Orta aras havzasi uluslararasi sempozyumu international symposium on middle aras

138 

SELMA YEL 

 

 

Kaynakça 

Başbakanlık  Cumhuriyet  Arşivi,  T.C.  Dahliye  Vekâleti  Emniyet  Umum 

Müdürlüğü Arşivi  

“Alfred Rosenberg”, https://tr.wikipedia.org/wiki/Alfred_Rosenberg 

Atabay, Mithat, İkinci Dünya Savaşı Öncesinde Türkiye’de Irkçılık ve Pan 

Türkçülük (Turancılık) Faaliyetleri, İstanbul, 2005. 

“Azerbaycan  Lejyonu”,  http://www.azerbaijans.com/content_1714_tr.html, 

(09.10.2016’da) 

Bakülü, Safter, Kaynak kişi, Manisa. 

Bardakçı, Murat, “Aradan Tam 62 Yıl Geçti Ama Hala Kendi 11 Eylülümüzü 

Aydınlatamadık”, Habertürk, 18 Eylül 2011. 

Cabbarlı, Nikpur, Azerbaycan Muhaceret Nesli, Bakü, 2011. 

Çelik, Latif, II. Dünya Savaşında Almanya Saflarında Savaşan Türkistan 

Lejyon Ordusu, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih 

Bilim Dalı, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bilim Dalı, Konya, 2015, 

Basılmamış Doktora Tezi. 

Dağcı, Cengiz, Hatıralarda Cengiz Dağcı, İstanbul, 1998. 

“Doğu  Lejyonları”,  https://tr.wikipedia.org/wiki/%Do%C4%Fu_lejyon-

lar%C4%B1 

Durak, Kahraman, “Manisa’da Bir Nazi Askeri”, Yeni Asır, 24.11.2012. 

Ertürk, Cebbar, Anayurtta Unutulan Türklük, Kayseri, 1956. 

“Franz  Von  Papen”,  https://tr.wikipedia.org/wiki/Franz_von_Papen:  (29  E-

kim 1879 - 2 Mayıs 1969). 

Gerede, Hüsrev, Sığınakta Kaleme Alınan Belgesel: Harp İçinde Almanya, 

İstanbul, 1994. 

Günay,  Yiğit,  “Nazilerden  Fransa’ya  Avrupa  ve  Müslümanlar”,  http://ha-

ber.sol.org.tr/dunya/nazilerden-fransayaavrupavemuslumanlar105980, 

(30.11.2016’da). 

https://en.wikipedia.org/wiki/Georg_Leibbrandt 

https://tr.wikipedia.org/wiki/Bundesnachrichtendienst 

“Hüsrev Gerede”, https://tr.wikipedia.org/wiki/H%C3%BCsrev_Gerede 

İsmayılov,  İ.  Z.,  Azerbaycanlıların  II.  Dünya  Müharebesinde  İştirakı, 

Bakı, 2000. 

“Lejyoner”, 

https://tr.wikipedia.org/wiki/Lejyoner;https://tr.wikipe-

dia.org/wiki/Frans%C4%B1z_Yabanc%C4%B1_Lejyonu. 

---

 

II. DÜNYA SAVAŞI’NDA KAFKASYA’DA ALMAN LEJYON 

ALAYLARININ TEŞKİLİ TÜRKİYE VE NAHÇIVANLI 

ABDURRAHMAN FATALIBEYLİ 

139 

 

Millî  Emniyet  Hizmeti  Riyâseti  (m.e.h./mah)  (1927-1965),  İkinci  Bölüm 

https:// www.mit. gov.tr/ tarihce/ ikinci_bom.html mah (millî Emniyet 

Hizmeti Riyaseti). 

Mumcu, Uğur, 40’ların Cadı Kazanı, Ankara, 2014. 

“Mustafa  Teymur  Ateşli”,  http://www.biyografya.com/biyografi/12924, 

(05.10.2016). 

Namal, Yücel, “Türkiye’de 1933-1950 Yılları Arasında Yükseköğretime Ya-

bancı Bilim Adamlarının Katkıları”, Yüksek Öğretim ve Bilim Der-

gisi, Journal Of Higher Education and Science, 2012, Cilt 2, Sayı 1. 

“Nazi  Almanyası’nda  Yabancı  Gönüllü  Birlikleri  (SSCB  Doğu  Halkları)”, 

https://tr.wikipedia.org/wiki/Nazi_Almnyas%C4%B 1%27nda  

“Papa 

XII. 

Pius 

Yahudileri 

Kurtardı 

mı?”, 

http://arsiv.sa-

lom.com.tr/news/print/16307-PAPA-XII-PIUS-  Yahudileri-kurtardi-

mi.aspx 

Sırakaya, Sevtap, İkinci Dünya Savaşı ve Azerbaycan, Ankara Üniversitesi, 

Sosyal  Bilimler  Enstitüsü  Genel  Türk  Tarihi  A.B.D,  Yayınlanmamış 

Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007. 

“Soykırım Tarihinde Türkiye’ye Kaçan Yahudi Bilim Adamları ile İlgili Tek 

Satır Yok”, Hürriyet, 6 Aralık 2008. 

“Stalin ve Hitler’in Türkiye Sırrı Ortaya Çıktı”, Milliyet, 10 Nisan 2008. 

“Sturmabteilung”, https://tr.wikipedia.org/wiki/Sturmabteilung 

Şen, Faruk, Ayyıldız Altında Sürgün – Scurla Raporu, İstanbul, 2008. 

“Şükrü Saraçoğlu”, Milliyet, 28 Eylül 2016. 

“Türkmençay Antlaşması ve Sonuçları”,http://1905.az/tr/turkmencay-antlas-

masi-ve-sonuclari/ 

Uyar, Hakkı, “70. Yılında Boraltan Köprüsü Olayı”, http://www. ismetinonu. 

org.tr/  index.php/  tarihten/3184-70-yilinda-boraltan-koprusu-olayi, 

(02.10.2016’da). 

Vural, Mithat Kadri, “En Büyük Tehlike” Broşürü ve Buna Bağlı Olarak Tu-

rancı  Akımların  Kamuoyunda  Tartışılması”,  ÇTTAD,  VIII/18-19, 

(2009/Bahar-Güz). 

Yakublu,  Nesiman,  Abdürrahman  Fetalibəyli-Düdenginski,  (Azerbaycan 

lejyonunun  kumandanı,  “Azadlık”  radyosu  “Azerbaycan”  redak-

siyasının Baş Redaktörü, Bakı, 2009. 

Yakublu, Nesiman, Azerbaycan Lejyonerleri, Bakı, 2005. 

---

140 

SELMA YEL 

 

 

Yel, Selma, Değişen Dünya Şartlarında Karadeniz ve Boğazlar Meselesi 

(1923-2008), Ankara, 2009. 

Yel, Selma, Yakup Şevki Paşa ve Askeri Faaliyetleri, Ankara, 2002. 

Yel, Selma, “Azerbaycan Cumhuriyeti Devletinin Kuruluşunda Türkiye’nin 

Yardımları  İlhak  Amacına  mı  Yönelikti?”,  Ankara  Ünivrsitesi,  Türk 

İnkılap Tarihi Enstitüsü, Atatürk Yolu Dergisi, S 24, Kasım 1994. 

Yel, Selma, “İkinci Dünya Savaşında Türkiye’de Alman Sığınmacılar”, Alm-

anlar Azerbaycan’da Beynalxalq Elmi Praktik Konferansı Materi-

alları, 6-7 Nisan 2009, Azerbaycan Rupublkası Medenniyt ve Turizm 

Nazirliy, Bakı Slavyan Ünversites, Alman Azerbaycan Cemiyeti. 

“Yüz Talebeden Biri Hilal Münşi”, http://manera.az/yaddas/1232-yuz-telebe-

den-biri-hlal-munsh-maneraaz.html 

---

1828-1829 OSMANLI-RUS SAVAŞI SONRASI RUSYA’NIN DOĞU 

ANADOLU’DAKİ FAALİYETLERİNE DAİR BAZI TESPİTLER



 

Özgür YILMAZ



 

 

Özet 

1828-1829  Osmanlı-Rus  Savaşı  sonrasında  Rusların  yeni  toprak  kaza-

nımları, bölgede ardı kesilmeyecek olan Rus politikaları açısından bir başlan-

gıç teşkil etmiştir. Rus politikaları açısından en önemli araç Osmanlı Ermeni-

leriydi. İşgal döneminde Ruslar, Ermenilere ayrı bir ilgi göstererek ve Osmanlı 

tebaası  binlerce  Ermeniyi  etkili  bir  propaganda  ve  program  çerçevesinde 

Rusya tarafına çekmiştir. Lakin bu göç politikası savaş süreciyle sınırlı kal-

mamış  ve  savaştan  sonra  da  Osmanlı  topraklarında  kalan  Ermeni  reayanın 

Rusya tarafına göçü yapılan propaganda ile teşvik edilmiştir. Bu politikalar 

Rusya’nın bölgede kuvvetlenmesinden endişe duyan diğer devletlerin de taki-

bindeydi. Özellikle Erzurum’da yerleşik bulunan konsoloslar Rus politikala-

rını yakından takip etmiş ve raporlarında önemli bilgiler vermişlerdir. Bunlar-

dan biri de 1843’te kurulan Fransız Konsolosluğu’ydu. Büyük oranda bölge-

deki siyasi ve askeri gelişmeleri izlemekle sorumlu olan Fransız konsoloslar, 

Rusların  özellikle  Ermeniler  üzerinden  Doğu  Anadolu’da  hâkimiyet  kurma 

planlarını dikkatle izleyerek Fransız makamlarına ayrıntılı bilgiler vermişler-

dir. Fransız konsolosların raporlarından hareketle Rusların bölgedeki politika-

ları, Ermenileri kendi taraflarına çekmek ve siyasi bir baskı yaratmak için kul-

landığı  vasıtalar  hakkında  yeni  bilgilere  ulaşmak  mümkündür.  Bu  çalışma 

                                                      



 Bu çalışma, Gümüşhane Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi’nce destekle-

nen 13.F1210.02.1 Nolu “Erzurum Fransız Konsolosluğu” adlı proje çerçevesinde hazırlanmış-

tır. 



  Yrd.Doç.Dr.,  Gümüşhane  Üniversitesi,  Edebiyat  Fakültesi  Tarih  Bölümü,  ozguryil-

maz@gumuşhane.edu.tr 

---