O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti

14-Mavzu: 
Quyoshning azimut va qiyalangan burchagi bo‘yicha kuzatuvchi qabul qiluvchi 
maydonchaning orientatsiyasini optimalllashtirish. 
Reja: 
14.1.Asosiy tushunchalar 
14.2.
To‘g‘ri quyosh nurlanishiga qabul maydonchasini optimal orientirlash. 14.3.Quyoshning 
azimut 
va qiyalangan burchagi bo‘yicha qabul qiluvchi maydonchaning orientatsiyasini 
to‘g‘rilash.
Qo’llaniladigan ta’lim texnalogiyalari:
dialogik yondashuv, muammoli ta’lim.Aqliy hujum, 
blits, baliq skileti, munozara,o’z
-
o’zini baholash.
Adabiyotlar:
A3, A4, A6, I1, I3,I3,I,4, I6, Q2, Q3, Q5 
Azimut
so’zi arab tilidagi ,,as
-
sumut’’ so’zidan olingan bo’lib ,
- 
,,yo’l ‘’ ma’nosini
bildiradi. 
Azimut
—
joydagi ikki yo’nalish orasida hosil bo’lgan burchak. Bu yo’nalishlardan biri 
doim shimolga , ikkinchisi esa biz 
aniqlash lozim bo’lgan predmetga (biror daraxtmi , 
simyog’ochmi )yo’nalgan bo’ladi.
Azimutlar shimolga yo’nalishdan boshlab soat millari harakati yo’nalishi bo’yicha 
hisoblanadi.Rasmda simyog’ochga yo’nalish azimuti 50’ ga , zavod mo’risiga yo’nalish zim
uti 
135’ ga , yo’l chetidagi yo’nalish azimuti 210’ va daraxtga yonalish azimuti 330’ ga teng 
ekanligini ko’rasiz.
Agarda keng tekis joyga chiqsangiz, siz turgan yer doira shaklda ko‘rinadi. Doira 
shakldagi tekislikning chetida osmon bilan Yer tutashib turgandek tuyuladi. Ana shu osmon 
bilan Yer tutashgan chiziq ufq deb ataladi. Sizdan ufqqacha bo‘lgan doira shakldagi tekis yer esa 
ufq tekisligi deyiladi. 
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Куё
ш 
радиац