O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus

 
68 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6-ilova 
Muammo yechimini eng sarasini tanlash va baholash texnikasi 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Delfi texnikasi 
–
 muammoni 
yechimlaridan 
eng sarasini 
tanlab olish va 
baholash 
imkoniyatini 
beradi. 
Guruhning  har  bir  a‘zosi  taklif 
qlingan 
variantlarni 
muhimlik 
darajasidan  kelib  chiqqan  holda 
guruhlaydi  (1- 
eng  muximi,  № 
- 
uncha 
muhim 
emas) 
va 
natijalarni  vedomostning  «D» 
qatoriga yozib qo‘yadi.
 
Har  bir  variant  optimallik, 
tejamkorlik,  samaradorlik  va 
boshqa  ko‘rsatkichlar  darajasi 
asosida 10 balli tizim bo‘yicha 
baholanadi  (1-eng  yuqori  ball, 
10-  eng  past  ball).  Natijalar 
«B» qatoriga yoziladi.
 
«D»  va  «B» 
qatorlarining 
natijalari  umumlashtiriladi  va 
yakuniy «X» 
qatoriga yoziladi. 
Baholash 
varag‘i 
ishlab 
chiqiladi.  Eng  kam  hajmdagi 
natija  eng  optimal  variantni 
ko‘rsatadi.
 

---

 
69 
Alternativ g‟oyalarni (guruhlarda) baholash varag‟i
 
 
Guruh 
Alternativ g‘oyalar
 
1-si 
2-si 
3-si 
4-si 
1 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
N 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Jami 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
I 
–
 muhokama ishtirokchisi 
D 
–
 darajali baho (ayni zarur taklifdan 
–
 1-
o‘rindan, to zarurati kam, ikkinchi darajali 
taklifgacha 
–
 n - gacha); 
B 
–
 alternativlar bahosi, ballarda (1 
–
 yuqori baldan to 10 
–
 past ballgacha); 
X 
–
 hosil qilish D x B 
 
 
 
 
 
 
 
 
11-ilova 
 
 
 
 
4.2. Amaliy mashg‟ulotda ta‟lim texnologiyasi
 
 
O’quv soati:
2 soat 
Talabalar soni: 
O’quv mashg’ulotining shakli
 
Muammoli seminar  
Mavzu rejasi 
 1- amaliy 
mashg’ulot
 
1.Bilish jarayonlari , qisqacha tasnifi. 
2. Diqqat haqida umumiy tushincha. 
3. Sezgining tarifi, turlari  va unda uchraydigan hodisalar 
4.Idrok va idrok qilish qonunlari.. 
5. Idrokning turlari. 
Mashg’ulotning  maqsadi
:  Talabalarga  bilish  jarayonlari:  sezgi,  idrok,  tasavvur, 
xotira,  tafakkur,  xayol,  diqqat,  nutq  to‘g‘risida  nazariy 
bilimlar  berish,  idrok  qilish 
jarayonlariga  xos  qonuniyatlarni,  diqqatni  jalb  etishning  universal  qoidalarini 
o‟zlashtirish
 
hamda  xotira  qonunlariga  tayanib  xotirani  rivojlantirish  yo‘llari  bo‘yicha 
amaliy ko‟nikmalarni
 shakllantirish. 
Pedagogik vazifalar: 

  Bilish 
jarayonlari 
va 
professional  faoliyat 
to‘g‘risida 
tushuncha berish; 

  Bilish  jarayonlari  va  ularning 
qisqacha tasnifini tushuntirish; 

  Idrok  va  idrok  qilish  qonunlari 
haqida tushuncha berish; 

  Xotira  va  shaxs  tajribasining 
O’quv faoliyati natijalari
: 

  Professional  bilimdonlik.  Bilish  jarayonlari  va 
ularning 
umumiy 
xususiyatlari 
to‘g‘risida 
tushuncha hosil bo‘ladi;
 

  Sezgi.  Idrok.  Tasavvur.  Xotira.  Tafakkur. 
Xayol.  Diqqat.  Nutq 
haqida  ma‘lumotga  ega 
bo‘ladilar;
 

  Figura  va  fonda  idrok  qilish.  Rubin  figurasi. 
Idrok 
qilish 
jarayonlariga 
xos 
qonuniyatlar 

---

 
70 
boyligi  sifatlilik  darajasi  haqida 
tushuntirish; 

  Psixodiagnostikaning  axloqiy-
ma‘naviy 
normalar 
haqida 
ma‘lumot berish
. 
klassifikatsiyasi.  Idrok  qilish  va  diqqat.  Diqqatni 
jalb  etishning  universal  qoidalari  (qonunlari) 
haqida 
bilimga ega bo‘ladilar;
 

 
Xotira va ma‘lumotlarning miyada saqlanishiga 
ta‘sir 
ko‘rsatuvchi 
omillar. 
Xotiraning 
samaradorligi.  Eslab  qolish  xususiyatiga  ko‘ra 
xotiraning 
turlari. 
Kutilmagan 
ma‘lumot. 
Ma‘lumotning  mazmun  yoki  shakl  jihatdan  bir
-
biriga  yaqinligi.  Esda  saqlash  vaqti  bilan  esga 
tushirish  vaqti  o‘rtasidagi  farq.  Xotiraning  sakkiz 
qonuni. Xotirani rivojlantirish yo‘llari. O‘zlashtirilish 
lozim  bo‘lgan  ma‘lumotning  xotirada  saqlanish 
bosqichlari.  Mnemonika  yoki  mnemotexnika. 
Mnemotexnik  usullar.  Xotiraning  sifatlilik  darajasi 
haqida to‘liq axborot oladilar;
 
Ta’lim metodlari
 
Muammoli  metod,  tezkor-
so‘rov,  ―Blits  so‘rov‖, 
―Klaster‖ usullari.
 
Ta’lim vositalari
 
Ma‘ruza  matni,  format  qog‘ozlari,  markerlar, 
skotch, o‘quv materiallari
 
Ta’lim shakllari
 
Frontal, jamoaviy, guruhlarda ishlash. 
O’qitish shart
-sharoiti 
Texnik  vositalardan  foydalanish  va  guruhlarda 
ishlashga mo‘ljallangan auditoriya
 
Monitoring va baholash 
Nazorat  savollari,  savol-javob,  reyting  tizimi 
asosida baholash. 
 
 
 
 
Amaliy mashg‟ulotn
ing texnologik xaritasi 
 
Faoliyat 
bosqichlari 
Faoliyatning mazmuni 
O’qituvchining
 
talabaning 
I. Kirish 
bosqichi 
(15 daqiqa) 
1.1.Mavzuning 
nomi, 
maqsadi, 
kutilajak 
natijalarini  e‘lon  qiladi,  ularning  ahamiyatliligini 
va dolzarbligi asoslaydi. 
1.2.Quyidagi  savollar  yordamida  talabalarni 
faollashtiradi: 
1.  Bilish  jarayonlari  deganda  psixologiyada 
aynan nimalar nazarda tutiladi? 
2.  Bilish  jarayonlari  va  ularning  umumiy 
xususiyatlari nima bilan izohlanadi? 
3. 
Sezgi  qanday  turlarga  bo‘linadi?  Iroda, 
tafakkur, nutq-chi? 
4.  Rubin figurasi haqida nimalarni bilasiz? 
5.  Idrok  qilish  jarayonlariga  xos  qanday 
qonuniyatlar klassifikatsiyasi mavjud? 
6.  Qaysi  psixik  jarayon  idrokning  aniqligi  va 
samaradorligini ta‘minlaydi?
 
7.  Diqqatni  jalb  etishning  qanday  universal 
qoidalari (qonunlari)ni bilasiz? 
8. 
Eslab  qolish  xususiyatiga  ko‘ra  xotiraning 
qanday  turlari  bor  va  ularni  qisqacha  izohlab 
Tinglaydilar. 
Mavzu nomini va 
rejasini yozib 
oladilar. 
Savollarni 
muhokama qilib, 
ularga javob 
beradi. 
 

---