O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi
Yüklə 6,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
| J
0 = J 1 q J 2 q J 3 . Aylanma harakatlarni bajarishda tana bo‗g‗inlari, yuqorida qayd etib o‗tilganidek, biri ikkinchisiga nisbatan faqat qarama-qarshi tomonlarga bir- biriga qarab ularning inersiya momentlariga teskari proportsional bo‗lgan tezliklarda siljishi mumkinligini ham hisobga olishga to‗g‗ri keladi. Masalan, ikki bukilib oldinga saltoni gavda bilan faol harakatlar va tepaga ko‗tarilgan qo‗llar hisobiga bajarishga harakat qilganda, gavda o‗z o‗qi atrofida 45° ga, oyoqlar esa unga qarab 90° ga buriladi. Bunga gavda inersiyasining momenti ayni holda oyoqlar inersiyasining momentidan ikki baravar katta bo‗lishi imkoniyat yaratadi. Ayni shu mashq faqat qo‗llarning faol harakatlari hisobiga bajarilganda, qo‗llar va tananing qolgan qismi inersiyasi momentlarining nisbati gavda tik tutilgan holatda 1:12 ga, ikki bukilgan holatda – 1:4 ga teng bo‗ladi (S.-M.A.Alekperov bo‗yicha). YUqorida bayon etilganlardan birgina qo‗llarning harakati hisobiga tana jiddiy aylanishiga erishish mumkin emas degan xulosaga kelish mumkin. Qo‗llar bilan faqat makonda tananing holatiga yanada to‗g‗riroq erga tushish 229 maqsadida to‗zatish kiritish mumkin, bundan ortig‗ini bajarishning iloji yo‗q, chunki gimnastika mashqlarini bajarishda gimnast tanasi tayanchsiz holatda 1,5 sekunddan ortiq turmaydi. Gavda va oyoqlar 90–100° burchak ostida joylashtirilsa, o‗zaro ta‘sirga kirishuvchi bo‗g‗inlar inersiyasi momentlarining tana burilishi uchun qo‗lay bo‗lgan nisbati yaratiladi. Bunda gavdaning bo‗ylama o‗qiga nisbatan oyoqlar inersiyasi momentining qiymati gavdaning bo‗ylama o‗qiga nisbatan gavda inersiyasi momentidan taxminan 7-8 baravar katta, so‗nggi zikr etilgan moment esa – oyoqlarning bo‗ylama o‗qiga nisbatan ularning inersiyasi momentidan taxminan shuncha baravar katta bo‗ladi. Bu gavda yoki oyoqlarning bo‗ylama o‗qi atrofida burilishlarni bajarish imkoniyatini beradi. Birinchi holda aylanish impulsini yaratish uchun tayanch sifatida oyoqlardan foydalaniladi. Ularning inersiyasi momenti, ular OUM gavdaning bo‗ylama o‗qigacha bo‗lgan masofani hisobga olganda, gavdaning inersiyasi momentidan ancha katta bo‗ladi: Yüklə 6,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|