O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti neft va gaz ishi asoslari fanidan

Ochiq g‘ovaklilik - bu bir-biriga tutashgan tog‘ jinslarining bo‘shlig‘i bo‘lib, ular 10-20 % oralig‘ida o‘zgaradi. Ochiq g‘ovaklilik laboratoriya sharoitida aniqlanadi hamda qatlamni gidrodinamik usullarda tadqiqot qilish va kon geofizik usullarda aniqlanadi.

Samarali g‘ovaklik – g‘ovaklik muhiti tarkibi bo‘lib, qaysiki qatlam suyuqliklari bilan mashg‘ul bo‘lgan g‘ovakliklar kiradi. Qatlamga issiqlik bilan ta’sir qilganda, siqish jarayonida g‘ovaklilik fazasini qamrab olishi oshadi, g‘ovaklilik samarasini katta qiymatga oshishiga olib keladi va mos ravishda neft beruvchanlik oshadi.

Donador oralig‘i g‘ovakliligi - bu g‘ovaklilik, qoldiq tog‘ jinsi (terrigen, karbonot) donalari oralig‘idagi g‘ovaklilik bo‘lib, morfologiyasi va hajmi tog‘ jinsi donasi va sementini, tutashuvini o‘zaro joylashuviga qarab aniqlanadi. Donalar oralig‘idagi g‘ovaklilik 10-20 % ni tashkil qiladi.

Yoriqli g‘ovaklilik – bu g‘ovaklilik yoki yoriqlar hajmidir. Yoriqli g‘ovaklarni kattaligi, donalar oralig‘idagi g‘ovaklilikdan ancha kichik bo‘lib, 0.01 dan 1 % gacha chegaralanadi, yoriqli g‘ovaklilik kon-geofizik usullarda aniqlanadi.

Neftga to‘yinganlik koeffitsiyenti-qatlam sharoitida neftga to‘ldirilgan g‘ovakliklarni hajmini, g‘ovakliklarni umumiy hajmini nisbatiga teng bo‘ladi.

Qatlamning samarali qarshiligi – bu bitta neftga to‘yinganlik qatlam yoki umumiy neftga to‘yingan qatlamlar yoki mahsuldor gorizontning qatlamlari.

Neft beruvchanlik koeffitsiyenti – qatlamdan qazib olingan neftni boshlang‘ich geologik zahira nisbatiga aytiladi.

Qovushqoqlik – bu suyuqlikni xossalaridan bo‘lib, uni zarrachalarini bir-biriga nisbatan harakatlanishiga ko‘chishiga qarshilik ko‘rsatishidir. Neft qovushqoqligi bo‘yicha: samarali, dinamik, kinematik va nisbiyga ajratiladi.

Samarali qovushqoqlik – anomal xossasiga ega va tezlik gradiyentiga bog‘liq o‘zgarishidagi neft qovushqoqligidir.