yuxarıdan əmr gəlmişdi.

5. Direktor öz qorxusundan müəllimlərə yalvarırdı.

A) 1,2,3 B)2,3,4 C) 3,4,5 D) 1,4,5 E) 1,2,5

24. "Dərs" əsərində direktorun çəkinməsinin səbəbi nə

idi?

A) Partbiletini itirmək qorxusu

B) Ölümlə hədələnməsi

C) Müəllimlərin tənəsi

D) Şagirdlərə nə isə olması

E) Hərbiçilərin məktəb ətrafında gəzişməsi

25. “Ağac” (İvan Krılov) təmsilində: (biri yanlışdır)

A) Ağac özünü öyərək tərifləyir.

B) Ağac kömək üçün kəndliyə müraciət edir.

C) Ağacın şan-şöhrəti hər yerə yayılır.

D) Meşədəki ağacların kəsilməsi ağacın məhv olma

səbəbidir.

E) Ağac ilanın dilindən məzəmmət edilir.

26. "Qoca və dəniz" (E. Heminquey) əsərinin mövzusunu müəyyən edin.

A) Böyük mənəvi güc, qüdrət tələb edən mübarizə uğurun əsasıdır.

B) Gəncliyində məşhur balıqçı kimi tanınmış qoca

uğursuzluğa düçar olmuşdur.

C) Ətrafdakı insanlar övladlarının qoca ilə ova getməsinə

imkan vermirlər.

D) Əsərdə Kuba balıqçılarının həyatı diqqət mərkəzinə

çəkilir.

E) Köpək balıqlarının hücumu qocanın ovu üçün əsl

maneədir.

27. Ş.İ. Xətayinin “Nəsihətnamə” əsərinə aid deyil.

A) Məsnəvidir.

B) Müəllifin vahid süfet xəttinə malik ilk pocmasıdır

C) Sufi-qızılbaş ideyaları təbliğ edilir.

D) Əsərə görə, bütün varlıqlar Allahdan qopub ayrılan zərrələrdir.

E) Əsərdə insanlara Allahı sevmək, yaşlılara hörmət etmək, könül yıxmamuq, xalqına sədaqətli olmaq tövsiyə cdilir.

28. Səhv fikri seçin.

A) Aşiq - Gördüyü yuxu onun həyatının dəyişməsinə səbəb olur.

B) Bağban - Aşiqə kömək etməyə çalışır, ilk məktubu aparan Səbanı Məşuqənin yanına aparır.

C) Məşuqə - Qürurludur, Bağbana, Səbaya qəzəblənir.

D) Səba - Apardığı ikinci məktub da qəzəblə qarşılandıqdan sonra Aşiqin yanına qayıtmır.

E) Aşiq - Səbirli olmaq onun əsas məziyyətlərindən biridir.

29. "Namərd gülləsi” hekayəsindən seçilmiş diloqla bağlı fikirlərdən hansı doğrudur?

- Mənə pənah gəlirdi, neyləyim?

- Mənə də pənah gətirmişdi, axırını ki gördün...

A) Niftalı koxa və Mürşüd arasında baş verir.

B) Yaxşılığın itinlməməsi haqqında danışılır.

C) Kərəm və Niftalı koxa arasında baş verir.

D) Dialoqda Niftalı koxanın əməllərindən şikayət var.

E) Qərara alınır ki, bundan sonra heç kimə inanmamaq lazımdır.

30. İ.Şıxlının “Namərd gülləsi” hekayəsi ilə bağlı

fikirlərdən hansı yanlışdır? .

A) Əsərdəki Kərəm surəti milli-mənəvi dəyərləri özündə əks etdirən obrazdır.

B) Niftalı koxa mənfi planda təqdim edilmişdir.

C) Əsərdə mərdlik, təəssübkeşlik, əyilməzlik kimi milli xarakterlər əks etdirilmişdir.

D) Əsərin ideyası mərdliyin təbliğindən, namərdlik kimi mənfi xüsusiyyətlərin tənqidindən ibarətdir.

E) Müəllif Mürşüdün davranışı ilə cəmiyyətə namərdlik toxumu səpən insanların iç üzünü açıb göstərmişdir.

1. C.Cabbarlı hansı pyeslərini Azərbaycanda baş verən mürəkkəb ictimai-siyasi hadisələrə, kapitalist münasibətlərin dərinləşməsinin doğurduğu fəsadlara həsr etmişdir?

A) “Trablis müharibəsi", “Nəsrəddin şah”

B) "Od gəlini”, “Solğun çiçəklər”

C) "Ədima fəthi”, “Vəfalı Səriyyə”

D) "Aydın”,”Oqtay Eloğlu”

E) “1905-ci ildə”, "Dönüş"

2. “İblis” (H. Cavid) faciəsi haqqında fikirlərdən biri yanlışdır.

A) Əsər nəzmlə əruz vəznində yazılmışdır.

B) Ədib bu əsərində, ilk növbədə, müharibələrin

səbəblərini aydınlaşdırmağa çalışmışdır.

C) Elxan İbn Yəmini yalnız Rənanın atasını öldürdüyü

üçün cəzalandırır.

D) 1918-ci ildə qələmə alınmışdır.

E) Haqq-ədalət axtarışları Arifi kamil insana çevirmir.

3. S. Vurğunun “Vaqif” dramındakı Vaqif obrazı:

Biri yanlışdır.

A) Müdrik bir vəzirdir.

B) Azərbaycanın şərəfini təmsil edən qorxmaz bir

insandır.

C) Sarayda yaşasa da, hər zaman xalqına bağlıdır.

D) İbrahim xanın küsüb getməsindən sarsılır.

E) Qacarın hüzurunda ona baş əymir.

4. M. Müşfiq "Həyat sevgisi" şeirindən verilmiş nümunədə ilə bağlı yanlışdır:

Bir yanda tərlanlar, dumanlı dağlar,

Bir yanda kəkliklər, ayna bulaqlar,

Bir yanda bülbüllər, çiçəkli bağlar,

Mən bu tamaşadan necə əl çəkim?

A) Təkririn növlərindən biri işlənmişdir.

B) Misradaxili bölgüsü 6+5 şəklindədir.

C) Rədif bədii sualla ifadə edilmişdir.

D) Müəllifin təbiətlə bağlı fikirləri əks olunmuşdur.

E) İkinci və üçüncü misralarda bədii təyin işlənmişdir.

5. “Dağlar” şeirindən seçilmiş misralarda hansı fikir ifadə olunur?

Sərdara söz deməz, şaha baş əyməz,

Qüdrətdən səngərli. qalalı dağlar.

A) dağların qüdrətinin bütün güc sahiblərindən üstün

olması

B) şahların da dincəlmək üçün dağa üz tutmaları

C) dağlardan müdafiə məqsədilə istehkam kimi istifadə olunması

D) qalaların çox vaxt dağ zirvələrində tikilməsi

E) dağların bir çox qanlı müharibələrə şahid olması

6. Verilmiş xüsusiyyətlər Aşıq Ələsgərin hansı mövzuda yazdığı şeirlərinə aiddir?

- Bədii portretdən istifadə edilir, adətən, xüsusi adı

olur.

- Nikbin, yən, şux əhvali-ruhivyədə olur.

- Mənəvi-əxlaqi dəyərlər də tərənnüm olunur.

A) təbiət mövzusuna həsr olunmuş şeirlərə

B) ictimaı mövzulara toxunulan şeirlərə

C) gözəllərin tərifinə həsr olunmuş şeirlərə

D) əxlaqi-tərbiyəvi mövzuların ələ alındığı şeirlərə

E) sevən gəncin daxili aləminə işıq tutan məhəbbət şeirlərinə

7. “Qizilgül olmayaydı” pocması ilə bağlı fikirlərdən hansı doğrudur?

A) Poemanın əsas surəti Dilbərdir, epizodların bir çoxunda iştirak edir.

B) Poemada baş verənlər Dilbərə müraciətlə danışılmışdır.

C) Konkret hadisənin şərhi verildiyi üçün əsər ideya

baxımından zəngin deyil.

D) Müəllif bildirir ki, Müşfiq gəlməyəndən sonra o, qapı-qapı gəzərək dostunu axtarmışdır.

E) Repressiya illərindən bəhs olunsa da, M.Müşfiqdən başqa repressiya qurbanı olması haqqında məlumat verilməmişdir.

8. “Koroğlu” dastanı ilə bağlı düzgün olmayan fikri seçin :

A) Dastanda iştirak edən qadın obrazlarının demək olar ki, hamısı xotkar, bəy, xan qızıdır

B) Koroğlu ilə açıq döyüşdən çəkinən hakim təbəqə onu məhv etmək üçün ağlagəlməz hiylələrə əl atır

C) Bütün döyüşlərdə Koroğlu və onun dəliləri hakim təbəqəyə qalib gəlir

D) Dastanda Çənlibel azadlığın hökm sürdüyü yurd kimi təsvir edilmişdir

E) Xalqa arxalanan, ondan güc, qüvvət alan Koroğlunu heçvaxt aldatmaq olmur

9. Xətayinin “Dəhnamə” əsərini cəhətlərdən biri səhvdir:

A) Şair əsəri şifahi və yazılı ədəbiyyat ənənələri səciyyələndirən əsasında yazmışdır.

B) Xətayinin həcmcə ən böyük əsəridir.

C) Əsərdə nakam bir eşq təsvir edilmişdir.

D) Əsas qəhrəman Aşiqdir.

E) Poemada Səba, Ah, Huş, Göz yaşı kimi obrazlar da vardır.

10. İ.Nəsiminin "Sığmazam qəzəlinin forma xüsusiyyətləri ilə bağlı doğru fikirləri müəyyən edin.

1.Lirik qəhrəmanın monoloqu təsiri bağışlayır.

2.Əruz vəzninin rəcəz bəhrində yazılmışdır

3. Lirik qəhrəman heç bir şərhə və bəyana sığmadığını söyləyir.

4. Qəzəl şanrındadır.

5. Mətlə beyti aa, məqtə beyti isə .. da kimi qafiyələnmişdir.

A) 1,2,3 B) 3,4,5 C) 2,4,5 D) 1,3,5

E) 1,3,4

11. Kitabi-Dədə Qorqud” eposunda Dədə Qorqud surəti ilə bağlı fikirlərdən səhv olanı müəyyənləşdirin.

A) Oğuz igidlərini döyüşə aparır və onları qəhrəmanlıqlar göstərməyə ruhlandırır.

B) Sözü ilə qopuzu oğuz igidlərinin ilham

mənbəyidir.

C) O, bütün boylarda haqq-ədalət və barışıq carçısıdır.

D) Oğuz elinin kamil bilicisidir.

E) Boyların həm yaradıcısı, həm də iştirakçısıdır.

12. Qazan xan obrazı (“Dədə Qorqud” dastanı) hansı xüsusiyyətlərə malikdir?

1. Oğuz elinin sərkərdəsi, bəylərbəyidir.

2. Eposun bütün boylarında birbaşa iştirak edir.

3. Döyüşdə qaçanı qovmur, aman diləyəni öldürmür.

4. Boyların birində oğlu Uruz tərəfindən əsirlikdən qurtarır.

5, Üç ildən bir var-dövlətini xalqa yağmalatdırır.

6. Bamsı Beyrəyin qardaşıdır.

7. Oğuz igidləri üçün elçiliyə gedir.

A) 1, 2, 3, 4 B)2.6.7 С)1,3,4,5 D) 1,5,7

E) 2,3,6,7

13. Ə. Haqverdiyevin “Bomba” əsərinin novella adlandırılmasının səbəbi:

A) gözlənilməz sonluqla bitməsinə görə

B) hadisələrin yığcam verilməsinə görə

C) nəsrlə yazıldığına görə

D) obrazları çox olmadığına görə

E) maraqlı süfet xəttinə malik olduğuna görə

14. “Bomba” (Ә. Haqverdiyev) hekayəsi ilə bağlı fikirlərdən biri doğrudur:

A) Usta Feyzulla əsərin əsas surətidir

B) Kərbəlayi Zal dərindən araşdırma aparndan sonra çuvaldakıların bomba olduğu qənaətinə gəlir

C) Hakim dairələr Kərbəlayı rüşvət alaraq camaatın işini yoluna qoymasını istəyirdilər.

D) Kərbalayı Zal şübhəli əşya haqqında məlumat verərkən özünü ilk yetirən rus Patap olur.

E) Əsəri gözlənilməz sonluqla bitmədiyi üçün novella

adlandırmaq olmaz

15. "Sənətdə tək olan bu....

Gəl incə mənalı fikir eşit sən" beytində nöqtələrin yerinə hansı ad yazılmalıdır?

A) Nizami

B) Füzuli

C) Nəsimi

D) Məhsəti

E) Xaqani

16. Ə.Xaqani: ( Biri yanlışdır )

A) XII əsrdə yaşayıb yaratmışdır.

B) Zəngin mənalı yaradıcılığı ilə Şərq ədəbiyyatına güclü təsir göstərmişdir.

C) Əvvəl sarayda yaşamış, sonra isə zəmanənin eyiblərini tənqid edən kəskin ruhlu əsərlər yazmışdır.

D) Dövrün tələbinə uyğun olaraq əsərlərini həm farsca, həm də ana dilində yazmışdır

E) Onun əsərlərində gəncliyə rəğbət hissi aydın duyulur.

17. Biri “Aldanmış kəvakib” povestində Yusif Sərracın apardığı islahatlar sırasında verilə bilməz:

A) vergi məbləğinin orta miqdaradək azaldılması

B) ruhanilərə dolanacaqlarına kifayət edəcək məbləğdə maaş verilməsi

C) məhkəmə işlərinin mənsəb sahiblərindən alınınb ruhanilərə verilməsi

D) dini vergilərin yığılmasının sədaqətli adamlardan seçilən dörd nəfərə tapşırılması

E) dullara, yetimlərə, əlillərə yardım edilməsi

18. Mir Cəlalın "Acıq kitab” əsərində iştirak edən obrazlarla bağlı fikirlərdən hansılar doğrudur?

1 Muxtar - Vahidin institutdan birbaşa qovulmasının tərəfdarı olmur.

2. Rübabə - Onun cəmiyyətdəki mənfi üplərə qarşı mübarizəsi fərdi yox, ictimai mahiyyət daşıyır.

3. Gəldiyev - Taxıl tədarükü müvəkkili işləyərkən ədalətli işlədiyi üçün instituta müəllim təyin olunur.

4. Sadıq kişi - Övladının instituta bərpa olunması üçün əlindən gələni edir.

5. Vəzirbəyli - Vəzifəsindən sui-istifadə edən Gəldiyev kimi ünsürlərə havadarlıq edir.

19. “Bahar” əsərindən seçilmiş hadisələrin ardıcıllığını müəyyənləşdirin

1. İt Baharın əlindəki qarını alıb qaçır.

2. Məşədi Abbas Baharı qovur.

3. Tüfəngli bir adam Bahara iş təklifi edir.

4. Sığındığı hamamdan Baharı qovurlar.

20. , Hansı xüsusiyyətlər “Qizilgül olmayaydı" poemasında Müşfiq obrazını səciyyələndirir?

1. mühafizəkar, mübariz

2, kövrək, sadəlövh

3. əsəbi, sadiq

4. inadkar, sərt

5. sadə, açiqürəkli

21. Nümunədə hansı bədii təsvir və ifadə vasitələri işlənmişdir?

Yenə xısın-xısın ağlayır bulud,

Elə havadaca donur bu yağış.

Pərişan baharın kirpiklərirsə

Ələnir bu yağış, qonur bu yağış

(N. Kəsəmənli)

A) inversiya, metafor, epitet

B) təzad, litota, metafor

C) təşbeh, metonimiya, təkrir

D) epitet, metafor, təşbeh

E) inversiya, kinayə, metonimiya

22. "Salur Qazanın evinin yağmalanması”(“Dədə Qorqud”)

boyunda iştirak edən hansı obraz haqqında məlumat yoxdur?

1. Oğuz elində Bayandır xandan sonra ikinci nüfuz sahibidir, Aruzu da o öldürür.

2. Cəmi bir boyda iştirak etsə də, "ərənlər ərəni” kimi

yadda qalır.

3. Namus və ya ölüm seçimi arasında qalanda tikə-tikə

doğranmağına razı olur.

4. İcazəsiz Bayandır xanın düşməninə qalib gələrək, altmış min kafirə qan qusdurur.

A) Qarabudaq B) Şir Şəmsəddin C) Qaraca Çoban D)Uruz E) Qazan xan

23. Verilən xüsusiyyətlər hansı sənətkarın yaradıcılığına

aiddir?

Xalq danışıq dilindən, atalar sözlərindən istifadə edərək

canlı və təsirli fikir ifadə edir.

Heca vəznli əsərlərindən fərqli olaraq, əruz vəznində

yazdığı şeirlərin dili mürəkkəbdir.

Lirik şeirlərindəki məcaziliyi, tərənnümü satirasında

açıq, sərt danışıq əvəzləyir.

Birbaşa ifşa, kəskin tənqid və kinayəli gülüş

satiralarının əsas xüsusiyyətidir.

A) M.P.Vaqıf B) Q.Zakir C) M.Ə.Sabir

D) S.Ə.Şirvani E) Əli Nəzmi

24. Novfəl (M. Füzul. “Leyli və Məcnun”) Məcnun haqda necə xəbərdar olur?

A) Bir məclisdə Məcnunun şeiri oxunur və Novfəl həmin şeirin kimə məxsus olduğunu öyrənib Məcnunun dalınca səhraya yola düşür.

B) Novfəlin dostlarından biri Qeysin çöllərə düşməsindən danışır və Novfələ Qeyslə görüşməsini tövsiyə edir.

C) Zeyd Novfəlin yanına gəlib ondan Məcnuna yardımçı

olmasını xahiş edir.

D) Məcnunun atası Novfəldən kömək istəyir və Novfəl

Məcnunun yanına gedir,

E) Məcnun özü Novfəlin yanına gedib, kim olduğunu

bildirir və ona yardımçı olmasını xahış edir.

25. M. Hadinin “Türkün nəğməsi” şeiri ilə bağlı yanlış fikri müəyyən edin.

A) Şeirdə Birinci Dünya müharibəsinin türk xalqlarına

gətirdiyi fəlakətlər əksini tapmışdır.

B) Tökülən qanlar, ailəsiz qalmış insanların fəryadı lirik

qəhrəmanda bədbin hislər oyadır.

C) Lirik qəhrəmanın qələbə əzmi onun güclü xarakterə

malik olduğunu göstərir.

D) Şeirdə türk millətinin döyüşkən xarakteri inandırıcı

boyalarla əks olunmuşdur.

E) Məfkurə yolunda tökülən qanların hədər getməyəcəyinə inam ifadə olunmuşdur.

26. S.Ə. Şirvaninin “Qafqaz müsəlmanlarına xitab” şeiri ilə

bağlı səhv fikirləri müəyyənləşdirin.

1. Şair əsərdə gerilikdən xilas olmağın yollarını göstərmir.

2. Şair həyatda müşahidə edilən nöqsanların, eyiblərin səbəblərini elmsizliklə əlaqələndirir.

3. Qafqaz müsəlmanlarına məktub şəklində yazılmış əsərdə inkişaf və tərəqqiyə çağırış vardır.

4. Şeirdə şairin maarifçilik ideyaları öz əksini tapmışdır.

5. Şair mədəni geriliyi, tərəqqi və inkişaf yolunda ləngiməni göstərsə də, onun səbəblərinə toxunmur.

A)3,5 В)1,2,4 С)2,3,4 D)1,4 Е)1,5

27. Dramatik növə aid düzgün fikirləri müəyyənləşdirin.

1. Nümmələri həm nəzm, həm də nəsrlə yazılır.

2. Bü növdə olan əsərlərdə hadisələrin, insanların, təbiətin və s. təsvirinə geniş imkan olur.

3, Həyat hadisələri obrazların danışığı və hərəkətləri ilə ifadə edilir.

4. Həyat hadisələri daha çox təhkiyə yolu ilə əks etdirilir.

5. Sənətkarın subyektiv duyğuları ön plana çəkilir.

A)1,2,5 В)1,3 С)3,5 D)2,3,4 E)2,4

28. “KiTabi-Dədə Qorqud” dastanı haqqında yanlış fikirləri

müəyyənləşdirin.

Dədə Qorqud:

1. Düzüb-qoşduğu boyları ilk dəfə söyləyən ozandır.

2. Döyüşlərdə iştirak edərək oğuzların döyüş ruhunu qaldırır.

3. Tarixi şəxsiyyət sayılır.

4. “Qazan xanın evinin yağmalanması boyu”nda Qaraca

Çobanın yuxusunu yozur.

5. Oğuz elində böyük nüfuz sahibidir.

А)4,5 В)2,3,5 С)1,3,4 D)2,4 Е)1,5

29. Mir Cəlalın “Bahar” (“Bir gəncin manifesti” romanından) əsəri ilə bağlı yazılış fikirləri müəyyən edin.

1. Valideynləri tərəfindən atılan uşaqlar haqsızlığa daha çox məruz qalırlar.

2. Ədalətsiz cəmiyyətdə insan acılarının təsviri verilmişdir.

3. Bir uşağın faciəsinə səbəb olan nöqsanlar əksini tapmışdır.

4. Ətrafdakı insanların biganəliyi fəlakətlər törətməyə

qadirdir.

5. Bəzən dostların da insanı səfalətdən xilas etməyə gücü

çatmır.

A)3,4,5 B)1,4 C)1,5 D)2,4,5 E)2,3,4

30.Səhv fiksrləri müəyyənləşdirin.

Salur Qazanın evinin yağmalanması boyu”ndakı ("Kitabi-Dədə Qorqud”) oğuzlar hansı mənəvi-əxlaqi dəyərlərə önəm verirdilər?

1. Oğuz igidləri ilə çobanın qarşılaşdırılaraq. üstünlüyün

igidlərə verilməsinə

2. Satqınlıq edib kafirlərlə əlbir olan obrazların da

olmasına

3. Oğuz igidlərinin birliyi və döyüş hünərinə, düşmənə

boyun əyməmələrinə

4. Qaçanı qovmalarına, aman diləyənə aman

verməmələrinə

5. Ata şərəfinə, anaya məhəbbət və qayğının üstün

tutulmasına

A)1,2,4 В)1,3,4 С) 2, 4,5 D) 1,2,3 Е)2,3,5

1. Uyğunluğu müəyyən edin.

1. “Hayıf ki, yoxdur.....” (M.P.Vaqif)

2. “Durnalar” (Q.Zakir)

a. Şeirdə qəriblik, vətən həsrəti ilə yanaşı, ciddi ictimai mətləblər də öz əksini tapmışdır.

b. Məhəbbət mövzusundadır.

c. Şeirdə doğma təbiətin gözəllikləri də təsvir edilmişdir

d. Şairin sevgilisi üçün həsrət duyğularının da ifadəsinə

yer verilmişdir.

e. Kənd gözəllərinin zahiri görkəminin təsviri də əksini

tapmışdar

A)1-c.d; 2-e

B)1-a, b; 2-d

C)1-a; 2-b,e

D)1-c; 2-b,d

Е)1-c,e; 2–а,d

2. Hər hansı bir məhəbbət dastanının duvaqqapma ilə

bitməsinin səbəbi:

A) Əxlaqı-tərbiyəvi fikirlərin verilməsi

B) Məhəbbətlə qəhrəmanlığın vəhdətdə verilməsi

C) Suyet xəttinin bitkin olmaması

D) Sonunun bir-birini sevən gənclərin qovuşması ilə bitməsi

E) Epik-lirik növdə olması

3. Nümunədə işlənmiş bədiş təsvir vasitələrini müəyyən edin.

Yazın laləsidir al yanaqların,

Yaqut kənarıdır gül dodaqların (S. Vurğun).

1. metafor 2. təşbeh

3. epitet 4. simvol

5. metonimiya

А)2,5 В)2,3 С)1,4.5 D)1,3 E)3,4,5

4. M. Ə. Sabirin “Əkinçi” satirasına aid olmayan fikri seçin.

A) Əsərdə mülkədarın əkinçiyə münasibəti öz dili ilə

göstərilir.

B) Ağa əkinçini ona taxıl məhsulları gətirmədiyi halda dərisini soyacağı ilə hədələyir.

C) Mülkədar kəndlinin heyvan kimi, özünün isə insan kimi yaşadığını deyir.

D) Kəndlinin günü ancaq yeyib-içməkdə olduğu üçün mülkədar ona hirslidir.

E) Mülkədar özünü meysiz-məzəsiz yeməyə vərdişi olmayan bəyzadə adlandırır.

5. M.Ə. Sabirin "Əkinçi" əsəri ilə bağlı yarılış fikri seçin.

A) Lirik növdə, bəndlər şəklində yazılmışdır.

B) Satirik üslubdadır.

C) 1907-ci ildə "Molla Nəsrəddin" јаnrında çap olunmuşdur.

D) Cəmiyyətdəki nöqsanları açıb göstərən əsərlərdən

biridir.

E) Yazıldığı bəhrə əsasən ləngərlənə-ləngərlənə oxunulur.

6. Verilmiş şeirin İ. Nəsimiyə aid olduğunu nəzərə alaraq doğru fikri seçin.

Bahar oldu, gəl, ey dilbər, təmaşə qıl bu gül-zarə,

Buraxdı qönçələr pərdə, bəşarət bülbüli-zarə.

Yerin yağmır həyatıdır, həyat uçmaq naba-tıdır,

Bahar anın sifatıdır ki, göstərir bu aləmdən.

A) Sufiyanə məzmunu ilə seçilir.

B) Hürufizm şeirin canını təşkil edir.

C) Dini məzmunlu şeirdir.

D) Dünyəvi gözəlin tərənnümü verilmişdir.

E) Təbiətə həsr olunmuş şeirlərdəndir.

7. Nəsiminin “Sığmazam” şeiri haqqında yanlış fikri seçin.

A) Əsər qəzəl yanrında və rəcəz bəhrindədir.

B) Qəzəldə obrazlılığı təmin edən çox sayda ünsür mövcuddur.

C) Müəllifə görə varlığa və məkana sığmamağın səbəbi insanın üstün ağıl və zəkaya sahib olması ilə bağlıdır.

D) Lirik qəhrəman qətiyyətlidir, mövqeyini çəkinmədən ifadə edir.

E) Əsər lirik qəhrəmanın monoloqu təsirini

bağışlayır.

8. , “Söz”, “Mənəm, man” rədifli, “Daim ənəlhəq söylərəm, həqdən çü Mənsur olmuşam”, “Mərhəba, insani-kamil, canımın cananəsi” əsərlərinin ğanrını və məzmununu müəy-

yənləşdirin.

A) Qəzəl, sufizm

B) Qəsidə, hürufizm

C) Qəzəl, hürufizm

D) Qəsidə, sufizm

E) Qəzəl, fəlsəfi - ictimai

9. Aşağıda qəhrəmanının ki fikirlər C. Cabbarlının hansı qəhrəmanın dilindən verilir?

“Şəməd bəy, gedin! Mən heç bir zaman sizə

dəyməyəcəm. Mən bir mübarizəm, cəbhəm

bu! Yolum, görürəm, çox ağır. Qoy mənə

gülsünlər. Anlamasınlar, söysünlər. Fəqət

mən bu dərin uçurumları keçəcək, keçilməz

dağları, sıldırım qayaları çeynəyib parça"

layacaq və bu keşməkeşlər arasından bir

səhnə, yoxdan bir var yaradacağam...”

A) Aslan bəy B) Səməd bəy C) Oqtay

D) Firəngiz E) Sevər

10. Klasteri tamalayın.

1. Milli teatr yaratmağı

? qarşısında məqsəd qoymuşdur

2. Xalqın mənafeyini ailəsindən

üstün tutur

A) Almaz B) Aydın C) Elxan

D) Oqtay E) Sevil

11. C. Cabbarlının “Oqtay Eloğlu” pyesində Oqtayın məqsədi nə idi?

A) rus teatrında səhnə almaq

B) qadınların teatra gəlməsinə nail olmaq

C) öz məhəbbətinə qovuşmaq

D) milli teatr yaratmaq

E) məşhur azərbaycanlı aktyor olmaq

12. 41. C. Cabbarlının “Oqtay Eloğlu” pyesində Nadya və Firəngiz ilk dəfə hansı tamaşaya baxmağa gəlmişdilər?

A) “Qaçaqlar”

B) “Dantenin yubileyi”

C) “Ölülər”

D) “Kral Lir”

E) “Otello”

13. M.Müşfiqin “Həyat sevgisi” şeirinin təhlili

ilə bağlı səhv fikri seçin.

A) Şeirdə insanlarla yanaşı, təbiətə və dünyaya münasibəti öz əksini tapıbdır.

B) Lirik qəhrəman yaşamaq və yaratmaq arzusu ilə yaşayır.

C) Şair xain qələm dostlarına “Qarşımda dalğalı, dərin bir ümman” misrası ilə işarə edir.

D) Lirik qəhrəman narahat və tələşlıdır.

E) Şeirdə yeri gəldikcə zəngin qafiyələrdən də istifadə edilmişdir.

14. Mikayıl Müşfiqin "Yağış yağarkən" şeiri ilə bağlı uyğunsuzluğu müəyyənləşdirin.

A) Lirik qəhrəman səsinə səs verməsini istəyir-İldırımdan

B) Fikri və hissi kimi yağmasını istəyir- Yağışdan

C) Ayağını Şappıldadaraq oxuyur-Balaca bir oğlan

D) Kədərlənərək səkidən qaçır- Bir qız

E) Şırıl-şırıl şırıldayırdı-Navalçalar

15. Verilən atalar sözləri hansı şifahi xalq ədəbiyyatı nümunəsində işlədilmişdir?

Qız anadan görməyincə öyüd almaz,

Oğul atadan görməyincə süfrə yaymaz.

A) "Əsli və Kərəm" dastanında

B) "Koroğlu" dastanında

C) "Şəms və Qəmər" nağılında

D) "Aşıq Qərib" dastanında

E) "Dədə Qorqud" dastanında

16. "Dədə Qorqud" eposundakı hansı hadisələr əfsanəvi səciyyə daşıyır?

A) Salur Qazan və Uruzla bağlı

B) Təpəgöz və Dəli Domrulla bağlı

C) Qaraca çobanla bağlı

D) Alp Aruz və Şöklü Məliklə bağlı

E) Dədə Qorqud və Bayandır xanla bağlı

17. Bu nümunə hansı obrazın dilindəndir?

Ana haqqı Tanrı haqqı deyilmişsə,

Qara polad üz qılıncım dartaydım,

Qafillicə görklü başın kəsəydim,

Alca qanın yer yüzünə dökəydim.

A) Bəkil oğlu İmranın

B) Qanturalının

C) Qazan xanın

D) Uruzun

E) Bamsı Beyrəyin

18. Başqa qəhrəmanlardan fərqli olaraq, onun əsas döyüş silahı sapanddır. Hər atanda on iki batman daş atar, atdığı daş yerə düşməzdi, düşəndə də top kimi sovrulardı

Parçada hansı qəhrəmandan bəhs edilir?

A) “Koroğlu” dastanında Dəmirçioğlundan

B) “Dədə Qorqud” dastanlarında Qaraca Çobandan

C) “Dədə Qorqud” dastanlarında Uruzdan

D) “Koroğlu” dastanında Eyvazdan

E) “Qaçaq Nəbi” dastanında Qaçaq Nəbidən

19. Ailəsinin əsir düşdüyünü bilən, evinin, var-yoxunun yağmalandığını görən Qazan xanın üz tutub söz xəbər aldığı obyektlərdən biri səhv göstərilmişdir.

A) Qurd

B) Su

C) Qaraca Çobanın köpəyi

D) Yurd

E) Quzğun

20. "Dədə Qorqud" dastanında aparıcı mövzu hansıdır?

A) Məhəbbət

B) Dostluq

C) Əmək

D) Qəhrəmanlıq və vətənpərvərlik

E) Təbiət və insan gözəlliklərinin təsviri

21. Xüsusiyyətlərdən biri Qazan xana aid edilə bilməz:

A) Səxavətlidir, var-dövlətini elindən əsirgəmir

B) Oğuz elinin sərkərdəsidir.

C) Saysız-hesabsız düşmənlə təkbaşına vuruşur.

D) Döyüşdə qopuz çalıb oxuyur.

E) Təslim olanı belə bağışlamır.

22. Bunlardan yalnız biri Qazan xan haqqındadır:

A) Buğa, aslan və buğraya qalib gəlir.

B) Oğuz elinin xanıdır, xanlar xanıdır.

C) İgidlər üçün elçilik edir, onlara ad verir.

D) El-obaya ziyan gətirən şər qüvvəyə qalib gəlir.

E) Oğuz elinin sərkərdəsi, bəylər bəyidir.

23. "Durna teli " qolu ilə bağlı səhv fikir hansıdır?

A) Çənlibelə qayıtmaq üçün yolları Koroğluya Kosa Səfər deyir

B) Qolda həm qoşma ,həm gəraylı nümunələrinə rast gəlmək olar

C) Dəlilərin əsir düşməsini Koroğluya Xoca Əziz deyir

D) Koroğlu özünü qocaya aşıq kimi, Aslan paşaya tacir kimi tanıdır

E) Bu qolda Kiroğlunun igidliyindən danışılmır

24. "Koroğlu ilə Bolu bəy" qolu ilə bağlı yanlış fikirdir:

A) Bolu bəy həm Koroğluyla ədavəti olduğu üçün,həm də Dünya xanınmı istədiyi üçün onu ökdürmək istəyir

B) Koroğlu özünü Bolu bəyə qoruqçu kimi təqdim edir

C) Koroğlunun quyudan çıxarılmasında Dünya xanım köməklik edir

D) Əsərdə Koroğlunun dilindən "Dağlar" qoşması verilib

E) Koroğlunun ardıyca İsabalı gedir

25. M. P. Vaqif haqqında hansı səhvdir?

A) Nə epik növdə ,nə də nəsrlə yazıb

B) Onun qoşması, gəraylısı ,müxəmməsi və s. yaradıcığında əsas yerdədir.

C) "Bax'' qəzəlini M.V.Vidafiyə ünvanlamışdır

D) Yaradıcılığında məhəbbətin tərənnümü əsas yeri tutur

E) Yaradıcılığında ən çox qoşma janrına müraciət edib

26. “Xurşidbanu Natəvan” əsərindən seçilmiş fikirlərdən hansılar müsbət sürətlərin dilindən deyilmişdir?

1. On ildir ki, o tayda qalmış anamın, bacımın üzünə

həsrətəm, Atam bizim obaya divan tutan o ərbabı öldürüb, məni də götürüb bu taya qaçanda on iki yaşım var ıdi

2. Sizi inandırıram ki, İran hökmdarlarının bizi farslaşdırmaq siyasəti biz azərbaycanlıların xoşbəxtliyidir"

3. Dünyada qəribə təzadlar olur, əlahəzrət, şeir-sənət nəcib hisslərin, nəcib fikirlənn tərcümanı olduğu halda, bəzən qəddar hökmdarlar da onu sevir.

4. Milləti-islamın fütuharı bizi ərəb-fars münəvvərlərinə yaxınlaşdırnışdır.

5. Xahiş edirəm, mənim adımdan qala rəisindən rica eləyəsiniz ki, bu oğlanın Şüşa şəhərində sakin olmasına icazə versin.

27. C.Cabbarlının müraciət etdiyı ədəbi növlərə aid

edilmiş fikirlərdən hansı səhvdir?

Lirik növ A) Kiçik yaşlarından başlayaraq bu növdə olan əsərlərini müxtəlif qəzet və yumallarda nəşr etdirmişdir.

Epik növ B) Mükəmməl süfeti, özünəməxsus kompozisiyası ilə seçilən hekayələr və povest qələmə almışdır. C) Bu növdə olan bir sıra əsərlərində mövzu-ideya eniliyi nəzərə çarpır

Dramatik növ D) Bu növdə əsərində ictimai ziddiyyətlərin səbəblərini axtarmışdır E) Gülüş üzərində qurulan.

28. “Oqtay Eloğlu” əsəri ilə bağlı fikirlərdən hansı doğrudur?

A) Dram ianrındadır.

B) Əsər qəhrəmanın idcallarını əks etdirdiyi üçün konflikt nəzərə çarpmır.

C) Müəllifin mədəni inkişafla bağlı arzusu da əks olunmuşdur.

D) Oqtayla Firəngizin ilk dəfə qarşılaşması səhnəsi əsərin kulminasiyası hesab oluna bilər.

E) Aslan bəy surətinə qarşı Hacı Zaman surəti qovulmuşdur.

29. “Yağış yağarkən” şeiri haqqında səhv fikri seçin.

A) Müəllifi M. Müşfiqdir

B) Təbiət hadisəsi olan yağışın yağması təsvir olunur.

C) Bəzi epizodlarda oxucu üçün mənzərə canlandırılır.

D) Şeirdə müraciət obyekti yoxdur.

E) Şeirdə yeri gəldikcə bədii təsvir və ifadələrindən istifadə olunmuşdur.

30. Buraxılmış misranı tamamlayın.

Yağış yağır, rəqs eləyir gur damlalar,

Sıra- sıra, inci - inci nur damlalar.

Göydə iki qara bulud toqquşaraq

...............................................

A) Çaxnaşanda göy üzündə ildırımlar

B) Bir - birinə dəydi, baxın, qaldırımlar

C) İldirımlar şaqqıldayır şaraq - şaraq

D) Yağ, ey yağış, fikrim kimi, hissim kimi

E) Ey ildırım, səs ver mənə səsim kimi!

1. Verilmiş nümunənin müəllifi kimdir və fərqləndirilmiş hissədə işlənmişdir?