Orxan pamuk məNİm adim qirmizi
Yüklə 3,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 58. MƏNƏ QATİL DEYƏCƏKLƏR
736 danlamağını xatırladıq. Ġfrat iĢləməkdən süst düĢəndə evinə geri yollanan sısqa bir Ģəyirdin əlində boğçası qapıya gedən vaxt bütün nəqqaĢxanada eĢidilən ağlartısını xatırladıq. Sonra gözümüzün qabağına üç nəqqaĢın üzərində altı ay çalıĢdıqları bir səhifənin (Şirvan yolunda, Qanıq
üstündə çatlayan tunc hoqqadan ölümcül qırmızının ağır-ağır tökülməsinə ləzzətlə tamaĢa eləməyimiz canlandı (çünki heç bizim qəbahətimiz deyildi). Fəthlərinə, gücünə, var-dövlətinə baxıb, evində eynilə padĢahımızın ov köĢkündəki kimi tavan bəzəyi istəyən yetmiĢyaĢlı paĢanın ən gözəl arvadı çərkəz xanımla üçümüzün birgə seviĢib, birgə ona aĢiq olmağımızdan nəzakətlə, hörmətlə söz açdıq. QıĢ səhərləri buxarı kağızı yumĢaltmasın deyə yarıaçıq qapının kandarında içilən mərcimək Ģorbasının ləzzətindən də həsrətlə söz açdıq. Ustadımız məcbur elədiyinə görə uzaq bir yerə Ģəyirdlik eləməyə gedəndə
nəqqaĢxanadakı dostlardan və ustalardan uzaq düĢməyin hüznündən də. Bir ara gözlərimin qabağında əziz Kəpənəyin on altı yaĢındakı o ən Ģirin görkəmi canlandı: bir yaz günü açıq pəncərədən düĢən gün iĢığı bal rəngli çılpaq qollarını iĢıqlandıranda əlindəki balıqqulağı möhrəni sürətlə oynadıb kağız cilalayırdı. Dalğın- downloaded from KitabYurdu.org
737 dalğın gördüyü bu iĢin yarısında bir anlığa dayanır, gözlərini kağızdakı nöqsana yaxınlaĢdırıb diqqətlə saf-çürük eləyirdi. Möhrəni bir-iki cürbəcür hərəkətlə həmin yerdən keçirəndən sonra yenə əvvəlki vəziyyətini alıb, əli sürətlə aĢağı-yuxarı gedib-gələndə xəyallar içində pəncərədən uzaqlara baxırdı. Heç unutmayacağım, sonralar mənim də baĢqalarına elədiyim Ģey – yenidən pəncərədən eĢiyə baxmadan, baxıĢlarını çox qısa müddətə gözlərimin içinə dikməsiydi. Bu baxıĢın bütün Ģəyirdlərin bildiyi bircə mənası vardı: xəyala dalmasan, vaxt heç keçməz.
58. MƏNƏ QATİL DEYƏCƏKLƏR
Məni unutmusunuz, yox? Burada olduğumu barı artıq sizdən gizlətməyim. Çünki qəlbimdə getdikcə böyüyən bu səslə danıĢmaq məndən ötrü qarĢısıalınmaz ehtiyacdır. Bəzən özümü çox məcbur eləyirəm, buna görə də səsimdəki çatdağın baĢa düĢüləcəyini ağlıma gətirirəm. Bəzən özümü əməlli-baĢlı ələ verirəm – onda da ağzımdan o biri Ģəxsiyyətimə iĢarə eləyən, sizin baĢa düĢəcəyiniz sözlər çıxır. Əllərimi titrədir, alnıma tər gətirir, downloaded from KitabYurdu.org
738 dərhal bunların da yeni əlamətlər olduğunu baĢa düĢürəm. Beləliklə, burada nə qədər xoĢbəxtəm! NəqqaĢ qardaĢlarımla oturub, bir-birimizə təsəlli verib, iyirmi beĢ ilin xatirələrini xatırlayanda ağlımıza düĢmənçiliklər yox, nəqĢ eləməyin gözəllikləri və zövqlərigəlir. Dünyanın axırının çatmasını duya-duya oturub, yaĢlı gözlərlə bir- birimizi oxĢayıb, əvvəlki
gözəl günləri
xatırlamağımızda hərəm qadınlarına məxsus bir Ģey də var.
Bu bənzətməni Teymurlu oğullarının tarixini yazanda
Ģirazlı, heratlı
qədim ustadların hekayələrini də nəql eləyən kirmanlı Əbu Səiddən götürdüm. Bundan yüz əlli il əvvəl Qaraqoyunlu hökmdarı Cahan Ģah öz aralarında savaĢan Teymur soyundan xanların, Ģahların kiçik ordularını və məmləkətlərini məğlub eləyib, dağıdıb, müzəffər türkmən ordularıyla bütün Əcəm ölkəsini keçib, Doğuya gəlmiĢ Teymurun ən axırıncı oğlu ġahruhun nəvəsi Ġbrahimi Esterabadda yenib, Gürganı almıĢ, ordularını Herat qalasına doğru aparmıĢdı. Kirmanlı tarixçiyə görə, yalnız Əcəm ölkəsinə yox, Hindistandan Bizansa, cahanın yarısına yarım əsrdi hökm eləyən Teymur soyunun yenilməz gücünə vurulan bu böyük zərbə elə fəlakət və dağıntıya səbəb olmuĢdu ki, mühasirə downloaded from KitabYurdu.org
739 altındakı Herat qalası ağlamalı günə düĢmüĢdü. Qaraqoyunlu Cahan
Ģahın əlinə
keçirdiyi qalalardakı Teymur soyundan olanların hamısını rəhmsizcəsinə öldürdüyünü, Ģahların, Ģahzadələrin hərəmlərindəki qadınları seçib-sonalayıb öz
hərəminə qatdığını, nəqqaĢları bir-birindən ayırıb, rəhmi gəlmədən çoxunu özünün usta nəqqaĢlarına verdiyini oxucusuna qəribə zövqlə xatırladan tarixçi Əbu Səid bu məqamda hekayəsini qala bürclərində düĢməni geri
oturtmağa çalıĢan
Ģah və
əsgərlərindən nəqqaĢxanada qələmlər, boyalar arasında, mühasirənin artıq çoxdan bəlli olan dəhĢətli sonunu gözləyən nəqqaĢlara çevirmiĢ, adlarını bir-bir saydığı, bu gün hamısı unudulmuĢ nəqqaĢların da eynilə Ģahın hərəmindəki qadınlar kimi bir-birini qucaqlayıb ağlaĢa-ağlaĢa keçmiĢ gözəl günləri xatırlamaqdan baĢqa heç bir Ģey eləyə bilmədikləri barədə yazmıĢdı. Biz də kədərli hərəm qadınları kimi əvvəldən padĢahın bizə daha səmimi sevgi göstərdiyindən bayramlarda ona verdiyimiz bəzəkli rəngbərəng qutu, güzgü və tabaqları, bəzənmiĢ dəvəquĢu yumurtalarını, kağızdan kəsib düzəltdiyimiz iĢləri, təkyarpaq rəsmləri, əyləncəli dəstləri, oyun kağızlarını və kitabları qəbul eləyəndən sonra bizə hədiyyə verdiyi xəzli kaftanları, vaxtilə bağıĢladığı pul dolu kisələri xatırladıq. Ġndi o günlərin çalıĢqan, downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 3,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|