108
v
ə ya xüsusi lağımlar ola bilər. Bu alqoritmin digər nöqsanı – yalnız
hökum
ətin müəyyən etdiyi avadanlıqlarda realizə edilə bilməsidir.
SMiShing
SMS-
fişinq və ya smişinq (“SMS” və “fişinq” sözündən yaranıb)
–
SMS vasit
əsilə fişinq.
Sneakernet
Daşınar şəbəkə – informasiyanın kompüter şəbəkəsi
ilə ötürülməsi
əvəzinə, yaddaş vasitələrini (maqnit lentləri, diskləri, CD-ləri, USB
flaş-kartları və s.) və ya xarici tərpənməz diskləri bir kompüterdən
dig
ərinə daşımaqla elektron məlumatların, xüsusilə də,
kompüter
fayllarının ötürülməsini təsvir edən qeyri-formal termin.
Snooping
Gizli izl
əmə – bədniyyətlini maraqlandıran informasiyanı tapmaq
üçün fayllara v
ə sənədlərə baxılması.
Social engineering
Sosial müh
əndislik – bir şəxsi aldadaraq onu sistemə və ya
şəbəkəyə hücum üçün istifadə edilə bilən informasiyanı (məsələn,
parolu) ver
məyə təhrik etmək üsulları.
Software piracy
Proqram t
əminatı piratçılığı – proqram təminatı məhsullarının
s
əlahiyyət olmadan istifadəsi, surətinin çıxarılması və ya yayılması.
Spam
Spam – elektron m
əktubların anonim, tələb edilməmiş kütləvi
gönd
ərilməsi.
Spam
ingiliscə “SPices hAM” birləşməsindən yaranmışdır – bibərli
vetçina deməkdir (spam – keçən əsrin 20-30-cu illərində çox
məşhur olan ət konservlərinin adıdır). Bu termin Hormel şirkəti
tərəfindən icad edilmiş və ticarət markası kimi qeydiyyatdan
keçirilmişdi, 1930-cu illərdə şirkətdə olduqca böyük həcmdə
109
satılmayan köhnə ət yığılıb qalmışdı. 1937-ci ildə şirkət yığılıb
qalmış ətin satışı üzrə marketinq kampaniyasına başlamışdı.
Spambot
Spambot – spam gönd
ərilməsinə kömək
etmək üçün nəzərdə
tutulmuş avtomatlaşdırılmış kompüter proqramı
Spear phishing
Niz
əli fişinq – xüsusi bir təşkilatı hədəf götürərək, onun
konfidensial m
əlumatlarına icazəsiz giriş yolu axtaran saxta e-poçt
vasit
əsilə dələduzluq cəhdi
Spillage of classified information
Konfidensial inf
ormasiya sızıntısı – aşağı konfidensiallıq
səviyyəsində olan sistemlərin yüksək konfidensiallıq sinfindən olan
informasiya ilə çirklənməsi.
SPIM (SPam through Instant Messaging)
Ani
ismarıclarla spam – e-poçt məktubları ilə deyil, ani ismarıc
vasit
əsilə çatdırılan spam.
Spiral track
Spiralvari cığır – kopyalamadan mühafizə metodunun bir hissəsi
kimi disk
ə yazılan spiral şəkilli cığır.
SPIT (
SPam over Internet Telephony)
Internet telefon üz
ərindən spam – IP
üzərindən səs vasitəsilə
yayımlanan arzuolunmaz reklam.
Spoofing
Aldatma – “IP spoofing”
həqiqi mənbədən deyil, başqa bir
m
ənbədən şəbəkə paketi göndərilməsini bildirir.
Spoofing URL
Saxta URL –
başqa bir veb-səhifə kimi təqdim edilən veb-səhifə.
Burada b
əzən veb-brauzer texnologiyasındakı səhvləri istismar
110
ed
ərək zərərli kompüter hücumlarına imkan verən mexanizmlər
istifad
ə edilir.
Spyware
Casus proqramlar – adamlar v
ə ya təşkilatlar haqqında onların
xəbəri olmadan informasiya toplamaq
üçün informasiya sisteminə
gizli daxil edil
ən zərərli proqram təminatı.
SQL injection
SQL iny
eksiyası– verilənlərlə işləyən tətbiqi proqramlara hücum
etm
ək üçün istiufadə edilən kod inyeksiyası üsulu; icra ediləcək
z
ərərli SQL operatorları giriş sahəsinə daxil edilir (məsələn,
veril
ənlər bazasının məzmununu hücum edənə yönləndirmə).
Stack mashing
Stek püresi–
buferin daşmasından istifadə etməklə kompüteri
ixtiyari
kodu icra etm
əyə məcburetmə üsulu.
Steganography
Steqanoqrafiya (
στεγανός– gizli + γράφω – yazıram) – ötürülmə
faktınının gizlədilməsi yolu ilə informasiyanın ötürülməsi üsulları.
Stream cipher
Axın şifri – kriptoqrafik çevirmə zamanı açıq mətn simvollara və ya
bitl
ərə bölünür və hər bir simvol açar axını simvoluna uyğun
seçilmiş çevirmə ilə şifrlənir. Blok şifrlərindən fərqli olaraq axın
şifrlərində səhv yayılmır və ya yayılma məhdud olur.
Structured Threat Information eXpression (STIX)
T
əhdid məlumatlarının strukturlaşdırılmış təsviri – kiber-təhdid
m
əlumatlarının strukturlaşdırılmış təsviri üçün XML əsasında dil.
Subject
Subyekt
− sistemin aktiv komponentidir, adətən obyektdən obyektə
informasiya axınının və ya sistemin vəziyyətinin dəyişməsinin
s
əbəbi ola bilən istifadəçi, proses və ya qurğu kimi təsvir edilir.
