O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim fan va innovatsiyalar vazirligi chirchiq davlat pedagogika universiteti

Kurs ishining maqsadi: boshlang‘ich sinflarda grammatika, imlo va nutq o‘stirish darslarida ko‘rgazmali qurollardan foydalanish.
Kurs ishining vazifalari: Boshlang‘ich sinflarda ko‘rgazmali qurollardan foydalanish va qo‘llashning psixologik-pedagogik ahamiyati, boshlang‘ich sinflarda grammatika, imlo va nutq o‘stirish darslarida ko`rgazmali qurollardan foydalanishning o`rni. Ko`rgazmali qurollardan foydalanishning turlari va vazifalari. boshlang‘ich sinf grammatika, imlo va nutq o‘stirish darslarida vizualizatsiya usulini amalga oshirish. boshlang‘ich sinf grammatika, imlo va nutq o‘stirish darslarida algoritmlardan foydalanish. Boshlang‘ich sinflarda grammatika, imlo va nutq o‘stirish darslarida tasnifi va ularni oqilona tanlash usullari.
Kurs ishining tuzilishi: Kurs ishi kirish, xulosa, foydalanilgan
adabiyotlar ro‘xati va o‘zaro mazmunan bog‘langan 2 ta bob va 4 ta bo‘limdan iborat.
I.BOB. BOSHLANG‘ICH SINFLARDA KO‘RGAZMALI QUROLLARDAN FOYDALANISH VA QO‘LLASHNING PSIXOLOGIK-PEDAGOGIK AHAMIYATI
1.1 Boshlang‘ich sinf grammatika, imlo va nutq o‘stirish darslarida ko`rgazmali qurollardan foydalanishning o`rni
O‘quvchilar nutqida mantiq ilmiga asoslanib fikr-mulohaza bildirish maqsadga muvofiq. Shu bois ular xotirasidagi so‘z zahirasini o‘z nutqi orqali harakatga keltiradi. Nutq va uni o‘stirish tushunchasi. Nutq - kishi faoliyatining turi, til vositalari (so‘z, so‘z birikmasi, gap) asosida tafakkurni ishga solishdir. Nutq o‘zaro aloqa va xabar funksiyasini, o‘zaro fikrni his-hayajon bilan ifodalash va ta’sir etish vazifasini bajaradi. Yaxshi rivojlangan nutq jamiyatda kishining aktiv faoliyatining muhim vositalaridan biri sifatida xizmat qiladi.
O‘quvchi uchun esa nutq maktabda muvaffaqiyatli ta’lim olish qurolidir. Nutq o‘stirish nima? Agar o‘quvchi va uning tildan bajargan ishlari ko‘zda tutilsa, nutq o‘stirish deganda, tilni har tomonlama (talaffuzi, lug‘ati, sintaktik qurilishini, bog‘lanishli nutqni) aktiv amaliy o‘zlashtirish tushuniladi. Agar o‘qituvchi ko‘zda tutilsa, nutq o‘stirish deganda, o‘quvchilar tilning talaffuzi, lug‘ati, sintaktik qurilishi va bog‘lanishli nutqni muhim aktiv egallashlariga yordam beradigan metod va ish turlarini qo‘llash tushuniladi.
Nutq faoliyati uchun, shuningdek, o‘quvchilar nutqini o‘stirish uchun bir necha shartga rioya qilish zarur:
1. Kishi nutqining yuzaga chiqishi uchun talab bo‘lishi kerak. O‘quvchilap nutqini o‘stirishning metodik talabi o‘quvchi o‘z fikrini, nimanidir og‘zaki yoki yozma bayon xohishi va zaruriyatni yuzaga keltiradigan vaziyat yaratish hisoblanadi,
2. Har qanday nutqning mazmuni, materiali bo‘lishi lozim. Bu material qanchalik to‘liq, boy, qimmatli bo‘lsa, uning bayoni shunchalik mazmunli bo‘ladi.
3. Fikr tinglovchi tushunadigan so‘z, so‘z birikmasi, gap, nutq oborotlari yordamida ifodalansagina tushunarli bo‘ladi. Shuning uchun nutqni muvaffaqiyatli o‘stirishning uchinchi sharti - nutqni til vositalari bilan qurollantirish hisoblanadi. Nutqni egallashning qator aspektlari mavjud.
Bular:
1. Adabiy til normalarini o‘zlashtirish.
2. Jamiyatimizning har bir a’zosi uchun zarur bo‘lgan muhim nutq malakalarini, ya’ni o‘qish va yozish malakalarini o‘zlashtirish.
3. O‘quvchilar nutq madaniyatini takomillashtirish.
Nutq o‘stirishda uch yo‘nalish aniq ajratiladi:
1) so‘z ustida ishlash;
2) so‘z birikmasi va gap ustida ishlash;
3) bog‘lanishli nutq ustida ishlash.
So‘z, so‘z birikmasi va gap ustida ishlash uchun lingvistik baza bo‘lib leksikologiya (frazeologiya va stilistika bilan birgalikda), morfologiya, sintaksis xizmat qiladi; bog‘lanishli nutq esa mantiqqa, adabiyotshunoslik va murakkab sintaktik butunlik lingvistikasiga asoslanadi. Nutq o‘stirishda izchillik to‘rt shartni, ya’ni izchilligi, istiqboli, xilma-xilligi, xilma-xil turlarini umumiy maqsadga bo‘ysundirish ko‘nikmasini oshirish bilan ta’minlanadi. Nutq turlari. Kishilar tildan fikr bayon qilish quroli sifagida foydalanadilar. Ular o‘z fikrlarini ovoz bilan eshittirib bayon qilishdan oldin u haqda o‘ylab oladilar. Bu ichki nutq hisoblanadi. Ichki nutq eshittirilmagan va yozilmagan, «o‘ylangan» (fikrlangan) nutqdir.
Tashqi nutq tovushlar yordamida eshittirilib yoki grafik belgilar bilan yozilib, boshqalarga qaratilgan nutqdir. Ichki nutq materialni tushunish va yodda saqlashga yordam beradi. Fikrni ifodalash usuliga ko‘ra nutq og‘zaki va yozma bo‘ladi. Og‘zaki nutq ko‘pincha dialog tarzida, yozma nutq esa monolog tarzida bo‘ladi. O‘quvchilar nutqiga qo‘yilgan talablar. O‘quvchilar nutqini o‘stirishda aniq belgilangan bir qator talablarga rioya qilinadi.

1. 
   O‘quvchilar nutqi mazmundor bo‘lsin.
   
2. 
   Nutqda mantiqiylik bo‘lsin.
   
3. 
   Nutq aniq bo‘lsin.
   
4. 
   Nutq til vositalariga boy bo‘lsin.
   
5. 
   Nutq tushunarli bo‘lsin.
   
6. 
   Nutq ifodali bo‘lsin.
   
7. 
   Nutq to‘g‘ri bo‘lsin.
   
8. 
   Nutq madaniyatli bo‘lsin
   

Ona tilini o‘qitish metodikasi pedagogika fanlari qatoriga kiradi. Uni amaliy fan deb atash mumkin, chunki nazariyaga asoslanib, u talabalarni ta’lim, tarbiyalash va rivojlantirishning amaliy muammolarini hal qilishga mo‘ljallangan.
Ona tili metodikasini o‘rganish predmeti ona tilini o‘rganish (nutq, yozish, o‘qish, grammatika va boshqalar) nuqtai nazaridan o‘zlashtirish jarayonidir. Ona tili metodologiyasi til sohasidagi ko‘nikma va ko‘nikmalarni shakllantirish, grammatika va til fanining boshqa bo‘limlarida ilmiy tushunchalar tizimini o‘zlashtirish qonuniyatlarini o‘rganish uchun mo‘ljallangan. O‘rganilgan qoliplar asosida (aniqrog‘i, ushbu tizimlar) har bir o‘quvchiga til bo‘yicha zarur minimum ko‘nikma, qobiliyat va bilimlarni berish kerak. Shu bilan birga, metodologiya ta’limga qo‘yiladigan bir qator ijtimoiy talablarni hisobga oladi: u o‘quvchilarni kommunistik tarbiyalashga, ularning tafakkurini rivojlantirishga maksimal darajada yordam beradigan ta’limning shunday qurilishini ta’minlaydi. 
Metodika maktab islohotini amalga oshirishga – ta’lim va tarbiya sifatini oshirishga xizmat qilmoqda. An'anaga ko‘ra, metodologiyaning amaliy fan sifatidagi vazifalari haqida gap ketganda, quyidagi savollar ajralib turadi:
1) nimani o‘rgatish kerak,
2) qanday o‘rgatish kerak,
3) nima uchun bu yo‘l va boshqacha emas.